Masonlar.org - Harici Forumu

 

Gönderen Konu: Kutadgu Bilig Sonrası Kaşgar Dili Verimleri (Atabetü'l-Hakayık)  (Okunma sayısı 2675 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Kasım 15, 2014, 08:22:52 öö

          Kutadgu Bilig'den sonra Türk klasik edebiyatının bizim için kazandırdığı en eski eser olan Ahmed bin Mahmud Yükneki'nin ''Hibetü'l-Hakayık'' ya da bilinen adıyla ''Atabetü'l Hakayık'' ıdır. Uygur harfleriyle ve Kaşgar dili ile yazılmış olan eserin Ayasofya Kütüphanesinde iki nüshası bulunmaktadır. Bunlardan biri 844'te İstanbul'da; diğeri ise 848'de Semerkant'ta yazılmıştır. İlk nüshada, Uygur yazısının altında Arap harfleriyle çevrilmiş olan şekli mevcuttur. İkinci nüsha ise ilkine göre daha güzel bir Uygur hattıyla yazılmıştır. Eser önce Necip Asım Bey tarafından bulunarak metni, Arap harflerine nakledilmek sureti ve tariki-dili izahat ile 1334'te yazılmıştır. Eserin ikinci nüshası kitabın aktarılmasının ardından çıktığı gibi, ''Divan-ı Lügati't Türk''ün tab'ı (birinci baskısı) da daha sonra olduğundan, tıpkı ''Kutadgu Bilig'' için olduğu gibi bunun da filoloji noktasından yeni ve tashihli bir birinci baskıya ihtiyacı vardı.

          Atabetü'l Hakayık, bireysel ahlak hakkında tamamıyla dini bir görüşe göre yazılmış ''nasihatname''dir. Eser, tüm İslami eserlerde olduğu gibi ''münacaat, naat, sahabeler metni'' ile başlayarak Emirü'l Ecel Mehmed Bey hakkında bir methiyeden sonra ''adap, edep, dünyanın gidişatı, dilin korunması, çeşitli nasihatlar, hatime'' kısımlarını ihtiva eder. Yazarın İslami bilimlere, mesela tefsir ve hadise, sonra Arap diline değinişi, onun klasik bir medrese eğitimi gördüğünü bize anlatıyor. Kitapta ayet ve hadislere daima bir telmih vardır. Bize bunları verirken birtakım nasihatlerden de geri kalmaz. Kutadgu Bilig, daha felsefidir. Atabetü'l Hakayık'ta ise dini ideoloji hakimdir. Kutadgu Bilig, Aristo felsefesini içinde barındırırken, burada herhangi bir felsefi telakki söz konusu değildir.

          Bu eser, Türk edebiyatında eskisinden çok farklı bir dini ''ideoloji''nin ilk habercisidir. Bu eserin, Orta Asya Türkleri arasında hicri 10.yüzyıla kadar kendini koruması da işte bu dini mahiyettendir.
Hiçbir şey bilmeyen, hiçbir şeyi sevemez.
Hiçbir şey yapamayan, hiçbir şeyden anlamaz.
Hiçbir şeyden anlamayan insan değersizdir.


Kasım 15, 2014, 11:02:35 öö
Yanıtla #1
  • Mason
  • Orta Dereceli Uye
  • *
  • İleti: 261

Kutadgu Bilig i bende okudum güzel bir eser.
Tek bildiğim hiçbir şey bilmediğimdir.
(Socrates)


 

Benzer Konular

  Konu / Başlatan Yanıt Son Gönderilen:
28 Yanıt
14143 Gösterim
Son Gönderilen: Nisan 02, 2008, 09:51:35 ös
Gönderen: blossom
2 Yanıt
4109 Gösterim
Son Gönderilen: Kasım 05, 2018, 12:16:30 ös
Gönderen: vendor
0 Yanıt
3175 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 01, 2008, 07:50:41 ös
Gönderen: Kaan
0 Yanıt
7955 Gösterim
Son Gönderilen: Eylül 06, 2009, 09:48:13 öö
Gönderen: Maledictum
Düşüncenin Dili

Başlatan kudüs prensi Gece Cenapları

3 Yanıt
3515 Gösterim
Son Gönderilen: Kasım 23, 2009, 07:32:37 ös
Gönderen: Prenses Isabella
0 Yanıt
5250 Gösterim
Son Gönderilen: Ocak 21, 2011, 12:14:04 ös
Gönderen: oasis
0 Yanıt
4938 Gösterim
Son Gönderilen: Nisan 19, 2011, 04:53:48 öö
Gönderen: moonlight
12 Yanıt
7725 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 23, 2011, 03:56:24 ös
Gönderen: Arais
31 Yanıt
12545 Gösterim
Son Gönderilen: Mart 04, 2013, 11:33:29 öö
Gönderen: Felix Steiner
0 Yanıt
1971 Gösterim
Son Gönderilen: Kasım 14, 2014, 01:43:30 ös
Gönderen: edebiyat_ogr