MASONLAR ARASINDAKİ İLİŞKİLER - 4

[ADAM]

Masonlar arasında hiçbir uyuşmazlık ya da anlaşmazlık olmaması beklenir ama oluyor işte…

Bir loca ya da bir büyük loca, genellikle mason kardeşler arasındaki bireysel ilişkilere ve uyuşmazlıklara, bunlar doğrudan Masonluk ile ilgili olmadığı sürece karışmaz. Masonlar, kendi aralarındaki sorunların çözümlenmesi, doğmuş olan anlaşmazlıklarını giderilmesi, haklı olanın belirlenip kendisine hakkının verilmesi için, ne locaya ne saygıdeğer üstada ne de büyük locanın görevlilerine başvurabilir. Biri yaparsa, bunun hiçbir yararı olmadığı gibi, localar ve büyük loca kardeşler arasında hakemlik etmez.

Bu genel olarak böyledir ama istisnaları da var.

Her şeyden önce bir mason, bireysel ilişkilerde bulunduğu bir diğeri tarafından şu da ya bu şekilde bir zarara uğratılmışsa, uğramış olduğu bu zarardan ötürü ötekini sorumlu tutuyor kendini haklı görüyorsa, o mason ile ilgili olmak üzere Masonluğun töresine uymayan tutumu nedeniyle yakınmacı (şikayetçi) olabilir. Bunu da, ya öteki masonun üyesi olduğu locanın üstad-ı muhteremine ya da öylesi daha uygun düşüyorsa büyük locaya başvurarak bildirebilir. Bunun sonrası, o mason hakkında “disiplin soruşturması” açılmasıdır. Ancak o farklı bir konu olduğu için burada ona girmeyeceğim; belki bir başka başlık altında…

Beri yandan Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası’nda, b büyük locanın tüzükleri uyarınca,aralarında özel bir anlaşmazlık bulunan kardeşler, bunun çözümlenebilmesi için, büyük locada bu amaçla kardeşler arasında oluşturulabilen kurullara başvurabilir. Eğer uyuşmazlık konusu birinin onuruyla ilgili bir sorun ise, bunun çözümü için oluşturulan kurula “Şeref Jürisi” denilmektedir. Eğer uyuşmazlık konusu bireysel, ailesel ya da sadece ticarî ilişkilerden kaynaklanıyorsa, bunun da mahkeme kanalıyla çözümlenmesinden önce büyük locada bir “Hakem Heyeti” kurulabilmektedir. Bu tür bir uygulama Masonluğun eski geleneklerine tam uygundur. (Bunları buraya yazdım ama bu bağlamda yararlanmış olduğum kaynakçanın tarihi biraz eski. Bu nedenle bu bağlamda bir değişiklik ya da farklı uygulama varsa, forum üyesi masonların düzeltmesini rica ediyorum.)

Günümüzdeki Masonluğun ilk kez örgütlendiği 18. yüzyıl başlarında, belki de esinlenilmiş olan o eski inşaatçı mason localarının geleneklerinden büyük çoğunluğunun değiştirilmeksizin korunup sürdürülmekte oluşunun etkisiyle, yukarıda dediklerimin tam tersi söz konusuydu. O zamanlar, iki mason arasındaki bir anlaşmazlığın, Masonluğun dışındaki herhangi bir yargı organına yansıtılmasından önce locada mutlaka çözümlenip sonuca bağlanması gerekli görülürdü. Bu gibi bir konu nedeniyle kesinlikle mahkemeye başvurulamazdı. Nitekim Masonluğun 1723 tarihli özgün anayasasında da buna değinilir. Ne var ki, o günlerden günümüze dek çok şey değişmiştir.

Bununla birlikte masonlar, aralarında çıkmış bir anlaşmazlığın masonlara yakışır bir şekilde “barış” yoluyla çözümlenebilmesi bakımından, bilgilerine ve deneyimlerine güvenilir, hatırı sayılır masonlara her zaman başvurup, onlardan “arabulucu” olmalarını isteyebilirler. Her mason, böyle bir durumda kendisinden arabulucu olması istendiğinde, bunu severek üstlenir. Yeter ki bir yayarı dokunsun ve kardeşler arasındaki anlaşmazlık giderilsin.

Aralarında bir anlaşmazlık olduğu bilinen masonların, arabulucu arayışına girmeleri bile gerekmeyebilir. Özel ilişkilerinden dolayı aralarında bir anlaşmazlık çıkmasını hiçbiri istemez. Dolayısıyla, onların üzerinde etkili olabileceğine güvenenler, kendiliklerinden sorunu çözümlemek için arabuluculuk etme girişiminde bile bulunabilir. Ancak taraflardan biri böyle bir girişimi istemeyecek olursa, bu konuda üstelemede bulunulmaz.

Anlaşmazlık konusu doğrudan Masonluk ile ilgiliyse; kardeşler arasında sağlıklı bir barışmanın gerçekleştirilmesi öncelikli tutulur. Sağlıklı bir barışma, geçici olarak ve isteksizcesine katlanılan bir uyuşma gösterisi değildir. Bunun temel öğesi içtenliktir. Sağlıklı bir barışmada her iki taraf da kendi kendine barışmış olduğunu söyleyebilmelidir. Ancak, anlaşmazlığın bu yoldan ortadan kaldırılması olanağı bulunamıyorsa; kimin haklı olduğunun belirlenmesi için, yetkililere başvurulması uygun düşer. Anlaşmazlık locanın boyutunu aşmıyorsa, doğrudan ve yalnızca üstad-ı muhtereme başvurulur. Üstad-ı muhterem, kendinden de bilgili ve deneyimli olanların görüşlerini alabilir ama vereceği karar ve yargı kesindir. Her iki tarafın da buna uyması gerekir. Aksine bir tutum saygısızlıktır ve “disiplinsizlik” niteliği taşır.

Loca boyutundaki bir anlaşmazlığın büyük locaya uzandırılmasından sakınılır. Bununla birlikte, locayı aşarak büyük loca boyutuna varmış olan bir anlaşmazlık da söz konusu olabilir. Bu tür bir anlaşmazlığı çözümleyecek en yetkili kişi hiç kuşkusuz büyük üstattır. Ancak, iki mason arasındaki bir uyuşmazlığın doğrudan büyük üstada yansıtılması uygun değildir. Önce, konu ile ilgili olabilecek bir diğer büyük görevli ile görüşülür. Ancak büyük görevliler sadece bireysel görüşlerini belirtebilir ve önerilerde bulunabilir; zorlanırlarsa konu büyük üstada kadar gider.

Masonların bireysel ilişkilerinde, görüş ayrılıkları da bulunabilir. Ancak keşke uyuşmazlıklar hep görüş ayrılıkları tarsında olsa. Uygun ve doğru olan, akıl ve bilgelik yoluyla bulunur. Anlaşmazlık çıkması için aslında hiçbir neden yoktur. Yeter ki, Masonluğun KARDEŞLİK ilkesi içtenlikle benimsensin ve gereklerine gönüllüce uyulsun.






Masonlar arasındaki ilişkiler konusuna burada son veriyorum. Kuşkusuz anlatmamış olduğum şeyler vardır. Eksik kalanları umarım, dilerim masonlar tamamlar. Eğer bu konu üzerinde soru çıkarsa, bildiğim ölçüde yanıtlamaya çalışırım.