MASONLUKTA TÖRE ya da MASON TÖRESİ - 6

[ADAM]

Konu: Alçak Gönüllülük

Alçak gönüllülük (tevazu), bir insanın öz varlığına (nefsine) karşı aşırı düşkün olmayıp, kendi nitelikleri (bilgi, beceri, tutum vb) üzerine açık bir değerlendirme yapabilmesidir.

Şunu iyi bilmeliyiz: Alçak gönüllülük asla yetersizlik, korkaklık, kendine güvensizlik ve kendini küçük görerek alçaltma değildir.

Alçak gönüllü olan bir kişi, kendini olduğundan önemsiz gösteren kişi de değildir. O kendini olduğu gibi görüp, öyle gösteren kişidir.

Alçak gönüllü kişi, az ile yetinip kendisi için çok şey istemeyebilir.

Alçak gönüllü kişi, kendini olduğundan daha ileri ya da yüksek göstermediği için böbürlenmez. Kendini öne çıkararak gösterişte bulunmaz.

Bir de şu var: Alçak gönüllülük kendini yetersiz görmek olmadığı gibi, miskinlik ile eş anlamlı da değildir. Sadece kibirli ve gururlu olmamaktır.

Bütün bunlar, «Peki o zaman nedir alçak gönüllülük, nasıl bir şeydir?» tarzındaki bir sorunun yanıtına bakmak gerekiyor.

Alçak gönüllülük, insanın kendi değerlerini, yeteneklerini, olumlu ve olumsuz yanlarını iyice bilmesi, buna göre davranmasıdır. İnsanın kendisini içtenlikle yargılayarak, bu yargısını açıkça ortaya koyması biçiminde de tanımlanabilir.

Eyvah!... O zaman alçak gönüllülük terimini şu ikide birde gündeme gelen “Kendini bil!” deyişiyle mi bağdaştırmak gerekiyor?

Olabilir ama o kadarla kalmıyor. Alçak gönüllülük, benlik tutkusundan kurtulmayı da bilmek, gösterişe değil öze önem vermek, gereksizcesine öğünmeyip övülmeyi beklememektir.

Zor iş!...

Evet, öyle.

Öyle ama bir insanın sosyal yaşamında edinebileceği en üstün erdemlerden biri gerçekten de alçak gönüllü olabilmektir. Bu erdem, içeriğinde öz eleştiri yapabilme yeteneğini de taşır. Bu nedenle, alçak gönüllü bir kişi, gerçeklerin araştırılmasında kibirli ve gururlu bir kişiye oranla çok daha başarılıdır. Kibirli ve gururlu kişiler alınmasın ama öyle işte.

Alçak gönüllü kişi için “kusursuz” diyebilir miyiz?

Hayır. Öyle dersek, ilk önce o karşı çıkacaktır buna.

Alçak gönüllü kişi kusur işler; yanılgıya düşer yani hata yapar. Bir farkla ki, böyle bir durumdan ondan sıyrılmaya, kendini haklı göstermeye kalkışmaz. Kusur ya da yanılgısını kabul eder. Sonra da bunu elinden geldiğince düzeltmeye/ gidermeye çalışır.

Böylece alçak gönüllülük, kişiye evrimsel doğrultuda gelişme ve olgunlaşma yolunun kapısını da açar.

Hiç şuna dikkat ettiniz mi: Kendisini diğer insanlardan üstün görmeyen ve tutmayan bir kişi, başkalarıyla diğerlerine oranla daha olumlu ve uyumlu ilişkiler kurar. Üstelik bu ilişkiler gelip geçici değil, sürekli olur.

Alçak gönüllü müsünüz, yoksa alçak gönüllüce mi davranıyorsunuz?

İşte bu çok önemli.

İnsanın sahiden alçak gönüllü olması ile aslında hiç de öyle olmamakla birlikte öyle görünmesi, birbirinden çok farklıdır. Alçak gönüllü kişi, kendi kendisini aldatmadığı gibi başkalarını aldatmaya da kalkışmaz. Bu nedenle sahiden alçak gönüllü olmanın kaçınılmaz gereklerinden birinin de “içtenlik” (samimiyet) olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü içtenlikten yoksun bir tutum ya da davranış, ancak “gösteriş” olabilir.

Masonların kendi aralarında yaptıkları çalışmalarda sık sık bir masonun, alçak gönüllü olmayı bilen insan olduğu vurgulanır. Bu deyiş, âdeta “alçak gönüllü kişi” ile “mason” kavramlarını özdeşleştirmek gibi bir şeydir. Aslında bu pek doğru sayılmaz çünkü “mason” olabilmek için alçak gönüllü olmak gerekli ama yeterli değildir. (Kuşkusuz burada “mason” deyince, bunu bir mason örgütünün üyesi olduğu için mason unvanını taşıyan kişiden özenle ayırt ekmek istiyorum.)

Önceki paragrafa döneyim.

Alçak gönüllü olmak için içtenliğin de gerektiğini belirtmiştim. O da mason töresinin bir diğer öğesi.