Mason Sözlüğü (Y - 1)

[ADAM]

Y. / Ya.
Yardımcı

Y. Ş.
Yüksek Şûra

Ya. Söz.
Yasalar Sözcüsü

Yabancı Loca
Bulunduğu yerde ulusal niteliği olmayan, başka bir ülkenin obediyansına bağlı olarak çalışan loca.

Yabancı Obediyans ; Bak: Dış Obediyans

Yabel ; Bak: Jabel

Yabin
İbranice: “Çalışkan” ya da “zeki”.

Yaboru Hamaim
İbranice: “Suları geçerken”.

Yafa
Doğu Akdeniz kıyısındaki bir kent.

Yafet
Hz. Nuh’un üçüncü oğlu.

Yağ ; Bak: Zeytinyağı

Yağmur
Masonlukta simgesel olarak ve âdeta bir parola niteliği taşımak üzere, masonik konuların konuşulmasından kaçınılması gerektiğini belirten terim.

Yah
Temel olarak “Yehova” sözcüğünün kısaltılmış biçimi olup, İbranice kökenli diğer birçok sözcükte bir takı olarak kullanılan hece.

Yah - Bul - On
Tanrı adına yapılmış olan mabedin bittiğini ve ışık saçmakta olduğunu belirtmek üzere kullanılan bir hece kümesi.

Yaheb
İbranice: “Ödül” ya da “bağışlama”.

Yaho
İbranice: “Oluş” ya da “var oluş”.

Yahova ; Bak: Yehova

Yahuda
İsraillilerin 12 kavminden biri.

Yahudilik
Yahudi dini ve toplumu.

Yahve ; Bak: Yehova

Yakınma
Bir ya da birkaç mason veya bir masonik birim hakkında, disiplin soruşturması açılması isteminde bulunulması.

Yakin ; Bak: Jakin

Yakinai / Yakinay ; Bak: Jakinai

Yakobiyenler ; Bak: Yakupçular

Yakupçular
18. yüzyıl sonlarına doğru Fransa’da kurularak etkinliklerde bulunmuş olan politik nitelikli bir topluluk.

Yakup’un Merdiveni
Tevrat’taki bir öyküye göre, Hz. Yakup’un uyurken görmüş olduğu bir merdiven.

Yaminim-Nor-Ruah-Yebşah
İbranice: “Su - Ateş - Hava - Toprak”.

Yan Dereceler
İngiliz Masonluğu Sistemi’ndeki “ileri dereceler”den bir bölümü.

Yanılgı
Doğru ile yanlışı birbirine karıştırma ve tersini sanma.

Yanıt
Masonlukta geleneksel yöntemine uygun olarak “Kutsal Sözcük” ya da “Geçiş Sözcüğü” verilirken; bu sözcüğün söylenemeyeceğinin, ancak hecelenebileceğinin belirtilişi.

Yapı Denetçisi ; Bak: Bina Emini

Yapıcı
Mecazi anlamda olmak üzere “olumlu ve yararlı bir iş yapan ya da hizmette bulunan”.
Masonlukta bu terimin diğer dillerdeki karşılıkları, öncelikle somut bir anlamda olmak üzere “Süleyman Mabedi’ni yapan mimar” deyiminin karşılığı olarak kullanılmıştır.

Yapıcılar
İnsanlık tarihinin çeşitli dönemlerinde, inşaatçılığı meslek edinmiş olan kişilerin oluşturduğu kurum ve topluluklar.

Yapıcılar Tarikatı
Amerika Birleşik Devletleri’nde, gençleri Masonluğa hazırlamak üzere çalışan bir örgüt.

Yapıcılık
Mecazi anlamda olmak üzere, olumluluk ve üreticilik.

Yapu ; Bak: Japu

Yar.
Yardım ya da Yardımcı.

Yar. E.
Yardım Emini.

Yar. Üs.
Yardım Üstadı.

Yararlar
Mason birimlerinin oturumlarının sonuna doğru, gündeme alınmayan konular üzerinde yapılan görüşmeler.
Yaratan / Yaratıcı
Yoktan var eden ya da olmayanı olduran.

Yaratıcılık
Olumlu ve yararlı olabilecek yeni bir şey yapabilme yetisi.
Bu anlamdaki yaratıcılık, metafizik nitelikli “yoktan var etme” anlamından farklı olarak, zaten var olan ve bilinen parçaları ya da öğeleri bir araya getirerek yeni bir olguyu ortaya çıkarmayı dile getirir.

Yaratılış
Teist nitelikli dinlerin temel benimseyişi uyarınca; hiçbir şey yok iken Tanrı’nın tüm evreni, canlı ve cansız tüm öğeleriyle birlikte var edişi.

Yardım İşareti
Masonluğun bazı ileri ve yüksek derecelerinde kullanılan bir ritüelik işaret.

Yardım Üstadı / Görevlisi
Bir masonik birimde, yardımlaşma ve iyilik işlerini yürüten görevli.

Yardımcı
Herhangi bir mason kuruluşu ya da biriminde, asal görevli olan kişiye yardım eden ve yokluğunda yerini alarak işlerini yürüten görevli.

Yardımcı Dereceler
Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nin bazı uygulamalarında, bu ritin standart derecelerine ek olarak uygulanan dereceler.

Yardımcı Komandör
Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nin bazı yüksek konseylerinde, 32. derece çalışmasında nazırların görev unvanı.

Yardımcı Komandör Şövalye
Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nin 21. derecesinde areopaj başkanının, 25. derecede ise 2. nazırın görev unvanı.

Yardımcı Loca
Bir tür “geçici loca”.
Böyle bir loca, aslında hepsi de aynı locanın üyeleri olan bazı masonların, topluca bu locanın çalışmakta olduğu kent ya da kasabanın dışında ve uzak bir yerde bulunmaları durumunda kurulur.

Yardımlaşma ; Bak: Dayanışma, İyilik İşleri

Yardımlaşma Kesesi ; Bak: Dul Kesesi

Yardımlaşma Sandığı
Herhangi bir kuruluşun üyelerinin özdeksel (maddi) gereksinmelerini, olanaklar ölçüsünde karşılayabilmek amacıyla oluşturulan bir parasal birikim ya da fon.

Yardımseverlik
Bireyin, güç ve olanaklarını başkalarının yararına kullanmaya istekli ve hazır olması.

Yargı Kurulu ; Bak: Disiplin Kurulu

Yargıç ; Bak: Birinci Yargıç, Büyük Yargıç

Yargıçlar Divanı / Kurulu ; Bak: Areopaj

Yargılama   (Masonlukta)
Herhangi bir mason ya da masonik birim hakkında, Masonlukta suç sayılan bir eylemde bulunmuş olduğu gerekçesiyle ilgili ve yetkili disiplin kuruluna iletilen bir yakınma üzerine, yakınılan hakkında gerekli cezalandırma ya da cezasızlık kararını vermek için bu kurulun yürüttüğü işlemin son aşaması.

Yarım Kolonlar
Çoğu mason mabetlerinin kuzey ve güney duvarları boyunca belirli aralıklarla yerleştirilmiş olan kolonlar.

Yarı Yıllık Sözcük
Bazı mason obediyanslarının tüzükleri uyarınca, yıllık sözcük ile aynı nitelik ve işlevi taşıyan, ancak yılda bir kez değil, altı ayda bir değiştirilen sözcük.

Yas
1.   Genel tanımı bakımından, bir ölüm ya da felaketten doğan acıyı yansıtan davranış.
2.   Masonluktaki uygulaması bakımından, Sonsuz Doğu’ya göçmüş bir masonun anılması.
3.   Masonluktaki bazı derecelerin ritüelik öğretimi uyarınca, bir toplumda aklın, özgür düşüncenin, bilimsel bilginin, düşünce özgürlüğünün yaşatılmaması sonucu oluşan toplu üzüntünün yansıması.

Yas Alkışı ; Bak: Yas Vuruşları

Yas Duruşu
Sonsuz Doğu’ya göçmüş olan bir masonun, ölmüş bir devlet büyüğünün ya da bir şehidin anısına yapılan masonik saygı duruşu.

Yas Kordonu
Bir mason kuruluşunun düzenlediği yas oturumlarında ya da ritüelin konusunun simgesel olarak yas tutmayı gerektirdiği durumlarda görevlilerin kullandığı siyah renkli kordon.

Yas Oturumu
Bir masonik birimin, Sonsuz Doğu’ya göçmüş olan kardeşlerin anılması için düzenlediği özel oturum.

Yas Önlüğü
Yas oturumunda ya da uygulanan ritüel gereğince simgesel olarak yas tutulması gerektiğinde takılan siyah renkli önlük.

Yas Vuruşları
1.   Bir yas duruşunun hemen ardından uygulanan vuruşlar.
2.   Bir yas oturumunda görevlilerce uygulanan ritüelik vuruşlar.

Yasa Kitabı
1.   Mabetteki oturumda, sözcü (hatip / yasalar sözcüsü) olarak görev yapan masonun oturduğu yerdeki masanın üzerinde yer alan, geçerli ve yürürlükte sayılan masonik yasa ile tüzükleri içeren kitap.
2.   Ant Kürsüsü üzerinde bulundurulan bir ya da birkaç kitabın, masonik bakımdan niteliği.

Yasal Görüş
Bir oturumda sözcü (yasalar sözcüsü / hatip) olarak görevli masonun, gereğinde herhangi bir konu üzerinde Masonluğun yasaları ve ilgili masonik kuruluşun tüzükleri doğrultusunda belirttiği görüş.

Yasalar
Her masonun, her mason birimi ve kuruluşunun, görevliler ile yöneticilerin uymaları ve uygulamaları gereken masonik kural, koşul ve yükümlülüklerin tümü.
Yasalar Sözcüsü
Günümüzde Türk Masonluğu’nun bir bölümünde, “sözcü” karşılığında kullanılmakta olan görev unvanı.

Yasna ; Bak: Zend-Avesta

Yaş   (Masonik)
Masonluktaki her dereceye göre değişen ve ilgili olduğu derece ritüelinin kapsamıyla bağlantılı bir simgesel anlamı olan sayı ya da simgesel terim.

Yaşam Ağacı
İnsan ile yaşam arasındaki ilişkiyi gösteren, yaşamın verimliliğini ve sürekli olarak yenilenişini simgeleyen bir efsanesel ve tasarımsal ağaç.

Yaşam Boyu Büyük Üstat
Yaşamı boyunca büyük üstatlık görevini sürdürmek üzere seçilmiş mason.

Yaşam Boyu Üstat
1.   Bir locada, yaşamı boyunca saygıdeğer üstat (üstad-ı muhterem) olmak üzere seçilmiş olan mason.
2.   Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nin bazı uygulamalarında, 20. derece.

Yaşam Boyu Üyelik
Bir masonun, locasına, yaşamı boyunca geçerli olmak üzere üye oluşu.

Yatay Hat
Yer çekimi doğrultusu ile dik açı yapan yatay düzlemde bulunan düz çizgi.

Yavaru Hamaim ; Bak: Yaboru Hamaim

Yavin ; Bak: Yabin

Yavru Loca
Daha önceden kurulmuş ve çalışmalarını sürdürmekte olan bir locanın, kendi üyelerinden bir bölümüyle oluşturduğu bir diğer loca.

Yazman
Türkiye’deki masonik uygulamalarda yer yer “sekreter”in karşılığı olmak üzere kullanılan görev unvanı.

Yebşah
İbranice: “Toprak”.

Yedek Aday
Masonluğa kabul ya da derece yükseltme töreni için belirlenmiş ve çağrılmış olan adaylardan biri engeli nedeniyle o günkü törene gelemeyecek olursa, onun yerini doldurmak üzere seçilmiş başka bir aday.

Yedi Bağımsız Bilim
Eski çağlarda, diğer tüm bilim ve sanatların temeli ve kaynağı sayılmış olan bilim ve sanatlar.
1.   Dil Bilgisi (Gramer)
2.   Mantık
3.   Söz Söyleme ya da Konuşma Sanatı (Hitabet)
4.   Aritmetik
5.   Geometri
6.   Müzik
7.   Astronomi.

Yedi Eski Kilise
Hıristiyanlığın ilk dönemlerinde, Batı Anadolu’da kurulmuş olan eski kiliselerden özellikli sayılan yedisi.

Yedi Kollu Şamdan
Üzerinde yan yana ve aynı düzeyde yedi mumluk bulunan şamdan.

Yedi Mühürlü Kitap
Sıkıca bağlanmış ve bu bağları yedi mühür ile bitiştirilmiş bir kapalı kitap.

Yedi ve Daha Çok
Masonlukta, ritüelik olarak kullanılan simgesel sayılarla bağlantılı bir deyiş.

Yedi Yıldız
Büyük Ayı Takımyıldızı’nı oluşturan yıldızların tümü.

Yediler
Masonluğun simgesel derecelerinde çalışan bir locanın tam ve yetkin olabilmesi, çalışmalarını yapabilmesi için hazır bulunması gereken yedi mason.

Yeğinsü, Vedat
Türkiye Büyük Mason Mahfili’nin büyük üstadı: 1980-1993

Yehohaben ; Bak: Johaben

Yehohaver ; Bak: Joapert

Yehoşafat
İbranice: “Tanrı’nın uygun gördüğü”.

Yehova
Musevîlikte ve “Eski Ahit”i de benimseyen Hıristiyan mezheplerinde, Tanrı’nın adı.

Yehudah ; Bak: Judah

Yel
Güçlü ve doğal hava akımı.

Yemin ; Bak: Ant

Yeni Ahit
Tevrat ile İncil’in birbirini bütünleyen tek bir Kutsal Kitap (Kitab-ı Mukaddes) olduğunu benimseyenlerce; son kitap yani İncil.

Yeni Eflâtuniyye ; Bak: Neoplatonizm

Yeni Roma Stili ; Bak: Romanesk

Yeni Tapınakçılar
19. yüzyıl başlarında Fransa’da kurulmuş olan beş dereceli bir tarikat.

Yenicioğlu, Cavit
Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası’nın büyük üstadı: 1986-1988

Yeniden Doğuş
Ölümden sonra yaşama dönüş.

Yenilenme Yılı ; Bak: Anno Restorationis

Yenilenmiş İskoç Riti
Ekosizmin temel ilkeleriyle Orta Çağ’ın şövalyelik tarikatlarının benimseyişlerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuş bir mason riti.

Yenilenmiş Martinist Riti ; Bak: Martinizm

Yenilenmiş Rozkrua
1779 yılında Almanya’da Friedrich Joseph Wilhelm Schröder tarafından kurulmuş olan bir mason riti.

Yeniler
Spekülatif Masonluk İngiltere’de 1751 yılında ikiye bölündüğünde, 1723 tarihli özgün temel yasaya bağlı kalmayı sürdürerek, Masonlukta yenileşme ve çağdaşlaşmayı savunmuş olan obediyans.

Yephet ; Bak: Yafet

Yeraltı
Toprak altında kalan ve herhangi bir canlılık olmayan karanlık yer.

Yerden Göğe
Bazı mason kuruluşlarında, bir mason locasının evrensel niteliğini simgesel olarak vurgulamak üzere, bir mabedin yüksekliğinin betimlenişi.

Yerküre
Evrenin oluşumunu “jeosentral” (dünya merkezli) bir sistem tasarlayarak açıklamaya çalışan kuram uyarınca; evrenin merkezi olan dünya.

Yeruşalim
Kudüs’ün özgün adının okunuşunun Türkçedeki yazılımı.

Yesari, Servet
Türkiye Maşrık-ı Âzamı’nın üstad-ı âzamı: 1924-1926 ve 1929-1930; ayrıca Türkiye Yüksek Şûrası’nın âmir-i hâkim-i âzamı: 1931-1933

Yeshua ; Bak: Yeşu

Yesod
İbranice: “Yapısal temel” ya da “oluşum”.
Kabaladaki ilk on “sefirot”tan biri.

Yeşil Dereceler / Masonluk
1.   Mason rit ve sistemlerinin bazılarında, öğretimlerinin kapsamında “doğa” konusu ağırlıklı olan dereceler ve bu derecelerde çalışan masonik birimler.
2.   Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nin bazı uygulamalarında 5.-8. dereceler

Yeşu
Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nin 25. derecesinde, 1. nazırın ritüelik adı.