Filalet

[ADAM]

Filalet ne demek?

Sakın bunu Uluslararası Güreş Federasyonu Birliği’nin kısaltması olan FILA ile falan karıştırmayın. Batı dillerinde “philalethe” ya da buna benzer bir şekilde yazılıyor; Yunanca kökenli bir sözcük; “gerçeği seven” anlamına geliyor. En azından Mason Sözlüğü’nde böyle yazıyor. Belki başka anlamları da vardır. Ancak bir burada masonlar.org sitesinin forumunda olduğumuza göre, elbette konuya Masonlukla bağlantılı bir açıdan bakacağız.

Önce bir dernek var. Adı Philalethes Society yani Filaletler Derneği… 1928 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde kurulmuş, Amacı masonik araştırmalar yapmak.

Bu derneğin bir de amblemi var; hayli yakışıklı ve ilginç:

Detaylar

Aslında sadece bir masonik araştırma ve yayın derneği olmasına karşın, bu kuruluşun çeşitli ülkelerdeki kollarından her biri “şapitr” olarak anılır. Amerika Birleşik Devletleri’nin çeşitli eyaletlerinin yanı sıra Kanada, Fransa, İskoçya, İsrail ve Kore’de şapitrleri var. (Şapitr, Masonluktaki yüksek derece birimlerinden birinin genel adı. Örneğin Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nde 15.-18. derecelerde çalışmakta olan birim.)

Bu dernek, Masonluğu bilimsel ve objektif bir açıdan olmaktan çok gizemci yani mistik bir tutumla inceliyor. Bu nedenle de özellikle alşimi ve okült bilimlere çok önem veriyor.

1773 yılında Paris’te kurulmuş olan bir mason riti de Filaletler Riti adını taşıyormuş. Günümüzdeki Filaletler Derneği’nin alşimi yani simya ve Okültizme eğilimi belki de oradan kalma.

Savalette de Langes adlı bir mason tarafından kurulmuş olan bu ritte, Masonluktaki gizemci akımların bazılarının ilkeleri bir araya toplanmış. Özellikle Saint-Martin, Cagliostro ve Mesmer’in görüşlerinden yararlanılarak, 12 dereceli bir sistem oluşturulmuş: İşte bu sistemin son derecesinin unvanı Filalet.

Kuşkusuz 18. yüzyılın ikinci yarısında Masonlukta bir ritler furyasının yaşandığı dönemde bu ritin özelliklerini daha iyi kavrayabilmek için, şu adına değindiğim kişilerin masonlukta neler yapmış olduğunu da bilmek gerekir. (İlgi çekerse, istenirse bu bağlamda ayrıntıya girebiliriz.

Bu rit, çok tutulacağı, büyüyeceği ve yaygınlaşacağı düşünüsüyle ortaya çıkarılmış ama beklendiği ölçüde ilgi görmemiş. Dünyadaki tüm mason kuruluşlarını bir araya getirebilmek amacıyla 1785 yılında Paris’te düzenlenen kongre başarısızlıkla sonuçlanmış. Bu yüzden Filaletler Riti kendi üyelerinin de ilgisini yitirip kısa bir süre sonra tarihe karışmış.

Terimlerin açıklanması bakımından bir özet olarak bu kadar yeter sanırım.

[Hacamat]

     Bu başlık altında yazılanı okuduğumda aklıma geldi Filalet vb açılımlar ABD de, Fıransa da veya İngiltere de oluhyor olmasına fakat Türk Masonları bir yenilik getiremiyor. Ya da şöyle sorsam : Türk Masonlarının dünya Masonlarına sunduğu bir yenilik var mı?