Masonlar.org - Harici Forumu

 

Gönderen Konu: A.H.Tanpınar’ın Saatleri Ayarlama Enstitüsü Romanı Bağlamında Modernleşme  (Okunma sayısı 2585 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Mart 11, 2015, 03:18:07 öö
  • Uzman Uye
  • ****
  • İleti: 2105
  • Cinsiyet: Bay
    • Masonluk ve Masonlar


Önsöz – Prof. Dr. Ayşegül Yaraman
   
   Modernleşmenin en derin etkisi hiyerarşik kutuplaşmanın neredeyse doğallaştırılarak normlaştırılmasıdır. Kadın- erkek, ilerici-gerici, sağcı-solcu, muhafazakar-devrimci, Doğu-Batı, modern-geleneksel gibi. Diyalektik bakışla zenginleştirilmemiş, hatta değer yargısı atfedilerek derecelendirilmiş bir yapılandırma söz konusudur.
   Oysa modernleşmenin, üstelik de Batılılaşma’yla özdeşleştirilerek, “evrenselleşmesi”yle aynı dönemlere rastlar Newton fiziğinin egemen olduğu “bilimsel” paradigmayı bozan Einstein’ın izafiyet teorisinin başarılarından biri olan Kuantum Fiziği’nin Max Planck tarafından geliştirilişi. Bir diğer deyişle, “bir şey ya odur ya da ötekidir”in yerini “bir şey hem odur, hem ötekidir veya ne biridir ne ötekidir. Gerçek gözlemle ortaya çıkar ama gözlemcinin algısı da görecelidir,” halini almıştır.
   Tanpınar’ın duruşu ve eserleriyle; bunların algılanışı ve okunuşu bu zihinsel dönüşüme bağlı olarak ışığa maruz disko topu gibi farklı renklerde algılanmıştır. Modernci(1) denebilecek düşünce dünyası için, Modern Türkiye Cumhuriyeti’nin nimetlerinden yararlanmasına karşın (üniversite profesörlüğü, milletvekilliği, milli eğitim müfettişliği gibi o yıllarda aslında atamayla gerçekleşen görevlere, Türkiye Cumhuriyeti kurucularının modernist eğilimlerine ters düşen birinin getirilmeyeceği açıktır.) muhafazakardır. Oysa modernleşmenin içinden ve modernleşmeye karşı çıkmadan gelenekselin eklemlenmesi gibi derdi vardır ve bu noktada en belirgin üretimi Saatleri Ayarlama Enstitüsü romandır.
   Saatin kitlesel bir tüketim metaı olmasıyla, neden ve sonuç açısından iki yönlü ilişkisi bulunan doğrusal ve nakde dönüşmüş zamanın; 2012-2013 küçük tez grubumuzda(2) karanlıklara, Çengelköy çayhanelerine uzanan ve herkesin asli konusunu unutturan tartışılmasıyla başladı kitabın oluşumu. Modernitenin hegemonik zaman algısını nasıl içselleştirdiğimizi görerek bir “bilinç yükselmesi” yaşadık hep birlikte ve bu tartışmalar bilimsel ve tarihsel verilerle desteklenerek yansıdı teze. Modernite ve Saatleri Ayarlama Enstitüsü Hamide Değer’in kendi önerisiydi; bu tercihi zaman üzerinden yorumlamak ise, hem “resmi” hem “muhalif” Cumhuriyet kültürüne katkılar ve eleştiriler sundu. Bu katkı ve eleştiriler en genel anlamıyla Türkiye modernleşmesine yöneliyor ama; bence en genel anlamıyla iki kutuplu, hiyerarşik bakıştan sentezin çoğulculuğuna varmaya çalıştığı için önem kazanıyor.
(1) Bu kavramı Prof. Dr. Nur Vergin’in “laikçi” kavramından esinlenerek; modern olmaktan öte, modernite fanatiği olmak anlamına kullanıyorum.
(2) Marmara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Fransızca Kamu Yönetimi Bölümü Lisans Bitirme Tezi’ni benim yönetimimde hazırlayanlardan oluşan dört kişilik grup.
altAkademik Kitap Serisi
Yazar: Hamide Değer
Editör: Prof. Dr. Ayşegül Yaraman
Kitap Tasarım: Su Başbuğu
Tür: Tez – Araştırma
© Ekim 2013 altKitap ve Hamide Değer

PDF OLARAK İNDİRMEK İÇİN EKTEKİ BAĞLANTIYA TIKLAYINIZ!
Gnothi Seauton

Yaşamak, kendini adam etmektir. Zeka ve bilgiyi kullanarak, etinden, kemiğinden kendi heykelini yapmaktır. - Goethe