Geniş ölçekli meskun mahal çatışmalarında siviller ölür. Bunun önüne geçmek imkansızdır. Bu nedenle, şehirde çatışmalar başlamadan önce güvenlik kuvvetleri meskun mahalin boşaltılması için anons yaparlar. Gidecek yeri olanlar şehri terk ederler. Gidecek yeri olmayanlar çaresizce o şehirde sıkışıp kalırlar. Şehirde sıkışıp kalan o zavallı insanların bir kısmı çatışmalar sırasında can verir. Bu duruma, çatışan tarafların her ikisinin elinden de sebebiyet verilir. Bu durum meskun mahal çatışmalarının doğası gereğidir. Bu nedenle askeri terminolojide, "tali hasar (collateral damage)" diye bir terim türetilmiştir. Bu terim genelde çatışma sırasında meydana gelen sivil kayıpları tanımlamak için kullanılır. Dünya tarihinde sivil kayıp olmadan tamamlanmış geniş çaplı bir meskun mahal çatışması mevcut değildir. Afganistan'da ABD özel kuvvetlerinin girdiği köylerde çatışmalar sırasında kaç masum sivilin öldüğünden haberdar mısınız?
Peki ben bunları söyleyerek, güneydoğudaki sivil kayıpları normalize etmeye mi çalışıyorum? Ya da çok mu soğukkanlıyım? Ya da "ya tali hasar işte, ne yapalım, olur böyle şeyler" mi diyorum? Elbette hayır. İçim yanıyor. Gelecekte bizim başımıza gelmeyeceğinin garantisi var mı? Yok. Peki neden yazdım tüm bunları. İki nedenle:
1. Sn. Tij'in eleştirisi sadece Türkiye Cumhuriyeti'ne yönelik değil, meskun mahal çatışmalarının yaşandığı dünyadaki tüm coğrafyalarda, taraflardan biri olan ilgili ülke yönetimlerine yöneliktir. Eleştirisi duygusal ve hümanist olmakla birlikte realiteyle uyuşmamaktadır.
2. Sn. Metatron'un "devlet sivil öldürmez, iddianızı kanıtlayın" söylemi de aynı şekilde realiteyle bağdaşmaz. Meskun mahal çatışmasında siviller ölürler. Devlet kurşunuyla da ölürler, terörist kurşunuyla da ölürler.
Ama bu, sivillerin güvenlik güçlerince kasten öldürüldüğü anlamına gelmemektedir. Siviller ölür, çünkü meskun mahal savaşının doğasında bu vardır.
Cizre'de olsun, Sur'da olsun, operasyonların bu kadar uzamasının tek sebebi var, sivil kayıpları asgariye indirme çabası. Böyle bir çaba olmasaydı, en geç iki haftada sonuçlanırdı operasyonlar.
Fakat devletin yapacağı şeyler yok değil. Devlet, meskun mahal çatışmasına girişmeden önce, gidecek başka yeri olmayan siviller için geçici barınma alanları oluşturmalıdır. Bu geçici kamp alanlarına ek olarak, kent sakinlerinin geçici olarak barınmaları için, devlet belli turistik tesislerle anlaşma sağlayabilir. Böylece, tali hasar denilen o sevimsiz terim için gerekli şartlar oluşmaz.
Benim düşüncelerim bunlar.