Masonlar.org - Harici Forumu

Masonluk Bilgidir. Bilimdir. Ilimdir. => Felsefe => Felsefi Sorular => Konuyu başlatan: MASON - Ocak 14, 2007, 05:25:24 öö

Başlık: Gercek Nedir?
Gönderen: MASON - Ocak 14, 2007, 05:25:24 öö
Gercek nedir?
Gorebildigimiz hersey birer Gercek midir?
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: shemuel - Mart 02, 2007, 09:52:12 ös
Gerçeklik anlayışı kişilere göre değişir bir metafizikçiye göre tanrı bir gerçek iken öte yandan bir materyalist bu durumu çok komik bulabiliyor
Bana göre gerçek ise varlığı bilimsel olarak kanıtlanmış olan seylerdir.
Ama sizin gerçek olduğunuz konusunda endişelerim var
Başlık: Re: Gercek Nedir?
Gönderen: fbracer - Mart 02, 2007, 10:02:10 ös
Siz derken?


Ayrica sizin cok yaygin olan yorumunuza karsi daha da yaygin olan (ve her zaman icin o teoriyi curuten) bir cevapla karsilik verecegim.

Sevginin (ana baba sevgisi) varligini bilimsel olarak kanitlayabildiginiz, Tanrinin varligini bilimsel olarak kanitlayabildiginiz anda sizin yorumunuz gecerli olur. Sizin tanriya inandiginizi saniyordum (baska bir topicte saniyorum Yahudi oldugunuzdan bahsetmistiniz) ya ben yanlis okumusum yada siz gercek degilsiniz ;)
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: shemuel - Mart 02, 2007, 10:07:39 ös
Siz derken ben sadece örnek vermiştim gerçeklik sadece kişiye göre değişir bilmem anlata bildimmi?
Başlık: Re: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: fbracer - Mart 02, 2007, 10:16:37 ös
Siz derken ben sadece örnek vermiştim gerçeklik sadece kişiye göre değişir bilmem anlata bildimmi?
Tamam o kismini anladim. Gerisini hala merak ediyorum :)
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: shemuel - Mart 02, 2007, 10:17:59 ös
Yahudiyim ama ateist olan bir yahudi olamazmı ?
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Hamlet - Mart 03, 2007, 06:27:05 öö
Yahudiyim ama ateist olan bir yahudi olamazmı ?
Olabilirmi?
Ben hic gormedim.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Anarkons. - Mart 03, 2007, 08:30:13 ös
Yahudileri bir ırk olarak görürsek bügün insanlar genelde öyle görüyor
o zaman bir Yahudi ateist olabilir
ama bir din olayı olarak bakarsak tabiki yahudi ateist olmaz.
Şemuel yahudilik kavramını din olarak değil ırk olarak yani eski ibraniler, şimdiki yahudiler bunu toplumun çoğu böyle tanımlıyor.
Görmeyenler görsün o zaman ben bir ateisttim. üstelik yahudi ırkından.
Başlık: Re: Gercek Nedir?
Gönderen: sun - Mart 03, 2007, 09:21:12 ös
Sen yahudisin bir sorum olucak sence israillilerin filistine girmesi doğru mu oldu ?
Başlık: Re: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Hamlet - Mart 04, 2007, 01:33:21 öö
Yahudileri bir ırk olarak görürsek bügün insanlar genelde öyle görüyor
o zaman bir Yahudi ateist olabilir
ama bir din olayı olarak bakarsak tabiki yahudi ateist olmaz.
Şemuel yahudilik kavramını din olarak değil ırk olarak yani eski ibraniler, şimdiki yahudiler bunu toplumun çoğu böyle tanımlıyor.
Görmeyenler görsün o zaman ben bir ateisttim. üstelik yahudi ırkından.
Yahudilik bir irk degildir.
 TDK nin yahidi tanimi:  Hz. Musa'nın dinine bağlı olan kimse, Musevi.

Yani ya Yahudisindir yada Ateist.

Sen yahudisin bir sorum olucak sence israillilerin filistine girmesi doğru mu oldu ?
Benim konumu mahvetmeyin. Israil Filistin icin ayri bir konu vardi. orda tartisin bunu lutfen.
Başlık: Re: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: fbracer - Mart 04, 2007, 05:02:38 öö
Yahudiyim ama ateist olan bir yahudi olamazmı ?
Eger Yahudiligi diger arkadasin anlattigi sekilde tanimliyorsan (Irk olarak) o zaman olabilir. Ama din oalrak tanimliyorsan olamaz. Cunku bir dine mensup olabilmek icin en azindan o dinin inanclarini felsefelerini, minumum sekilde de olsa kabullenmissindir demektir.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: shemuel - Mart 04, 2007, 03:05:41 ös
Ben yahudiliği ırk olarak tanımladım TDK öyle görüyor olabilir ama bunu ben böyle tanımlamıyorum.
toplum genel olarak o şekilde düşünüyor.
bana aslım sorulduğunda ibraniyim diyorum ama kimse anlamıyor,yahudiyim dediğimde jetonlar düşüyor
böylece yahudilik bir ırk oluyor, köneninde bir din olduğunu biliyorum okadar cahil değilim.
soruyorum hamlet suç bendemi bunu böyle tanımlayan toplumdamı?
Başlık: Re: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: fbracer - Mart 04, 2007, 04:49:04 ös
Ben yahudiliği ırk olarak tanımladım TDK öyle görüyor olabilir ama bunu ben böyle tanımlamıyorum.
toplum genel olarak o şekilde düşünüyor.
bana aslım sorulduğunda ibraniyim diyorum ama kimse anlamıyor,yahudiyim dediğimde jetonlar düşüyor
böylece yahudilik bir ırk oluyor, köneninde bir din olduğunu biliyorum okadar cahil değilim.
soruyorum hamlet suç bendemi bunu böyle tanımlayan toplumdamı?
Cehaletle alakasi yok, ama sen bulundugun ortami da goz onunde bulundurup konusman gerekir. Sen Ibraniyim dediginde anlamayacak bir ortamda degilsin su anda. Bir olgu yanlis biliniyor diye, senin bir dinin adini olmadigi bir anlamda kullaniyor olman demek bu kelimenin anlamina ek anlam katmaz.

Bir ekonomi konferansina katilip koylu anlamadi diye arz talep dengelerini bugday ve elma ornekleri vererek aciklamaya calisirsan, senin yeni dinleyici kitlen de seni anlayamaz.

Din, dil irk farketmez. Sizin tanriya inandiginizi dusundugum icin soru sormustum. Hayir ateistim dediniz sorumu cevaplamis oldunuz. Konuya donelim isterseniz TDK analizi yapmayalim artik.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Hamlet - Mart 04, 2007, 06:01:12 ös
Alıntı
soruyorum hamlet suç bendemi bunu böyle tanýmlayan toplumdamý?
Toplumun tanimi bence yanlis degil.
Irk demek ulkesi gecmisi, tarihi olan bir devlet duzeninden gelen bir insan toplulugudur. Dinle ilgili bir aciklamasi yoktur.

Yahudilik neden irk olamaz cunku kokeni atalari, baslangici ve herseyi tamamen din uzerine. tamam suanda bir devletleri olabilir ama bende sana sunu sorayim.
muslumanlikta bir irk mi? arabistan onlarin diye?
hiristiyanlikta bir irk mi? vatikan onlarin diye?

irk ve din kavramini tamane birbirine geciriyorsun ve bence kendini yanlis tanitiyorsun. Ibraniyim demen daha anlasilir. Ibrani bir ateistim demen daha mantikli olur. ama Yahudi bir Ateist im demen bence yanlis.

ayrica sen boyle diyince yahudileride yanlis tanittigini dusunuyroum.
bence normal dinine bagli bir yahudi asla "ateist yahudiler vardir" demez.  aksine yahudilikte dinden atilma diye birsey var. eger yahudilikten atilirsan zaten sana yahudi bile denmiyor.

hicbir yahudi kurulus icine bir ateist i (kendilerinden biri olarak gordugu icin) almaz bence.

neyse bencede konuya donelim. gercek nedir i konusalim.
hep bu shemuel yapiyor. butun konulari kaydiriyor baska yonlere :)
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Anarkons. - Mart 04, 2007, 10:07:34 ös
o sizi cahil olarak gördüğü için ibraniyim deme gereği duymamıştır.
neyse ben de şöyle diyeyim yahudi değilim,ibraniyim iyide olmasa kendi çapımda bir anarşistim bakın dikkat ederseniz çok alçak gönüllüyüm
saygılarımla Anarkons.dan yoldaş
Başlık: Re: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: fbracer - Mart 04, 2007, 10:22:22 ös
o sizi cahil olarak gördüğü için ibraniyim deme gereği duymamıştır.
Bu sizin fikriniz mi yoksa shemuel'in mi?
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Hamlet - Mart 05, 2007, 05:37:35 öö
o sizi cahil olarak gördüğü için ibraniyim deme gereği duymamıştır.
neyse ben de şöyle diyeyim yahudi değilim,ibraniyim iyide olmasa kendi çapımda bir anarşistim bakın dikkat ederseniz çok alçak gönüllüyüm
saygılarımla Anarkons.dan yoldaş
cocuk bunlar yaa...
konsey kurmuslarda, birbirlerine nick bile takmislar. yoldas lari bile var :D
shemuel in bizi cahil olarak gormesini ben anlayisla karsilarim ama,
beni cahil olarak gorebilir cunku hakkaten cok bilgili biri degilim. merakliyim ama bilgili degilim.
ama Masonlar icin ayni seyi soyleyemiycem. onlar bildikleri bircok seyde bile sessiz kaldiklari icin ben bilgilerine ve egitimlerine guveniyorum. yani eminimki bir Mason yahudi ile Ibraninin farkini bilir. ozellikle (diger bir konuda acikladiklari gibi) Masonlukta bircok yahudilik sembolizmalari varsa bence bu konulari cok iyi bilirler. ama neden yorum yapmiyorlar bilinmez tabi.

ayrica alcak gonullu oldugun konusunda birsey diyemiycem. ozguven derecen, buraya gelir gelmez yarattigin firtinadan belli. ilginctirki yoneticiler seslerini cikarmiyor. herhalde burayi cok ozgurce konusulabilecek bir yer yapmak istiyorlar. dogrumu yapiyorlar? sanmam.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Hamlet - Mart 05, 2007, 05:39:07 öö
ayrica lutfen artik gercegin  ne oldugunu tartisabilirmiyiz?
konsey uyeleri siz bilirsiniz ne gercek ne degil.
bizede yardimci olurmusunuz?
Başlık: Re: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: fbracer - Mart 05, 2007, 04:58:28 ös
ayrica lutfen artik gercegin  ne oldugunu tartisabilirmiyiz?
konsey uyeleri siz bilirsiniz ne gercek ne degil.
bizede yardimci olurmusunuz?
:)
Başlık: Re: Gercek Nedir?
Gönderen: Fraternis - Mart 24, 2007, 11:05:31 öö
Gerçek: Soruya verilen cevabın denkleme oturtulup aynı soruya geri dönmesidir. Ölümü ele alırsak canlının yaşamını tamamlayıp ölmesi doğayla bütünleşip tekrar başka bir canlı formunda taşınması ve bu sürecin sürekli olarak yinelenmesi işte kanıtıyla gerçek.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Hamlet - Mart 24, 2007, 04:47:17 ös
egrcegin tanimini cok guzel yapmissin. bu konuda simdiye kadar yazilmis en iyi cevabi vermissin. saol.
peki gercek eger saglamasi yapilarak dogrulana bilen sey ise,

saglamasi yapilmayan seyler gercek degilmidir? sadece matematiksel olarak dusunme. mesela eline bir elma alinca onu dusun, bu elma gercek mi? evet. peki o elma yaninca ve kul olup yol olunca hala gercekmidir?

yada soyle bir ornek vereyim, yildizlar gercekmidir? evet. cunku onlari goruyoruz. hatta Ay a gittik bile. bu yuzden gercek oldugunu biliyoruz. ama bunlarin saglamasi nasil yapilir. haklarinda o kadar az bir bilgiye sahibizki.

yani saglamasi yapilmayan seylerin bazilarinida gercek olrak kabul ediyoruz. bu nasil oluyor?
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Fraternis - Mart 25, 2007, 12:11:10 öö
egrcegin tanimini cok guzel yapmissin. bu konuda simdiye kadar yazilmis en iyi cevabi vermissin. saol.
peki gercek eger saglamasi yapilarak dogrulana bilen sey ise,

saglamasi yapilmayan seyler gercek degilmidir? sadece matematiksel olarak dusunme. mesela eline bir elma alinca onu dusun, bu elma gercek mi? evet. peki o elma yaninca ve kul olup yol olunca hala gercekmidir?

yada soyle bir ornek vereyim, yildizlar gercekmidir? evet. cunku onlari goruyoruz. hatta Ay a gittik bile. bu yuzden gercek oldugunu biliyoruz. ama bunlarin saglamasi nasil yapilir. haklarinda o kadar az bir bilgiye sahibizki.

yani saglamasi yapilmayan seylerin bazilarinida gercek olrak kabul ediyoruz. bu nasil oluyor?



teşekkürler...
Duyguların yada bizim erişimizin çok güç olduğu maddeler için ancak duyularımızla sağlama yapabiliyoruz. Bu da bizim o his ya da nesneye bilgisine erişip doğrulayabildiğimiz kadar yani dereceli bir gerçeklik bilgisine ulaşabiliyoruz. Masonlar gerçekmidir diye ele alırsak soruyu cevap evet olacaktır ancak senin eriştiğin gerçekleri ne kadardır diye sorulacak olursa ne kadar içeridesin ya da kaçıncı derecedesin işte o kadar 1. derece ile 32. derece arasıındaki gercek bilgi farkı olsa gerek ve hatta bazen ilk aşamada öğrendiğiniz gerçekler ileride gerçek niteliğini değiştirebiliyor yani her konuda tümüyle gerçek bir bilgiye ulaşmamız neredeyse imkansızlığa ulaşmak ile aynı zorlukta...
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Hamlet - Mart 25, 2007, 06:01:58 öö
duyularla yapilan saglama ne kadar guvenilirdir? duyular ve algi oranlari bile goreceli olduguna gore, duyularla yapilan saglamanin dogrulugunu nasil ispat edebilirsinki?

gercegin degisken oldugu konusunda bencede haklisin. tumuyle gercek olani kimse bilmiyor. o zaman ne yapalim, gene hemen TDK abimize soralim :D bakalim TDK abimiz ne diyo gercekle ilgili...

Bir durum, bir nesne veya bir nitelik olarak var olan, varlığı inkâr edilemeyen, olgu durumunda olan, hakiki

hmmm,. guzel bir tanim. ama bu tanim, yogurdun icindeki sut ve suyu gorememize ragmen gercek oldugunu bilmemizi aciklayamiyor :)
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Fraternis - Mart 25, 2007, 06:07:45 öö
Bu durumda gerçeği oluşturan özü tartışmak daha uygun olabilir
Başlık: Re: Gercek Nedir?
Gönderen: Itzhak - Mart 27, 2007, 02:27:47 öö
GERÇEĞİMİ ARIYORSUNUZ KARDEŞLERİMİZ BÖLÜMÜNE BAKIN ORADA BAHSEDILMIŞ BIR CUMLE :
TABIIKI BEN DUSUNCELERIMIDE EKLIYECEGIM GERCEK SUDUR ;  DUN GECTI,YARIN BIR SIR  BUGUN NE YAPACAGIMIZI NASIL INSANLARA FAYDALI OLACAGIMIZI DUSUNELIM....UNUTMAYALIM KI ;  FAYDALI OLDUGUMUZ SURECE KALICI OLURUZ..DUN YAPAMADIKLARIMIZ ICIN AGLAMAYALIM DERS ALALIM BUGUN KOSE TASINI KOYALIM.YARIN DIGER TASLARI PARLATACAGIZ.VE ISIMIZ BITTIGINDE BESERIYETIN MABEDI GUN YUZUNE CIKACAKTIR...INSANLIK IHYA OLACAKTIR.........LA_MERİCA............
Başlık: Re: Gercek Nedir?
Gönderen: Hamlet - Mayıs 02, 2007, 11:14:32 öö
Sayin Mason bu olaylari daha oncelerden asmis anlasilan. Ben gec kalmisim bu konuyu acmaya :)
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: nietzsche - Temmuz 07, 2007, 02:10:31 öö
gerçek olan ben'im...
Başlık: Re: Gercek Nedir?
Gönderen: Itzhak - Temmuz 08, 2007, 12:34:52 öö
Aslında gercek olan sızın suan dunyanın tam ortasında oldugunuz...:D üşenmesseniz olcebılırsınız...
Başlık: Re: Gercek Nedir?
Gönderen: nietzsche - Temmuz 08, 2007, 12:42:54 öö
Aslında gercek olan sızın suan dunyanın tam ortasında oldugunuz...:D üşenmesseniz olcebılırsınız...

gerçekten dünyanın ortasında olmanın kanıtı sadece ölçülerek bulunabilir mi daha kolay bir yol olsa gerçi üşenmezseniz demişsiniz ben ne diyorum. :)
Başlık: Re: Gercek Nedir?
Gönderen: Itzhak - Temmuz 08, 2007, 12:46:25 öö

gerçekten dünyanın ortasında olmanın kanıtı sadece ölçülerek bulunabilir mi daha kolay bir yol olsa gerçi üşenmezseniz demişsiniz ben ne diyorum. :)
Siz ben ölcerim derseniz ben ve Shemuel sıze metre alıcagımıza soz verırız....Ama dıger masraflarınızı sız karsılamak zorundasınız...Cunku her bılgının bır bedelı vardır..:D
Başlık: Re: Gercek Nedir?
Gönderen: nietzsche - Temmuz 08, 2007, 12:51:25 öö

gerçekten dünyanın ortasında olmanın kanıtı sadece ölçülerek bulunabilir mi daha kolay bir yol olsa gerçi üşenmezseniz demişsiniz ben ne diyorum. :)
Siz ben ölcerim derseniz ben ve Shemuel sıze metre alıcagımıza soz verırız....Ama dıger masraflarınızı sız karsılamak zorundasınız...Cunku her bılgının bır bedelı vardır..:D


ben sonucuna katlanmaya hazırım :D.  bilgi güçtür. boyumun ölçüsünü almam umarım :)
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Prenses Isabella - Mart 01, 2008, 08:55:46 ös
Gercek nedir?
Gorebildigimiz hersey birer Gercek midir?

Benim Kişisel Fikrimce; Yaşadığımız Dünyada bulunan herşeyin gelip geçici veyahut sonlu olduğu içindir ki, Maddesel Dünyamızdaki hiçbirşeyi ''Gerçek'' olarak nitelendirmem imkansız (!) Ancak Genel Anlamda Gerçeklik; her ne kadar Kişiden Kişiye değişen bir olgu olsa da sonuç itibariyle Kişinin İnandığı İnanç ona Gerçekliği muntazam bir şekilde algılamasını sağlar, diye düşünüyorum :)   

Kısa ve Öz olarak bana göre Gerçek; Sonsuza kadar uzanan ve Ebediyete kadar devam eden ve İnanılmaz Güç Potansiyeline sahip Sizlerin ( Masonların ) tabiriyle ;) Evren'in Ulu Mimarıdır.

Sevgiler. 
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 01, 2008, 09:27:18 ös

gerçekten dünyanın ortasında olmanın kanıtı sadece ölçülerek bulunabilir mi daha kolay bir yol olsa gerçi üşenmezseniz demişsiniz ben ne diyorum. :)
Siz ben ölcerim derseniz ben ve Shemuel sıze metre alıcagımıza soz verırız....Ama dıger masraflarınızı sız karsılamak zorundasınız...Cunku her bılgının bır bedelı vardır..:D
Ölçmeye gerek yok ki Sn. Itzhak, ben dünyanın tam ortasındayım :) İster enden ister boydan ölçelim :D
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 01, 2008, 09:34:11 ös
Gerçek herkes tarafından, tartışmasız kabul edilen bir kavramdır. Bir kişi bile itiraz etse, gerçek olmaktan çıkar diye düşünüyorum...
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: bilmeliyimgalilei - Mart 01, 2008, 11:13:53 ös
O zaman sizin bu yorumunuza itiraz edersem bu yorumunuz gerçek olmaz değil mi Sevgili blossom :D
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 01, 2008, 11:19:20 ös
O zaman sizin bu yorumunuza itiraz edersem bu yorumunuz gerçek olmaz değil mi Sevgili blossom :D
Ne diyeyim şimdi?? Bunun yorumuna başlarsak sanırım bu konu yıllar sürer Sevgili bilmeliyimgalilei... :)
Ama benim tanımım TDK' nunkine benziyor zaten :P
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Itzhak - Mart 01, 2008, 11:19:51 ös
O zaman sizin bu yorumunuza itiraz edersem bu yorumunuz gerçek olmaz değil mi Sevgili blossom :D
Olur !  ama sız bu goruse muhalıf olmus olursunuz? Tanrının tek oldugu kesındır....lakın ben uc tanrı var dersem bu gercegı degıstırmez benı muhalıf yapar...(Tanrı tektır derken gene muhalıfım amma neyse)
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: bilmeliyimgalilei - Mart 01, 2008, 11:21:55 ös
O zaman sizin bu yorumunuza itiraz edersem bu yorumunuz gerçek olmaz değil mi Sevgili blossom :D
Olur !  ama sız bu goruse muhalıf olmus olursunuz? Tanrının tek oldugu kesındır....lakın ben uc tanrı var dersem bu gercegı degıstırmez benı muhalıf yapar...
  Elbetteki sevgil Itzhak,sadece Sevgili blossomun yazdığı yourmdan ötürü bu şekilde söyledim :)
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 01, 2008, 11:22:23 ös
O zaman sizin bu yorumunuza itiraz edersem bu yorumunuz gerçek olmaz değil mi Sevgili blossom :D
Olur !  ama sız bu goruse muhalıf olmus olursunuz? Tanrının tek oldugu kesındır....lakın ben uc tanrı var dersem bu gercegı degıstırmez benı muhalıf yapar...
Güzel yaklaşım Sn. Itzhak, teşekkürler :)
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 01, 2008, 11:22:51 ös
O zaman sizin bu yorumunuza itiraz edersem bu yorumunuz gerçek olmaz değil mi Sevgili blossom :D
Olur !  ama sız bu goruse muhalıf olmus olursunuz? Tanrının tek oldugu kesındır....lakın ben uc tanrı var dersem bu gercegı degıstırmez benı muhalıf yapar...
  Elbetteki sevgil Itzhak,sadece Sevgili blossomun yazdığı yourmdan ötürü bu şekilde söyledim :)
Birinci muhalifim benim sevgili bilmeliyimgalilei :D
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: bilmeliyimgalilei - Mart 01, 2008, 11:26:06 ös
O zaman sizin bu yorumunuza itiraz edersem bu yorumunuz gerçek olmaz değil mi Sevgili blossom :D
Olur !  ama sız bu goruse muhalıf olmus olursunuz? Tanrının tek oldugu kesındır....lakın ben uc tanrı var dersem bu gercegı degıstırmez benı muhalıf yapar...(Tanrı tektır derken gene muhalıfım amma neyse)
Peki kesin dediğinizin kesinliğini size kanıtlaya nedir?Yanlış anlamayınız sorumu sadece merak ederek soruyorum,,,Mesela diyorsunuz ki Tanrının tek olduğu kesin.Bunu size,bize kanıtlayan nedir?
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 01, 2008, 11:27:46 ös
O zaman sizin bu yorumunuza itiraz edersem bu yorumunuz gerçek olmaz değil mi Sevgili blossom :D
Olur !  ama sız bu goruse muhalıf olmus olursunuz? Tanrının tek oldugu kesındır....lakın ben uc tanrı var dersem bu gercegı degıstırmez benı muhalıf yapar...(Tanrı tektır derken gene muhalıfım amma neyse)
Peki kesin dediğinizin kesinliğini size kanıtlaya nedir?Yanlış anlamayınız sorumu sadece merak ederek soruyorum,,,Mesela diyorsunuz ki Tanrının tek olduğu kesin.Bunu size,bize kanıtlayan nedir?
Felsefik yaklaşmayınız, Tanrı' nın tek olması olgusu bambaşka... Sn. Itzhak örnekleme yapmış sadece...
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Itzhak - Mart 01, 2008, 11:28:20 ös
Bunu bıze oncelıkle sız kanıtlıyorsunuz Sn.Galilei;
Dusunun sızın gıbı ınce dusunebılen ve yorumlarda bulunabılen bır varlık nasıl olurda Şebek aılesınden gelebılır....:)
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: bilmeliyimgalilei - Mart 01, 2008, 11:30:50 ös
Söylediğiniz tanrının varlığının kanıtlarından sayılabilir fakat tek olduğu hakkında bir görüş değildir gibi Sevgili Itzhak :D
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Itzhak - Mart 01, 2008, 11:32:08 ös
Tanrının var olması tek oldugu anlamına gelır aynı zamanda,Cunku ıkı tanrı olsaydı ınanınız kura cekımıyle dunyayı yonetmezlerdı :)
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: bilmeliyimgalilei - Mart 01, 2008, 11:34:08 ös
Evet yönetimdeki ahenk bir örnek olabilir,ama bence yine de bu bize kesinliği sağlamaz,
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 01, 2008, 11:34:24 ös
Söylediğiniz tanrının varlığının kanıtlarından sayılabilir fakat tek olduğu hakkında bir görüş değildir gibi Sevgili Itzhak :D
Hala bu örneklemenin gerçek tanımlamasına uymadığını iddia ediyorum. Sesimi duyan var mı? :D
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 01, 2008, 11:35:37 ös
Tanrının var olması tek oldugu anlamına gelır aynı zamanda,Cunku ıkı tanrı olsaydı ınanınız kura cekımıyle dunyayı yonetmezlerdı :)
Güzel... Çok beğendim bu yorumu Sn. Itzhak :)
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Itzhak - Mart 01, 2008, 11:38:02 ös
Evet yönetimdeki ahenk bir örnek olabilir,ama bence yine de bu bize kesinliği sağlamaz,

Şimdi burada ıkımızde muhalıf dustuk deıl mı? Ben dını konulara pek gırmemeye ozen gosterıyorum dıkkat edersenız...Bence burada keselım..:D
LukyEye bu konuda kaynak sahıbı bır uyemız o acıklarsa okuruz...
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: bilmeliyimgalilei - Mart 01, 2008, 11:42:42 ös
Kendisi açıklayamaz bence :) o bir seyirci :D
Bence cesur sorular sormakta fayda vardır.Elbetteki içinizdeki inançları sorgulamak adına değil,desteklemek adına...
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 01, 2008, 11:43:19 ös
Kendisi açılayamaz bence :) o bir seyirci :D
Bence cesur sorular sormakta fayda vardır.Elbetteki içinizdeki inançları sorgulamak adına değil,desteklemek adına...
Zaten konuyu Sn. MASON açmış ki???
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 01, 2008, 11:44:30 ös
Pardon, kaynak sahibi demişsiniz Sn. Itzhak...
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Itzhak - Mart 01, 2008, 11:47:53 ös
inanç sistemleri olarak degıl tabııkı ben dını konuları tatısmaktan yana degılım...Kendı prensıbım bu...Ama elbette bu gıbı konularda bılgı sahıbı olmadıgım anlamını tasımaz bu...Tanrı 3 dının kıtabına gore vardır ve tektır...Bu konuyu ınanclı bır kısının sorgulaması bıle dınler tarafından hos gorulmez...Ister ısteyelım ıster ıstemeyelım dınlerın dogmatık ve taassubi yonlerı azımsanmayacak kadar coktur..
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: tuana - Mart 01, 2008, 11:52:13 ös
Şimdi benim konudan ziyade aklıma birşey takıldı konuyu açan Sn. Admin ama konuyu başka biri sahiplenmiş dikkat ettim,kafam karıştı doğrusu,, garip ::)...


(http://img100.imageshack.us/img100/6599/adsznx8.jpg) (http://imageshack.us)

Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 01, 2008, 11:53:54 ös
??????? Sn. tuana, siz benden de dikkatiliymişsiniz... :)
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Itzhak - Mart 01, 2008, 11:58:15 ös
Hamlet muhtemelen bır yerden alıntı yaptı bıryerdende copy paste....ondan bırınde yazmıyor,alıntı yerı....
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 02, 2008, 12:00:17 öö
Hamlet muhtemelen bır yerden alıntı yaptı bıryerdende copy paste....ondan bırınde yazmıyor. alıntı yerı....
Sn. Itzhak, kafası karışmıştır belki de Sn. Hamlet' in? :D Benimde karışıyor arada, yanlış yazıyorum :D
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: bilmeliyimgalilei - Mart 02, 2008, 12:01:31 öö
Hamlet muhtemelen bır yerden alıntı yaptı bıryerdende copy paste....ondan bırınde yazmıyor. alıntı yerı....
Katılıyorum
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Itzhak - Mart 02, 2008, 12:02:08 öö
Sanmam Hamletı tanıyan uyelerımız bılırler Zekı kıvrak ve akıl karıstırıcı sorular soran bır uyemızdı....Ne yapar ne eder muhalıflerını koseye sıkıstırmaya calısırdı...
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 02, 2008, 12:05:11 öö
Hamlet muhtemelen bır yerden alıntı yaptı bıryerdende copy paste....ondan bırınde yazmıyor. alıntı yerı....
Hangi alıntı yeri?
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 02, 2008, 12:06:12 öö
Sanmam Hamletı tanıyan uyelerımız bılırler Zekı kıvrak ve akıl karıstırıcı sorular soran bır uyemızdı....Ne yapar ne eder muhalıflerını koseye sıkıstırmaya calısırdı...
Hamlet' te bir insan Sn. Itzhak, hata yapması normal...
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Itzhak - Mart 02, 2008, 12:11:13 öö
Sanırsam hatayı ben yaptım gıbıme gelıyor...Hamletın arada sılınmıs bır mesajı da olabılır..Bu mesaj ona destek nıtelıgıde tasıyabılır ozellıkle ''benım konum'' bolumu,o aralar yanlıs hatırlamıyorsam hamlet ıhrac edılmıs ve oylamayla gerı gelmıstı...Benım adımda La_Merica ydı  :D  Yaslanıorum gıbı bır hıs var ıcımde....Yahu :D
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 02, 2008, 12:13:24 öö
Sanırsam hatayı ben yaptım gıbıme gelıyor...Hamletın arada sılınmıs bır mesajı da olabılır..Bu mesaj ona destek nıtelıgıde tasıyabılır ozellıkle ''benım konum'' bolumu,o aralar yanlıs hatırlamıyorsam hamlet ıhrac edılmıs ve oylamayla gerı gelmıstı...Benım adımda La_Mericay dı  :D  Yaslanıorum gıbı bır hıs var ıcımde....Yahu :D
"Konuma"  Hamlet sahiplenmiş işte konuyu :D
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Itzhak - Mart 02, 2008, 12:15:34 öö
Elbette olabılır ama sılınmıs bır mesajıda olabılır dedıgım gıbı cunku bazen elestırı dozunu bıraz asabılıyordu....
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 02, 2008, 12:19:52 öö
Elbette olabılır ama sılınmıs bır mesajıda olabılır dedıgım gıbı cunku bazen elestırı dozunu bıraz asabılıyordu....
Sevgili tuana' nin belirttigi sey ile arada ki baglantiyi yakalayamiyorum Sn. Itzhak?
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Itzhak - Mart 02, 2008, 12:32:02 öö
Baglantı yok Tuana belırtmıs ıste ,Blossom, Burada Hamlet benım konum demıs demekkı konuyu sahıplenmıs..Ben basta yanılmısım yukarıdada bahsettıgım gıbı, saat gec oldu tabıı azcık gozden kacırabılıorum bazen ınsanlık hali...
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: bilmeliyimgalilei - Mart 02, 2008, 12:33:12 öö
Eksik mesaj olabilir vs.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 02, 2008, 12:36:57 öö
Baglantı yok Tuana belırtmıs ıste ,Blossom, Burada Hamlet benım konum demıs demekkı konuyu sahıplenmıs..Ben basta yanılmısım yukarıdada bahsettıgım gıbı, saat gec oldu tabıı azcık gozden kacırabılıorum bazen ınsanlık hali...
:D Normaldir Sn. Itzhak. Iste iyi bir ornek, gercek sadece bir tanedir :D
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Itzhak - Mart 02, 2008, 12:38:22 öö
Oda benım uyudugum gercegıdır.....:D
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 02, 2008, 12:41:12 öö
Oda benım uyudugum gercegıdır.....:D
:D O da ayri bir gercek olabilir tabii sizin acinizdan :D
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: lsleo - Mart 02, 2008, 07:47:37 öö
insanoğlunun var olduğunu sandığı yalan :)
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 02, 2008, 03:33:06 ös
insanoğlunun var olduğunu sandığı yalan :)
Ozaman "neden?" sorusuna hepimizin kabul edeceği bir biçimde yanıt vermelisiniz. Gerçek tek ise, sizin gerçeğiniz mi yoksa herkesin mi olup olmadığını izah etmelisiniz.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Prenses Isabella - Mart 02, 2008, 07:04:08 ös
Ozaman "neden?" sorusuna hepimizin kabul edeceği bir biçimde yanıt vermelisiniz. Gerçek tek ise, sizin gerçeğiniz mi yoksa herkesin mi olup olmadığını izah etmelisiniz.

Doğru ama sonuçta Bireysel Farklılıkların Farklı Görüşleri ortaya çıkardığını kabullenerek Gerçek'in herkese göre değişen bir durumu olduğunun Bilincinde olarak bunun farkındalığı paralelinde Evrende Değişmeyen, Ebedi Özelliği bulunan ve Herkesçe Genel Geçer Kabul edilen bir şey Gerçek olarak nitelendirilebilinir belki, kimisine göre de bu durum baz alınarak Gerçeklik Olgusunu salt içinde bulunduğumuz Galaksi'ye uyan bir süreci yaşadığı ortam gereği farklı şeylerde ortaya çıkardığı teorisyenler izafında atıfta bulunulan Bilimsel Yaklaşımlı istinai vakkalardır. 

Belki de Evrensel Yaklaşımlar niteliğinde Bilimsel-Dini Doktrinler yoluyla elde edebileceğimiz ve Bizleri Tekamül Yolu'nda belirli bir Safhaya getiren/getirebilen/getirecek Evrensel Bilgi'lerdir. 

Bana göre; Gerçeklik, Yaşamsal olarak Değer verilen Şey'dir. Yani=> Sevgi
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 02, 2008, 07:10:49 ös
Evrende Değişmeyen, Ebedi Özelliği bulunan ve Herkesçe Genel Geçer Kabul edilen bir şey Gerçek olarak nitelendirilebilinir belki,
Sevil hanım, bu benim demek istediğim şey. Kişiden kişiye değiştiği vakit, o kişinin "gerçeği" olur ve diğerlerini bağlamaz...
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 02, 2008, 07:12:20 ös
Gerçek kavramı, felsefi bir kavram olarak, genel anlamda, düşüncede varolan ya da düşülmüş şeylere karşıt anlamda varolan, düşünülmüş olanın dışında mevcut olan anlamındadır. Felsefe tarihinin en eski ve köklü tartışması bu gerçek kavramı üzerinde yürülmüştür. Tasarım ve imgelemden bağımsız olarak varolanlar gerçek olarak ileri sürüldüğü gibi, bunu olanaksız gören ve gerçekliği bir tür tasarımların parçası olarak değerlendirilen eğilimler de vardır. Ontoloji ve epistemoloji alanında, bazen bu alanları birbiriyle ilişkilendiren bazen ayrıştıran anlam katmanlarıyla kullanılan bir kavramdır gerçek. Gerçeklik kavramı da buradaki gerçek kavramından hareketle kullanılan, gerçek olarak varolan şeylerin tümünü ifade eden bir kavramdır. Tarih boyunca bu kavram üzerinden bir çok farklı ya da karşıt felsefe akımları ve okulları ortaya çıkmıştır.

Kaynak: wikipedia
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Prenses Isabella - Mart 02, 2008, 07:23:15 ös
 Tasarım ve imgelemden bağımsız olarak varolanlar gerçek olarak ileri sürüldüğü gibi, bunu olanaksız gören ve gerçekliği bir tür tasarımların parçası olarak değerlendirilen eğilimler de vardır. Ontoloji ve epistemoloji alanında, bazen bu alanları birbiriyle ilişkilendiren bazen ayrıştıran anlam katmanlarıyla kullanılan bir kavramdır gerçek. Gerçeklik kavramı da buradaki gerçek kavramından hareketle kullanılan, gerçek olarak varolan şeylerin tümünü ifade eden bir kavramdır.

Çok Doğru ve Aynen Katıldığımı İfade etmeliyim. Yukardan da anlaşılacağı üzere Gerçeklik Olgusu Kuramsal olarak da ele alındığında Evrensel baz alınarak da Dünyasal Sistemleri gözönünde bulundurularak Değişmez Nitelikli olarak Evrensel İnsani Görüşlerdir de diye düşünüyorum.

Sevgiler;)
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 02, 2008, 07:24:59 ös
Gerçek; değişmeyendir, sabittir, evrenseldir.

Yıllarboyu gerçeği aramayı hayat felsefesi haline getirmiş biri olarak, gerçeğin tarifini yapma ihtiyacı hissettim. Aslında bu tanım bilim literatüründeki yasanın tanımıyla birebir örtüşüyor. Bu da bilimsel olarakta dogru bir tanım yaptığımın ispatıdır diye düşünüyorum.

Günlük hayatımızda “doğru” ve “gerçek” kelimelerinin tam bir anlam kargaşasıyla kullanıldığının farkına vardım. Doğru bilimsel literatürde teori’ye karsılık gelir. Gerçek ise yasaya. Buradan şu sonuca varabiliriz.

- Dogru; değişkendir, yanlışlanabilir, tartışılabilir.
- Gerçek; sabittir,degişmez,tartışılmaz.

Doğru ve gerçek arasındaki farkı ve ilişkiyi şu şekilde açıklayabiliriz; Ortaya atılan bir iddianın doğrulanabilirliğini mantıken ispatlayacak kanıtlar ortaya koymalıyız. İddianın doğruluğunu ispatlayacak birden fazla kanıt veya birden fazla başka dogru olabilir. Gerçeğe giden yolda bu kanıtların veya bu doğruların gerçekliğini ispatlayabilmek için bir takım olgulara ihtiyacımız var. Bunlar bilgi, mantık ve görebilirlik’tir.

Bilgi; belli bir süreç içinde edindiğimiz birikimlerdir. Eksikliği fazlalığı tartışılabilir ancak gerçekliği kanıtlanmış bilgileri, başka bir iddianın gerçekliğini ispatlamak için kullanabiliriz.

Mantık; insana özgü, bilgiyle orantılı olarak düşünsel bir karar verme ve fikir yürütme mekanizmasıdır. Mantık genelde gerçekle ters düşmez. Doğrular arasında yanlız kalırsa yanılgıya düşebilir. O yüzden sadece mantığımıza güvenmek yanlış olur.

Görebilirlik; belki size yabancı bir kavram gibi gelebilir ama gerçeği bulmada önemli rol oynar. Bilgilerimizin mantık çercevesinde düşüncelerimizle yoğrulup neden-sonuç ilişkisini ortaya çıkarabilmektir.

Kanıtlarımızı veya doğrularımızı bilgi, mantık ve görebilirlik eleklerinden geçirdikten sonra elimizdeki kanıt veya doğruların bazılarının yanlışa düştüğünü bazılarının gerçeğe yaklaştığını görürüz. Bu eleme süreci bilgi birikimiyle doğru orantılı olarak artar veya azalır. Bu şu anlama gelir; Bazı gerçekleri 1 yılda bulabiliriz, bazılarını 100 yılda, bazılarını 1000 yılda, bazılarını hiç bulamayabiliriz.

Yazan: Bigalıoğlu

Kaynak: http://www.anafikir.com/gercek-nedir/
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Prenses Isabella - Mart 02, 2008, 07:28:09 ös
- Dogru; değişkendir, yanlışlanabilir, tartışılabilir.
- Gerçek; sabittir,degişmez,tartışılmaz.

Aynen :) Artık bunun üzerine herhangi bir açıklama yapmama gerek yok sanırım, Sevgili Blossom; Değerli Paylaşımınızla yeterince Aydınlattınız.

Teşekkürler;)
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 02, 2008, 07:34:28 ös
Teşekkür ederim ilginiz için Sevgili Sevil, sanırım gerçek ile doğru birbiriyle karıştıldığı için Gerçek Nedir sorusuna verilcek net yanıt bulunamıyor. Aslında her insanın kendi doğrusu vardır ama gerçek tektir...
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Prenses Isabella - Mart 02, 2008, 07:37:36 ös
Teşekkür ederim ilginiz için Sevgili Sevil, sanırım gerçek ile doğru birbiriyle karıştıldığı için Gerçek Nedir sorusuna verilcek net yanıt bulunamıyor. Aslında her insanın kendi doğrusu vardır ama gerçek tektir...

Katılıyorum.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 02, 2008, 07:46:32 ös
kafanizin surekli karistigi, neyin dogru neyin yanlis oldugunu dusundugunuz zamanlarda ne yapicaginizi bilmeden sordugunuz soru

Ekşi sözlükten :) Basit ama güzel bir tanımlama :D Doğru mu, yanlış mı diye ikilemde kaldığımızda, aradığımız şeydir gerçek...
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 02, 2008, 07:51:51 ös
Sevgili bilmeliyimgalilei, okuyunuz şu makaleyi :D

http://www.matematikdunyasi.org/arsiv/PDF/03_4_09_10_GERCEK.pdf

matematiksel anlamda "gerçek", istisnasız herkesi doğruluğuna yüzdeyüz ikna edebileceğimiz önermedir.
~makaleden
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: bilmeliyimgalilei - Mart 02, 2008, 08:13:45 ös
Makale icin tesekkur ederim,Sevgili blossom :)
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 02, 2008, 08:15:50 ös
Makale icin tesekkur ederim,Sevgili blossom :)
Benim matematik kafam agir bastigi icin, daha fazla felsefik gidemeyecegim Sevgili bilmeliyimgalilei ;)
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: lsleo - Mart 02, 2008, 08:56:15 ös
insanoğlunun var olduğunu sandığı yalan :)
Ozaman "neden?" sorusuna hepimizin kabul edeceği bir biçimde yanıt vermelisiniz. Gerçek tek ise, sizin gerçeğiniz mi yoksa herkesin mi olup olmadığını izah etmelisiniz.

Nedeni çok açık Sn. Blossom. Ölümün olduğu bir dünyada gerçeklik denen kavramdan söz edemeyiz. Bizler sadece kendi gerçeklerimiz doğrultusunda beynimizin, yetiştirilme şekliyle ve bizim kendi tecrübelerimizle edindiğimiz varsayımlarla dünyayı algılamaktayız. 

Buna en hayati olarak gördüğümüz, havayı yada suyu örnek verebiliriz.

Soluduğumuz havanın kimyasal öğretilerden var olduğunu kabul ediyoruz ancak, onu göremediğimizi ve yaşayacağımız kadar olmadığında yok olacağımız gerçeğini açıkca biliyoruz ancak buna aldırış etmiyoruz.

Suyu elimize aldığımızda, tenimizde değdiğinde, içtiğimizde  hissedebildiğimizi ve yeteri kadar içmezsek, su kaybından öleceğimizi biliyoruz. Ancak bir kaşık suda bile boğulabileceğimiz gerçeğini hep göz ardı ediyoruz.

Varolmadığımız gerçeğini de çok iyi biliyoruz. Bunu toplumun farklı sınıfları farklı izah eder. Bilim adamları farklı izah eder. Sonuçta aynıdır ancak görmek istemeyiz. Hatta biz öyleyiz ki!

"bu hayattaki doyumsuzluğumuz yetmez gibi ölümden sonra da hayat olduğunu şu yada bu şekilde görmeden  kabul edecek ego'ya sahibiz."

Matrix Filminin ilk serisindeki kahinin evinde küçük çocuğun neo'ya dediği gibi "aslında kaşık yok" :)

umarım, ifade etmek istediğim cevabı net olarak verebilmişimdir.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 02, 2008, 09:06:43 ös
Ben ısrar ile var olduğumu ve ölüm geldiğinde ise fiziken yok olacağımı ama asla kaybolmayacağımı biliyorum desem? Ya ben çok mantık abidesiyim yada felsefeden hiç anlamıyorum :D Belkide unutmuşumdur :D
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: lsleo - Mart 02, 2008, 09:09:11 ös
Ben ısrar ile var olduğumu ve ölüm geldiğinde ise fiziken yok olacağımı ama asla kaybolmayacağımı biliyorum desem? Ya ben çok mantık abidesiyim yada felsefeden hiç anlamıyorum :D Belkide unutmuşumdur :D

Doğru kaybolmayacaksınız :) insanlar sizi yaptığınız iyi yada kötü davranışlarla anacaklar ve bir süre sonra onlarda yok olacağından siz de yalan üzerine kurulmuş bu hayat içinde, sizin varlığınızı ıspat edecek kimse kalmadığından yok olmuş olacaksınız :)
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 02, 2008, 09:10:42 ös
Ben ısrar ile var olduğumu ve ölüm geldiğinde ise fiziken yok olacağımı ama asla kaybolmayacağımı biliyorum desem? Ya ben çok mantık abidesiyim yada felsefeden hiç anlamıyorum :D Belkide unutmuşumdur :D

Doğru kaybolmayacaksınız :) insanlar sizi yaptığınız iyi yada kötü davranışlarla anacaklar ve bir süre sonra onlarda yok olacağından siz de yalan üzerine kurulmuş bu hayat içinde, sizin varlığınızı ıspat edecek kimse kalmadığından yok olmuş olacaksınız :)
Ben o yok olanlar da yok olduğunda (fiziken) yok olmayacağıma inanıyorum. Şimdi siz bana bunun böyle olmadığını kanıtlayabilir misiniz? Hayır :D
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: lsleo - Mart 02, 2008, 09:13:07 ös
Ben ısrar ile var olduğumu ve ölüm geldiğinde ise fiziken yok olacağımı ama asla kaybolmayacağımı biliyorum desem? Ya ben çok mantık abidesiyim yada felsefeden hiç anlamıyorum :D Belkide unutmuşumdur :D

Doğru kaybolmayacaksınız :) insanlar sizi yaptığınız iyi yada kötü davranışlarla anacaklar ve bir süre sonra onlarda yok olacağından siz de yalan üzerine kurulmuş bu hayat içinde, sizin varlığınızı ıspat edecek kimse kalmadığından yok olmuş olacaksınız :)
Ben o yok olanlar da yok olduğunda (fiziken) yok olmayacağıma inanıyorum. Şimdi siz bana bunun böyle olmadığını kanıtlayabilir misiniz? Hayır :D

Toprak olacaksınız Sn. Blossom :) bunun başka nasıl bir anlatımı olabilir? ardınız sıra kalan kemiklerinizin sizin ıspatınız olduğu gerçeğini kabul ediyorsanız buna birşey diyemem. Zira bu sizin, kendi kendinizi kandırmanızdır diye düşünüyorum.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Prenses Isabella - Mart 02, 2008, 09:14:26 ös

 Ölümün olduğu bir dünyada gerçeklik denen kavramdan söz edemeyiz. Bizler sadece kendi gerçeklerimiz doğrultusunda beynimizin, yetiştirilme şekliyle ve bizim kendi tecrübelerimizle edindiğimiz varsayımlarla dünyayı algılamaktayız. 


Merhaba Sevgili Isleo; aynı görüşteyim ve şunu da eklemek isterim ki, mutlak surette kendi öz algılayışlarımızla yaşadığımız dünyayı anlıyor ve yorum yapabiliyor isek kendi yaşamımızı da bu insiyatifte biçimlendirebiliyoruz. Yalnız Dünyadaki bu sprial ortamın yansıyışından hareketle Evrendeki helegomik bir yapıda olmasından dolayıdır ki sanal ortamla kıyaslanamayacak derecede müthiş bir Denge unsuru bulunmaktadır ve haliyle bu durumu çözen bir Kişi'nin Evrenin Temel Mantığını da kavrayacağından eminim.

Soluduğumuz havanın kimyasal öğretilerden var olduğunu kabul ediyoruz ancak, onu göremediğimizi ve yaşayacağımız kadar olmadığında yok olacağımız gerçeğini açıkca biliyoruz ancak buna aldırış etmiyoruz.

Yok oluş tabiki anlattığınız hususta bir bakıma doğru sayılabilinir. Ancak benim görüşümce tamamen yok olma bir başka mahiyette geçerlilik kazandırılabilinir ki bu da ancak Dini ve Bilimsel Boyutta her iki yönden Ruhsal Doyumu elde edememiş Varlıklar için söz konusu olunabilinmektedir.  

Suyu elimize aldığımızda, tenimizde değdiğinde, içtiğimizde  hissedebildiğimizi ve yeteri kadar içmezsek, su kaybından öleceğimizi biliyoruz. Ancak bir kaşık suda bile boğulabileceğimiz gerçeğini hep göz ardı ediyoruz.

Bu oluşum itibariyle İnsanoğlu olarak neye nasıl ne şekilde yaklaşım sağlarsak bize aynı şekilde yansıma sağlanacağını da göstermektedir.

Varolmadığımız gerçeğini de çok iyi biliyoruz. Bunu toplumun farklı sınıfları farklı izah eder. Bilim adamları farklı izah eder. Sonuçta aynıdır ancak görmek istemeyiz.

Üzgünüm, bu durum Dünyamızdaki Toplumsal Tabakalaşmadan değil asıl İnsanların Evrimsel Farklılıklarından kaynaklanmaktadır.  

Saygılar;)
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 02, 2008, 09:20:09 ös
Ben ısrar ile var olduğumu ve ölüm geldiğinde ise fiziken yok olacağımı ama asla kaybolmayacağımı biliyorum desem? Ya ben çok mantık abidesiyim yada felsefeden hiç anlamıyorum :D Belkide unutmuşumdur :D

Doğru kaybolmayacaksınız :) insanlar sizi yaptığınız iyi yada kötü davranışlarla anacaklar ve bir süre sonra onlarda yok olacağından siz de yalan üzerine kurulmuş bu hayat içinde, sizin varlığınızı ıspat edecek kimse kalmadığından yok olmuş olacaksınız :)
Ben o yok olanlar da yok olduğunda (fiziken) yok olmayacağıma inanıyorum. Şimdi siz bana bunun böyle olmadığını kanıtlayabilir misiniz? Hayır :D

Toprak olacaksınız Sn. Blossom :) bunun başka nasıl bir anlatımı olabilir? ardınız sıra kalan kemiklerinizin sizin ıspatınız olduğu gerçeğini kabul ediyorsanız buna birşey diyemem. Zira bu sizin, kendi kendinizi kandırmanızdır diye düşünüyorum.
İşte bu sizin doğrunuz, diğeri de benim doğrum. Gerçek ise tek, ama bunu ne siz nede ben bilmiyoruz. Mesele bu, doğru ve gerçek arasındaki fark...
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: lsleo - Mart 02, 2008, 09:26:00 ös

 Ölümün olduğu bir dünyada gerçeklik denen kavramdan söz edemeyiz. Bizler sadece kendi gerçeklerimiz doğrultusunda beynimizin, yetiştirilme şekliyle ve bizim kendi tecrübelerimizle edindiğimiz varsayımlarla dünyayı algılamaktayız. 


Merhaba Sevgili Isleo; aynı görüşteyim ve şunu da eklemek isterim ki, mutlak surette kendi öz algılayışlarımızla yaşadığımız dünyayı anlıyor ve yorum yapabiliyor isek kendi yaşamımızı da bu insiyatifte biçimlendirebiliyoruz. Yalnız Dünyadaki bu sprial ortamın yansıyışından hareketle Evrendeki helegomik bir yapıda olmasından dolayıdır ki sanal ortamla kıyaslanamayacak derecede müthiş bir Denge unsuru bulunmaktadır ve haliyle bu durumu çözen bir Kişi'nin Evrenin Temel Mantığını da kavrayacağından eminim.

Soluduğumuz havanın kimyasal öğretilerden var olduğunu kabul ediyoruz ancak, onu göremediğimizi ve yaşayacağımız kadar olmadığında yok olacağımız gerçeğini açıkca biliyoruz ancak buna aldırış etmiyoruz.

Yok oluş tabiki anlattığınız hususta bir bakıma doğru sayılabilinir. Ancak benim görüşümce tamamen yok olma bir başka mahiyette geçerlilik kazandırılabilinir ki bu da ancak Dini ve Bilimsel Boyutta her iki yönden Ruhsal Doyumu elde edememiş Varlıklar için söz konusu olunabilinmektedir. 

Suyu elimize aldığımızda, tenimizde değdiğinde, içtiğimizde  hissedebildiğimizi ve yeteri kadar içmezsek, su kaybından öleceğimizi biliyoruz. Ancak bir kaşık suda bile boğulabileceğimiz gerçeğini hep göz ardı ediyoruz.

Bu oluşum itibariyle İnsanoğlu olarak neye nasıl ne şekilde yaklaşım sağlarsak bize aynı şekilde yansıma sağlanacağını da göstermektedir.

Varolmadığımız gerçeğini de çok iyi biliyoruz. Bunu toplumun farklı sınıfları farklı izah eder. Bilim adamları farklı izah eder. Sonuçta aynıdır ancak görmek istemeyiz.

Üzgünüm, bu durum Dünyamızdaki Toplumsal Tabakalaşmadan değil asıl İnsanların Evrimsel Farklılıklarından kaynaklanmaktadır. 

Saygılar;)


Açıklayıcı yorumlarınızdan ötürü teşekkürler. Pek yazacak birşey bırakmadınız teşekkürden başka birşey kalmadı bana:) doğru anlaşılmak güzel.

Saygılarımla
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: lsleo - Mart 02, 2008, 09:26:35 ös
Ben ısrar ile var olduğumu ve ölüm geldiğinde ise fiziken yok olacağımı ama asla kaybolmayacağımı biliyorum desem? Ya ben çok mantık abidesiyim yada felsefeden hiç anlamıyorum :D Belkide unutmuşumdur :D

Doğru kaybolmayacaksınız :) insanlar sizi yaptığınız iyi yada kötü davranışlarla anacaklar ve bir süre sonra onlarda yok olacağından siz de yalan üzerine kurulmuş bu hayat içinde, sizin varlığınızı ıspat edecek kimse kalmadığından yok olmuş olacaksınız :)
Ben o yok olanlar da yok olduğunda (fiziken) yok olmayacağıma inanıyorum. Şimdi siz bana bunun böyle olmadığını kanıtlayabilir misiniz? Hayır :D

Toprak olacaksınız Sn. Blossom :) bunun başka nasıl bir anlatımı olabilir? ardınız sıra kalan kemiklerinizin sizin ıspatınız olduğu gerçeğini kabul ediyorsanız buna birşey diyemem. Zira bu sizin, kendi kendinizi kandırmanızdır diye düşünüyorum.
İşte bu sizin doğrunuz, diğeri de benim doğrum. Gerçek ise tek, ama bunu ne siz nede ben bilmiyoruz. Mesele bu, doğru ve gerçek arasındaki fark...

Son cevabınız benim susmam gerektiği nokta :) çünkü doğrularımızı yazdınız.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Prenses Isabella - Mart 02, 2008, 09:29:41 ös

Açıklayıcı yorumlarınızdan ötürü teşekkürler. Pek yazacak birşey bırakmadınız teşekkürden başka birşey kalmadı bana:) doğru anlaşılmak güzel.

Saygılarımla

  Güzel, Derin ve Anlamlı Düşüncelerinizden yola çıkarak yorumlarımı belirttim ;)
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: blossom - Mart 02, 2008, 09:35:01 ös
Bence bu uzar gider, burada güzel bir nokta koymak isterim :D
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: zebex - Temmuz 22, 2008, 11:58:12 ös

Bence gercek gecmisde yasadiklarimizin gelecege yansimasidir.
Saygilarimla.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: martı - Temmuz 26, 2008, 02:31:48 ös
bence gerçek ;nesnel olanın dışında olan şey...
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: çiftkatlı - Ağustos 26, 2008, 03:35:41 ös
gerçek ; genelde birçok yoldan tek tanımı olan bir kavramdır, ama insan yaradılışındaki farklılıklardan dolayı göreceli kavramını kazanıyor o halde gerçek insanın kendi kafasında inandığı ve kolay kolay değiştiremeyeceği bir kavramdır diyebiliriz.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: tcorbaci - Ağustos 26, 2008, 06:30:54 ös
Canını yakan şey gerçektir...
Seni mutlu eden şey gerçektir..
Ağzını yakan biber , hemoroid, şarap , bıçak yarası,banka dekontu...

tüm bunlar gerçektir...

Ama en büyük gerçek ,  gerçek olmayan şeylerin insanoğluna gerçek diye nasıl enjekte edildiği ve insanların uyutulduğudur... rivayet inançlarıyla gözü kör edilen kanıtsız inanan insan topluluğu gerçektir.

Gerçek kimin neye inandığı , taptığı değil , kimin hangi şartlarda yaşadığıdır...
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: akasya - Eylül 13, 2008, 11:05:37 öö
Sayın Mason:
Kelimeler o kadar önemli mi bilemiyorum ama, gerçek üzerinde çok ciddi düşünülmesi gereken bir kavram: Kelime kökenini incelersek pek bir sonuç elde edemeyeceğimiz, soyut kalan (düşünce de kalan işlevselliği olmayan)bir kavram, gerçek; sahih: Yüce Mimari'de karşılığını bulan, Hakikat: Düş dünyasıyla varsıllaşan, Gerçek:Ontolojik, salt Çağdaş Felsefe'de, Çağcıllığı ve Dünya'yı içine alan oldukça yoğun bir sözcük. Benim belirttiğim üzere işlevselliği olan bir kavrama dönüşmesi için yani "amaca hizmet"etmesi için, diğer sözcükler gibi "yaşantımızda yeri olması" gerekir, gereklilik ise kişinin kavrama, işaret etme, işlevsellik kazandırma ve sonuca ulaşma yetileriyle bağlantılıdır, bu dört öğe yeterli midir? Zannımca yeterli değil, her oluşum birer diyalektikle varolur, ister maddeci, ister nihilist, isterse, idealist eydişim(diyalekt), sürekli varoluşunu, kişiliğini geliştirdiği sürece ereğine, gerçekliğine kavuşur, kısa bir bölümde anlatmaya çalıştığım bu kavram, için filozoflar çokca zaman tüketmişlerdir, saygılarımla
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: TRca - Şubat 12, 2009, 07:49:51 öö
Gerçek kimine göre doğruyu kabullenmektir. Ama yine de gerçek bitmemektedir. Bana göre gerçek sadece gerçektir.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: ozak1977 - Şubat 12, 2009, 02:57:13 ös
Sayın Mason,

Bana dayatılan gerçeklerden herzaman şüphe duyarım.Şüphe duymak düşünmektir, düşünürsem varlığı

idrak edebilirim( belki). Hiçbir zaman teslim olamam. Teslim olursam, şüphe duymazsam yok olurum...

Bilimin ilerlemesindeki en büyük pay şüphelere aittir. Bahsettiğim elbetteki metodik-bilimsel

şüpheciliktir ;ancak  bazen septisizme kaydığım da olur ki bu da beni gerçekten çok bunaltır...

Saygılarımla

Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Tebriz - Şubat 27, 2009, 10:19:48 öö
Gerçek aptallara gereken bir şeydir.  Gerçeği bilmek bize ne kazandırır bu konuda düşünmek gerek.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Waldow - Mart 12, 2009, 04:33:54 ös
Her zaman suna inanmısımdır 'Hiçbirsey göründügü gibi degildir'
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: ceycet - Mayıs 12, 2009, 01:29:00 ös
Gercek nedir?
Gorebildigimiz hersey birer Gercek midir?


          Bence,göremediğimiz herşey gerçektir.Görebildiklerimiz hayalden ibaret olabilir...


         Saygılarımla...
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: baris - Mayıs 12, 2009, 03:16:26 ös
Bana göre gerçek;insanın yürekten inandığıı maddi ve maneviyatlardır.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: mosilats - Mayıs 13, 2009, 03:26:56 öö

 Bütün gerçek sandıklarınızdan soyunduğunuz an gerçekle karşılaşırsınız..
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Waldow - Ekim 14, 2009, 10:27:52 öö
Hiçbir şey göründüğü gibi degildir.Bu yüzden gerçege ulaşmak imkansız.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: karahan - Ekim 14, 2009, 10:48:32 öö
Gerçekten ne anladığına bağlı bence hayat zaten başlı başına bir halisülasyon gibi.Gerçeği ne olarak algılamalıyız mesela tatmin olabilirmi.İnsanda 2 tür tatmin vardır beden tatmini karşı cinse olan ihtiyacın olduğunda ihtiyacını giderdiğinde rahatlarsın diğeride ruhsal tatmin.Ruhsal tatminde durum değişmez aynı hazzı vermek zorundasınki ruhun doysun oda imandır inançtır.İnsan bedeni için en doğal 2 gerçek budur bence
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Maledictum - Haziran 26, 2010, 12:46:45 ös
Karanlık içindeki aydınlık, Kaos içindeki düzen. Bu gerçektir.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: ADAM - Haziran 26, 2010, 01:13:48 ös

Bu konuya örneksiz bir tanımlama ile katılmak isterim.

Dilimizde kavramları kimi zaman yanlış kullanıyoruz; bu da sonunda boşu boşuna uyuşmazlıklara neden oluyor.

Gerçek sözcüğünün eski dildeki karşılığı nedir?  Belki buna hemen "hakikat" diye yanıt verirsiniz. Öyle yaparsanız yanıldınız demektir; çünkü değildir. Bu sözcüğün eski dildeki karşılığı "şen’iyet"tir. Fransızcası "realité", İngilizcesi "reality", Almancası "Wirklichkeit".

Eski dildeki hakikat sözcüğünün günümüzün Türkçesindeki karşılığı ise "doğru"dur.  Bunun Fransızcası "vérité", İngilizcesi "truth", Almancası "Wahrheit".

Gerçek,  bir nesne, bir nitelik, bir durum ya da bir olgu olarak somut ve nesnel (objektif) bir şekilde var olandır. Bunun insanın  düşüncesindeki yansısı ise hakikat ya da doğrudur. Bu nedenle de hakikat ya da doğru öznel yani sübjektiftir.

Gerçek, somut ve nesnel bir şekilde var olduğundan insanın bilinç ve düşüncesinden bağımsızdır. İnsan, gerçeğin ayrıtına varsa da varmasa da, gerçeği “gerçek dışı” ya da bir “imge” olandan ayırabilse de ayıramasa da, gerçek var oluşunu sürdürür. Hakikat ya da doğru ise gerçek ile tam bir uyum içinde olmayabilir.

Tüm bunlarla birlikte Türkçe’de “gerçek” sözcüğü, güncel dilde “doğru”  ile eş anlamlı olarak da kullanılıyor ve bizi yanılgıya sürüklüyor. Kimilerimiz gerçek kavramından söz ederken kimilerimiz aynı sözcğü doğru kavramı ile eş anlamlı olarak kullandığından uyuşmazlık doğuyor. Önce kavramlar üzerinde uyuşmaya varmak gerek.

Gerçek, imgelere, anlayışlara, uydurmacalara, yakıştırmalara, yanılsamalara karşıt bir olguyu dile getirir. Metafizik dünya görüşündeki benimseyiş uyarınca yetkin, bütünsel ve değişmez bir niteliği vardır; temel niteliklerinden biri saltık (mutlak) oluşudur; “tek”tir. Bu tekliği, saltıklığının kaçınılmaz oluşundan ileri gelir. Diyalektik dünya görüşündeki benimseyiş uyanrınca ise bütünlenmemiş, değişebilir ve göreli bir nitelik taşır.

Bu anlatımları çok daha ileri götürüp didikleyebiliriz. Ben burada sadece bu konu üzerinde yazılmış son birkaç iletide kavramsal bir yanlışlık sezdiğim için araya girdim. Diyeceklerim aslında bu kadar ama bir şey daha eklemeliyim:

Bir tanım yapılırken buna "bence" denilemez. Kişiye özgü tanım olmaz. Tanımlar genel geçerlidir. Bunlar sözlüklerde ve ansieklopedilerde verilmiştir. Katılmayabilirsiniz. Ancak o zaman ilgili sözlük ya da ansiklopediyi sorgulamak gerekir. Öyle ya, belki o eksik ya da yanlıştır.

Sevgiler.



Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: enelsır - Haziran 26, 2010, 11:14:27 ös

     Sayın ADAM 'ın '' gerçek nedir'' konu başlığına yazdığı son mesaja katılmamak imkansız. Evet türkçe öylesine bir dil ki günlük hayatta alışkanlıklar ve yanlış öğrenilmelerle bazı kavramları öylesine yanlış kelimelerle tarif ediyor ve tanımlıyoruz ki. Bunu en iyi aynı söylemi yazıya döküp, her kelimenin üzerinde dil bilimi açısından durduğumuz da aslında kullandığımız bir çok kelimenin anlatmak istediğimiz kavramı tam anlatmadığı, hatta dil açısından tam karşılığı olmadığını şaşırarak görebiliriz. Bunun çok net görüldüğü başka bir alan ise çeviridir. Bir metni dilimizden başka bir dile, ya da başka bir dilden dilimize çevirmeye kalktığınız da bazı kavramların kelime olarak nasıl yanlış kullanımaya alışıldığı daha net görülür.
     
     Sayın ADAM' ın türkçe konusundaki hassasiyeti ve forum içerisinde bu konudaki uyarıları takdir ve teşekkürü fazlasıyla hak ediyor. Kendisinden bir çok konuda olduğu gibi bu konuda da çok şey öğreniyoruz. Teşekkür ederim.

     Sayın MASON' un bu konu başlığın da sorduğu soruya dönelim ;

     Gerçek '' ben'im'' ve beni ''yaratan''. Beni yaratırken bütün gerçeğini bana verdi. '' Gerçek'' ' O' dur. . Gerçek yaratıldığımdır. Bütün gerçekliğiyle. Kendisiyle aramda  sınır ve mesafe yoktur.  O bütün gerçekliğiyle 'ben'dedir.Ben' den başka gerçek yoktur. Gerçeklerle yaratıldım. Gerçek benim.

       Sevgiler. 
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Atila - Kasım 24, 2010, 01:56:03 ös
Enteresan yaklaşımlar.
Sorudan sonra din ve millet algılanması veya fikri gerçeklik ölçütü. Değişik geldi açıkcası bana..

Bence gerçek: Bilinenin, anlaşılan ile arasında oluşan farklar ve ayrılıklarla örtüşmesidir.
Buda insanın gerçeği algılamasında burada yapılan yorumlarda da var olduğu gibi farklılıklar ile anlatımını doğuruyor.

Anlaşılır olması gereken durum şu gibi görünüyor: Anlayan herkes farklı anladığından, dile getirirken farklılıklar ile dile gelen ama bütünün küçük birer parçaları olduğu için tüm düşünce yapılarının bir araya toplandıgı ve tanrısal düşüncenin yani Bilme Anlama ve idrak etmenin tam olduğu andır gerçek.

Dolayisi ile gercek sadece Tanri'nin  bile bilecegi bizlerin ise tartisma konusu yaparak anliyormus gibi davrana bilecegimiz bir seydir.
Bilinen gerceklik yok gibi. Bilenin(Tanrının)  fizige gelmis hali olmadigindandir bu durum.

Tanrı Bilir, Anlar, Öğrenmez....

Biz bazen biliriz, bazen anlarız ama hep öğreniriz... Ölüm de dahil bu duruma. Ölüm sonrasını öğretir bize ama anlatan olmadığı için sonrasını bilen de yoktur bizde. O an sadece Tanrı'dadır. Varsa bir bilen sonrasını bende öğrenmek isterim ölmeden.. :)
 
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: NOSAM33 - Mart 01, 2012, 11:19:46 öö
Gerçek benim, benden ötesi bir rüya alemi saygılar... ??? :'( ::)
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Tij - Mart 02, 2012, 05:35:57 ös
Selamlar,

sayin ADAM"in güzel aciklamalari isiginda söyle diyebilirmiyiz?
Bilincimizin disinda , somut ve nasnel olarak var olan hersey.

Saygilarimla
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: ADAM - Mart 03, 2012, 09:42:23 öö


Sayın Tij’in övgüsüne teşekkür ederek bir küçük düzeltme yapayım.

Tamam, gerçek olan bir şey bilincimizin dışındadır, somut ve nesnel bir biçimde var olandır. Tanımı böyledir ama böyle olan her şey için gerçek sözcüğünün kullanımı yanlış olur.

Dilimizdeki gerçek sözcüğü ile hakikat sözcüğü hep birbirine karıştırılır. Kimi zaman eş anlamlı alınır. Bir de doğru sözcüğü girer bu karmaşanın arasına.

Ben ikide bir öz Türkçeci olduğumu söyler dururum. Ancak dil kullanırken öncelikli olanın iletişim sağlamak olduğunu da söylerim. Konu gerçek kavramı olunca, sırf öz Türkçe kullanımı nedeniyle uyuşmazlık, dolayısıyla iletişim kopukluğu olabiliyor.

Bu nedenle gerçek sözcüğü yerine şu Batı dillerinden alınma realite sözcüğünü kullanmak belki daha iyi, daha anlamlı. Ancak gerçek sözcüğü, eski dildeki hakikat sözcüğünün değil, “şeniyet” sözcüğünün karşılığı.

Peki hakikat nedir?

İşte onun batı dillerinden alınma karşılığı verite olur. Ancak bu dilimizde pek kullanılmaz. Bunun yerine öz Türkçedeki “doğru” sözcüğünü koyabiliriz. Doğru ise soyut ve özneldir. Bunu belki şöyle açıklamakta yarar olur: Benim kendime göre doğrularım vardır. Benim kendime göre gerçeklerim yoktur. Herkesin kendine göre doğruları olur; gerçek ise kişilerin bu öznel değerlendirmesinin dışındadır.

Bunu ötesinde saltık ya da mutlak gerçek ve göreli ya da izafi gerçek gibi kavramlara da girebiliriz ama sanırım bu kadar yeter.

Sevgiler.

Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Tij - Mart 03, 2012, 11:54:53 öö
Selamlar,

hakikat gercegin bilincimizdeki yansimasidir.

Saygilarimla
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Alşah - Mart 05, 2012, 12:47:47 öö
         Gerçeğin ne olduğu konusunda bir çok katılımcı görüşlerini belirtmiş. Sayın ADAM konuyu kelime anlamı bazında zaten açıklamış. Ben,  başka bir açıdan çok kısa ifadelerle  değerlendirmeye çalışacağım.
         Katılımcıların hemen heman hepsi farklı yaklaşımlarda bulunmuşlar. Demek ki gerçek, her kese göre değişebilen bir olgu. Örneğin, materyalist bir felsefe ile bakıldığında gerçek çoğu zaman elle tutulur, gözle görülür bir olay olarak karşımıza çıkıyor. Bunun  tersi, olaya ilahyat felsefesi bakımından bakıldığında ise, karşımıza hiç bir zaman somut veriler sunamıyacağımız ve sadece inançlarımızı yansıttığımız bir durum çıkıyor. Yani gerçek bakış açısına göre değişiklik gösterebiliyor. Bu insanlar için böyle. Pekiyi, hayvanlar için de gerçek yokmudur? Bence vardır. Ve yine bence, hayvanlar için  gerçek sadace ve sadece yaşamlarını devam ettirebilmek için gerekli gördüklerini yapmaktır.  Bir inek otla suyu bulduğu an gerçeği bulur. Ölümü, ondan sonrasını, hesaba çekilme gibi hususlar onun için bir anlam ifade etmez. Keza bir aslan, hayatını devam ettirebilecek bir av ve suyu bulduğu zaman gerçeği bulmuş olur. Onun için gerçek tamamen karnını doyurup yaşamını idame ettirmekten ibarettir. Diğer bir deyişle, hayvanlar için gerçek materyalist düşünce ile örtüşür.
       Saygılar-sevgiler.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: ADAM - Mart 05, 2012, 08:20:12 öö

Sayın Alşah ne güzel söylemiş...

Zaten sorun da orada... Sadece özdekçi (maddiyatçı) ya da tinselci (maneviyatçı) açıdan bakmakta değil, diyalektik ya da metafizik açıdan bakmakta.

Doğa diyalektik yasalmara uygun olarak işliyor. Metafizikçilere bakarsanız ne yazık ki işte bu diyalektik işleyiş bilimsel olarak kanıtlanıyor da, buna karşıt varsayımlar hep bilimin bir gün gelip onları da çürütmesini bekliyor.

Hayvana göre olan gerçek doğanın somut ve nesnel gerçeği. İnsana göre gerçek ise soyut ve öznel de olabiliyor. Oysa o soyut ve özknel olan hakikattir, gerçek değil. İnsana göre... Çünkü görelidir gerçek yani rölatif, yani izafi, yani saltık ya da mutlak değil.

Ancak metafizik düşünce sistemini benimseyenler sadece o saltık ya da mutlak gerçeğe "gerçek" diyor. Bir türlü kanıtlanamayan, doğaya bugüne dek uyarlanamamış bir varsayım o; insanları rahat ettiriyor belki onları özgür düşüncelerinden alıkoylak suretiyle ama ne yazık ki kanıtlanamıyor gerçek olduğu.

Sayın Alşah'a teşekkürler bunları da anımsattığı için.

Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: raguel - Aralık 30, 2012, 05:31:54 öö
Göremediğimiz gerçeklerde olduğunu düşünmekteyim, aklımızın ve algımızın ötesinde.

Göremediklerimize gerçeklik dışında baktığımız zaman, insanların açıklayamadığı şeylere kapalı olduklarını görürüz.

Bu kapalı olma durumları, ön yargının doğuşunu sağlar.

İnsanlar günümüzde umut satabiliyor ve maddi şeylerde satabiliyor ama akıllı insanoğlu kendisini evrende yalnız sanabiliyor.

İzafiyet teoremine göre her şey birbiriyle bağlantılıdır. Rastlantı veya tesadüfe inanmam hatta önsezilerimiz olmasa öngörülerimizde olamaz.

Doğrusal düzlemde görecelerimizin değiştiğini düşünmekteyim. Gerçekler bildiklerimiz kadar var ama bilmediklerimiz kadarda yoklar.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: asimov - Aralık 30, 2012, 11:27:59 öö
Göremediğimiz gerçeklik diye birşey olamaz.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Waldow - Aralık 30, 2012, 01:59:12 ös
Gerçeklik bizim algılayışımızla alakalıdır. Klasik bir örnek sihirbaz numaraları. Adam özel sistemlerle kadını iki parçaya ayırır ve ya kendisini uçuyormuş gibi gösterir. Bu gösteriyi hiç duymamış ve ilk defa izleyen biri olduğumuzu düşünelim. Bizim için bu kesinlikle gerçektir. Çünkü duyu organlarımızla bunu algılamışız. Başka bir örnek verecek olursak renk körlüğü olan birinin dünyayı algılaması ve normal bir insanın algılaması... İkisi içinde algıladıkları dünya gerçektir. Renkler, derinlikler, pürüzlük, düzlük kısaca madde dünyası sadece bizim algılarımız ile bize gerçeklik duygusu verir. Manevi anlamda gerçeklik ise 'bence' asla bilinemez.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Etimolog - Aralık 30, 2012, 02:10:25 ös
Bence gerçek merak duygumuzun ulaşmak istediği yerdir. Bu yüzden görmediğimiz şeyler de gerçek olabilir.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: asimov - Aralık 30, 2012, 04:29:04 ös
Algı , düşünce ve farkındalık fiziki dünyaya aittir. Gerçek bunlardan ayrı olabilir mi?
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: ADAM - Aralık 30, 2012, 05:05:39 ös

Keyifsiz bir anımsatmada bulunmakta yarar var diye düşündüm.

Bu konu üzerinde daha önce yazmış olduğum iki yazı var. Onlarda kavramları didiklemiştim;yinelemeyi gereksiz buluyorum.

Sorun "gerçek" ile "doğru" ya da "hakikat" kravramlarının birbirine karıştırılmasından kaynaklanıyor genellikle. Demek ki bunlara yeniden bakmak gerekiyor.

Bu arada, aslında Forumda çok esaslı bilimsel sbilgiler aktarın Sayın asimov'u da eleştirmek gerekiyor çünkü ona bakılırsa, görme özürlüler gerçeği bilemez. Ben onun o sözle aslında öyle demek istemediğini biliyorum ama düzeltmeyi kendisi yapsa daha iyi.  Bir de şu konuda bir yorum eklese:Gerçek insan bilincinin bir ürünü müdür yoksa bilinçten bağımsız bir olgu mudur?

Sayın Etimolog'a bakarsak, merak yoksa (merakın bir duygu olup olmadığını bir yana bırakalım) gerçek de yok. Öyle mi?
 
 
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: asimov - Aralık 30, 2012, 05:33:27 ös
Elbette görmek eylemi, fiziki dünyayı anlamak için kullandığımız verilerden yalnızca birisidir.
Bilinç çok farklı bir olgudur. Bilinç bu dünyaya aittir ve bilinç ötesi diye bir durum söz konusu değildir. Bilinç ötesi olarak adlandırılan durumlarda aslında beynın elektrik düzeniyle ilgilidir.

Şöyle bir örnek vereyim. Amerika da yapılan bir deneyde deneklerin beynine karanlık bir odada uyku durumunda çeşitli frekans düzeylerinde elektrik sinyali verilir. Uyandıklarında bazı denekler garip varllıklar, uzaylı benzeri canlıları gördüklerini anlatır.

Bilinç gerçek fiziki dünladan etkilenebileceği gibi kendi içerisinde de kendini etkileyebilir. Şizofreni buna benzer bir durumdur.

Deneyimlerimiz, duyularımız bazen bize mutlak gerçeğii yansıtmayabilir.
 
Gerçek ölçülebilir ve deneylenebilir olmalıdır. Görmediğimiz gerçek olamaz ile bilinç altına atıfta bulunmuştum.
Sn ADAM'a uyarısı için teşekkür ederim.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: NOSAM33 - Aralık 30, 2012, 07:09:50 ös
Alıntı
Gerçek Nedir?

 Gerçek, somut ve nesnel olarak var bulunandır. Hakikat'se gerçeğin bilinçteki yansısıdır. 'Hakiki' deyimi hakikat olanı hakikatle ilgili olanı dile getirir. Antikçağ Yunan Eleacılığından başlayarak günümüze kadar sürüp gelen idealist felsefenin doruğu olan Hegel'de şu deyimle dile gelir: "Gerçek, ussal olandır". Elea'cılar oluş'u yadsıyarak tek gerçekliğin 'varlık' olduğunu ileri sürmüşlerdir. Onlara göre duyumlarımızla algıladığımız her şey bir yanılsama, bir görüntüden ibaretti. Varolan şeylerin tümü yanılsama, görünüştü. Sadece bir tek ve evrensel 'varlık' gerçekti, ama varlık varolmuş değildi, çünkü gerçek olan varolamazdı. O ancak usla bilinebilir, usla tanınabilirdi.

 Platon, Elea'ıların bu savını geliştirerek duyumların bize asla bilgi veremeyecekleri sonucuna vardı. Örneğin "bugün hava sıcak" dediğimiz zaman sıcaklığı; soğukluk, sertlik, acılık vb. gibi duyumlarımızla kıyaslayarak elde ediyorduk. Demek ki bir sınıflama yapıyor ve ussal bir işlem gerçekleştiriyorduk. Öyleyse bilgilerimiz, duyusal değil, kavramsal ve bundan ötürü de ussaldı. Zihnimizin ürünüydüler. Biz, herhangi bir nesne üstünde, o nesneyi dile getirmek için kullandığımız kavramlardan başka hiçbir şey bilmiyorduk. Her sözcük bir kavramdı, bir tümeldi. "Şu ağaçtır" dediğimizde ne söylemiş oluyorduk? 'ağaç' bir kavramdı, bir tümeldi. Öyleyse ağacın kendisi neydi? Yapraktı, meyveydi, daldı, uzundu, kısaydı vb. Ama bütün bunlar kavramlar, eş deyişle tümellerdi. Bunların dışında bildiğimiz bir şey yoktu. Bilmediğimiz bir şeyin varolduğunu söylemekse saçmaydı. Bildiğimiz ve bundan ötürü de varolan sadece kavramlardı, geneller (tümeller ya da evrenseller)'di.

 Görüldüğü gibi idealist felsefe; Eleacılardan Berkeley ve Hegel'e kadar "dış dünya yoktur" demez, "vardır ama gerçek değildir" der. Aslında bu bir kavramsal yanılsamadır, gerçek olmayanın varolmaması gerekir, varolmayan şey de yoktur. İdealizmin bütün dayanağı 'gerçek' deyimine tümüyle ters bir anlam vermesidir, onlara göre gerçek "tümeldir, kavramsaldır, ussaldır". Öreniğin evrende bireysel atlar vardır ama, tümel at yoktur. İdealizme göre asıl gerçek, bireysel atlar değil, gelip geçici olan bu bireysel atların üstünde daima var kalacak olan kavramsal attır. İdealistler 'gerçek'i "başkaca hiçbir varlığa borçlu olmaksızın bağımsız bir varlığa sahip olan" biçiminde tanımlarlar. Onlara göre dış dünyada ne varsa varlığını bir başka varlığa borçludur, bağımlıdır ve bundan ötürü de gerçek olmayıp görüntüdür. İdealizm böylece zorunlu olarak 'tanrı' kavramına varır, çünkü bütün bağımlılar tek bir bağımsız tümelin ürünü olmalıdırlar. İdealizm duyusalı yadsımaya çalışmakla, gerçekte 'özdek'i yadsıma çabası içindedir.

 "Soyut gerçek yoktur, gerçek daima somuttur". Gerçek, bilinçten bağımsız, somut ve nesneldir. Bilinçten bağımsız olarak tüm varolanlar gerçektirler. Bu anlamda gerçek deyimi, 'özdek' ve 'nesne' deyimleriyle de ilişkilidir. "Özdek, bize duyumlarla verilen nesnel gerçekliktir". Tüm nesneler de gerçektirler. Gerçek deyince bilincimizin dışında nesnel olarak ortaya çıkmış bulunan nesne, nitelik, koşul, durum vb. gibi olgu ve olayları anlarız. Hakikat da bu nesnel gerçeğin bilincimizdeki yansısıdır. Hakikat, gerçeğe uygunluğu oranında gerçek olur. Hakikate uygun, demek ki doğada gerçeğine uygun olmayan bir kuramın hiçbir değeri yoktur. Bu anlamda gerçek, kılgı kavramıyla da ilişkilidir. Bir kuram (teori)'ın doğru olup olmadığını pratikle, eş deyişle gerçekle deneyerek anlarız. Yapmamız gereken, gerçekleri tasarımlarımıza uydurmaya çalışmak değil, tersine, tasarımlarımızı gerçeklere uygun kılmak ve böylelikle hakikati elde etmektir. Duyumlarımız, algılarımız, tasarımlarımız, kuramlarımız nesnel gerçeğe uygun oldukları oranda hakikat olur. Demek ki her hakikat da nesneldir. Gerçek (Fr. reel)'e uygun düşmeyen öznel kanılarımız, tasarımlarımız, düşlerimiz, yapıntılarımız ve yanılsamalarımız hakikat değildir. Örneğin 'hayalet' hakikat değildir, uydurmadır ve yanılsamadır, çünkü düşüncemizin dışında varolan bir gerçeği yoktur.

Derleyen: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf "Felsefeye Giriş" ve 3. Sınıf "Çağdaş Felsefe Tarihi" Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM); "Felsefe Sözlüğü" Orhan Hançerlioğlu


ALINTI
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Melina - Aralık 30, 2012, 10:19:29 ös
Zor bir soru.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: raguel - Ocak 11, 2013, 05:57:28 öö
Beynimizin %5 ini kullanırken gerçek kavramı oldukça görecelidir.

Bana göre gerçek olmayan olgu, size göre gerçektir mesela.

Buda esnek bir düzlem üstünde tıpkı balık tutmaya benziyor.

Zaten tüm savaşların bu "gerçek ve hakikat" kavramları üstünden çıktığını düşünüyorum.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: ceycet - Ocak 11, 2013, 09:45:59 öö

Israrla,doğruyla gerçeği karıştırıyoruz arkadaşlar.

Gerçek tek tir;doğrular göreceli...
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: park10 - Ocak 11, 2013, 05:43:58 ös
gerçek bildigimiz şeylerin fazlasidir bana göre...
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Sade - Temmuz 16, 2014, 06:56:13 ös
- Gerçek şu ki;
- Komik olma, sen gerçek misin ki ? Ya hayal dünyamda yaratığım insanlar iseniz ?
 
Somut ve nesnel olan her şey ise gerçek .İşte buna inanabilmek gerçekçi değil...

Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: ADAM - Temmuz 17, 2014, 08:42:39 öö

Gerçeğin göreli, somut ve nesnel olduğuna inanmayanıın (kabul etmek anlamında) bu kavramı tanımlaması gerekir.

Acaba onun zihninde  "gerçek" denilince bir başka kavram mı canlanıyor?

Olabilir.

Öğreniriz, tartışırız. Hep birlikte doğruyu (gerçeği değil)  bulmaya çalışırız. Daha doğrusu doğrularımız üzerinde uyum sağlamaya gayret ederiz. 
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Sade - Temmuz 17, 2014, 12:12:22 ös

Gerçeğin göreli, somut ve nesnel olduğuna inanmayanıın (kabul etmek anlamında) bu kavramı tanımlaması gerekir.

Acaba onun zihninde  "gerçek" denilince bir başka kavram mı canlanıyor?

Olabilir.

Öğreniriz, tartışırız. Hep birlikte doğruyu (gerçeği değil)  bulmaya çalışırız. Daha doğrusu doğrularımız üzerinde uyum sağlamaya gayret ederiz.
Mutlak doğrunun bir olmadığı bir dünyada,yaklaşımınız için öncelikle teşekkür ederim.Daha önce ki sayfalarda sizin izah ettiğiniz,kelime anlamları, gerçeği edebi olarak tanımlamıştır .Şahsımın değinmek istediği  ise kelime manasından çok,zihinde oluşturmuş olduğu çağrışımdır.Gerçek şayet somut ve nesnel ise zihinde oluşturmuş olduğu sürrealizm çağrısı nedendir? Gerçek denildiğinde nesnel den çok öznel bir yanı yok mudur ? Sizinde belirtiğiniz gibi doğruyu bulmaktır maksadım sizin gibi.Düşüncelerimin doğru olamıyacağı gibi.Sevgi  ve saygılarımla
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: ADAM - Temmuz 17, 2014, 12:43:51 ös

Ne yazık ki gerçek (şeniyet) ve doğru (hakikat) kavramları dilimizde birbirine karıştırılmakta ve çoğu kez yanlış kullanımlar da olmaktadır.

Bu durumda konuyu felsefi olarak mı yoksa güncel dildeki kullanımdaki tarzıyla mı ele alınacağının belirlenmesi gerekmektedir.

Bu başlık Forum'da Felsefe bölümünde açılmış bulunduğu içindir ki, değerlendirmenin de felsefi kavram ve anlatımlarla uyumlu olması gerekir.

İşte o zaman gerçek terimi, göreli, somut ve nesnel olanı yansıtır.

Ancak diğer sözcüklerin ve kacvramların hepsini bir yana bırakacık olursak;

Saltık (Mutlak) Gerçek, Göreli (İzafi) Gerçek, Nesnel (Objektif) Gerçek, Öznel (Sübjektif) Gerçek gibi birtakım terimler ortaya çıkar. 

Hangisini istiyorsanız onu seçebilirsiniz.

Ancak genel olarak "gerçek" sözcüğünü kullanıyorsanız, kavram uyuşmazlığına düşmememiz için öncelikle "nasıl bir gerçek" ten söz etmekte olduğunu belirtmenizde yarar vardır.

 
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: BMY - Temmuz 17, 2014, 01:52:10 ös
Belirli bir yapıyı,durumu veya kuralı baz alarak yeni oluşturulmuş veya teyit edilmiş olgulardır bence....
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: ADAM - Temmuz 17, 2014, 02:12:00 ös

Gerçek teyit eadilmeyi gerektirmez. Çünkü o, insan bilincinin dışında var olandır. Eğer varsa, varlığını teyit etseniz de etmeseniz de vardır. Eğer yoksa, yokluğunu teyit edemezsiniz çünkü yokluk teyit edilmez. Şayet yoksa ve siz yok olduğunda diretiyorsanız, belki yanılıyorsunuzdur çünkü aslında vardır ama siz onu bilemiyorsunuzdur. Var olanı ise yok sayamazsınız çünkü o varsa, sizin onu yok saymanıza karşın varlığını sürdürür. Bilinmeksizin teyit edilen bir varlık da yok olabileceğinden, aslında teyit anlamsızdır.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Selim - Ağustos 19, 2014, 01:22:21 ös
Felsefi manada;

Doktrinlerde, ideolojilerde, kural yapılarında veya hikayelerde gerçeği bulamazsınız. Bütün bunların hepsi düşüncelerden oluşur.

Düşünce gerçeği işaret edebilir ama asla gerçeğin kendisi değildir.

Nasıl yaklaştığınıza bağlı olarak şeylerin gerçek olduğuna inanırsınız.

Şeyler gerçeğin hizmetinde kullanıldığında onları olması gerektiği şekilde izleyerek biçimleri tanımlamadan özgürleşirsiniz.

Sadece bir tek mutlak gerçek vardır ve diğer tüm gerçekler ondan türemiştir.

Öz varlık olarak gerçeğin kendisininiz, başka yerde aramak gerekmez.

"Ay'ı işaret eden parmak, Ay değildir"

Saygılarımla,
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: ADAM - Ağustos 19, 2014, 03:07:47 ös

Gerçek göreli olduğuna göre, Sayın Selim'in getirmiş olduğu tanımlar da o çerçevede, bilimsel tutum ve göreli yklaşımla, gerektiğince toleransla değerlendirilebilir.

Ancak konu mutlak gerçek olunca, diğer gerçeklerin ondan doğmuş olduğu mu, yokse tüm evrensel nesnel ve göreli gerçeklerin bir mutlak gerçek doğrultusunda olduğu mu konusu elbette gündeme gelebilir. Burada önemli olan hangi yaklaşımın benimseneceğidir: Bilimsel mi, metafizik mi?

Hangisi olursa olsun, ikisi de kendini görelilikten alamaz. 
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Selim - Ağustos 19, 2014, 03:56:06 ös
Gördüğümüz, duyduğumuz, dokunduğumuz ya da düşündüğümüz şey sadece gerçekliğin yarısıdır.

Varlık (Tanrı) biçimi olmayan bilinçtir ve gerçek kimliğimizin özüdür mutlak gerçek). Onun dışında kalan her şey biçimdir

Herseyden önce o var olduğuna göre, yaratılış hayatın ön olanıdır, gördüğümüz, duyduğumuz, dokunduğumuz, düşündüğümüz. Varlık ise arka plandır. Yani birbirinden ayrı değil iç içedir.

"Işık sesten daha hızlı yol alır" bilimsel bir gerçektir. Işık ya da ses başka birinin ne söylediğini dikkate almaz.

İllüzyon (optik bir bilinç yanılsaması, Einstein) varlığını gerçek sanıldığı sürece sürdürür.


Saygılarımla,
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: ADAM - Ağustos 19, 2014, 04:45:16 ös
Bir önceki iletimde belirtmiş olduğum üzere, konuya metafizik yaklaşım söz konusu olabilir fakat o yaklaşım bilimsel olmadığı için sadece tanımların içine sıkışıp kalır; gelişim göstermesi ve doğayla uyumu söz konusu değildir. Zaten öyle bir şey aranmaz.

Tek çare varlık kavramını tanrı kavramıyla uyuşturmakta bulunur ki buradaki iletide işte bunu da görüyoruz.

Bu tutum insanları mutlu edebilir belki ama bilgilendirmez ve geliştirmez. Hele bunun toplumlara ve insanlığa hiçbir katkısı olmaz. Bir diğer deyişle, bireysel doyum salamaktan başka bir işe yaramaz.

Bu arada bir de şu şu tanrı tanımı var... Şayet tanrı, denildiği üzere "biçimi olmayan bilinç" ise, "kimliğimizin özü" ise o tanrı falan değil, tanrının öyle olmasını öngören ve bununla mutlu olan kişinin tanrıya ilişkin yanılsamalı tanımıdır.

Tanrının "her şeyden önce var" olduğunu varsaymak da aynı şeydir.

Tüm bunlar bilim ve gerçek dışı olgulardır çünkü hiçbir şekilde kanıtlanamaz; sadece kendi kendilerinin kanıtı sayılırlar.

Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: Spock - Ağustos 19, 2014, 08:41:07 ös
Gerçek için farklı tanımlar yapılabilir:

1. Halihazırda kanıtlanmış olan ve bu nedenle herkes tarafından bilinen gerçekler; örneğin dünyanın yuvarlak olduğu ve kendi ekseni etrafında döndüğü,

2. Henüz insanoğlu tarafından kesin olarak kanıtlanamayan ve bilinemeyen, fakat gelecek bir tarihte öğrenilmesi/bilinmesi muhtemel olan olgular; örneğin diğer gezegenlerde yaşamın var olduğu veya eskiden Atlantis diye bir kıtanın olduğunun kesin olarak kanıtlanması (kanıtlanıncaya kadar birer varsayım veya teori olarak kalacaklardır),

3. Elimizde var olan enformasyonun aslında göründüğü gibi olmadığını, söylenmek istenen şeylerin bambaşka olduğunu ifade eden, bir başka ifadeyle zahiri-batini karşıtlığına dikkat çeken ve olayları batıni olarak yorumlayan akım; örneğin kutsal kitapların ezoterik olarak yorumlanması,

4. Spiritüalizm ya da öte âlemcilik ve neo-spiritüalizm şeklinde kendini gösteren akımın ortaya attığı bilgiler.

Bu konu başlığı altında gerçeğin ne olduğu tartışılacaksa, yukarıdaki maddelerden hangileri üzerinde yoğunlaşılacağına karar verilmesi iyi olur. Özellikle 3 ve 4 no.lu maddeler birbiriyle iç içe geçebilmektedir. Şöyle ki, mesela Kuran-ı Kerim'in batıni yorumu yapılırken hafiften spiritüalizme kaçılabilmektedir. Bu yapılırken de ortaya atılan fikirler kuantum fiziği ile açıklanmaya çalışılmaktadır.

Ben bu konulara hakim değilim, daha yeni yeni okuma yaparak kendi çapımda öğrenmeye çalışıyorum. Fakat bu konulara çok hakim forumdaşlarımız olduğunu biliyorum. Keşke bildiklerini bizimle paylaşsalar.
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: shakespeare - Ağustos 20, 2014, 09:57:23 öö
3 farkli kaynakta degisik  disiplinlere ait aciklama ve yourumlar var;
Sirasiyla 1-

GÖRÜNÜŞ VE GERÇEKLIK
Aras. Gör. Emel KOÇ
Görünüş(Appearance) ve Gerçeklik (Reality) problemi genel ola- rak felsefenin olduğu kadar, aynızamanda özel olarak felsefenin bir di- siplini olan metafiziğin en önemli problemlerinden birisidir.
Ilkçağdan günümüze değin, pek çok filozofu meşgul etmişolan görünüşve gerçeklik probleminin filozoflar tarafından ortaya konulu- şunda farklılıklar göze çarpmaktadır. Bir çok filozof görünüşve ger- çekliği birbirinin karşısında yer alan konumlara yerleştirmişlerdir. Böy- le bir yaklaşımla ortaya çıkan görünüşve gerçeklik dikotomisi, nesne- lerin "gerçekten ne oldukları" ve bize "ne gibi görtindükleri" olmak üzere nesnelerin iki yönüne dikkat çekmektedir.

Görünüşve gerçeklik dikotomisini ilk kez sistemli bir biçimde ince- leyen filozoflar Herakleitos ve Parmenides olmu ştur.
HerakleitOs evreni sürekli bir oluşve akışsüreci olarak kavramış- tır. Evrende tüm oluşve ?kışa rağmen kendisinin aynıkalabilen tek şey, söz konusu oluşu idare eden, ve aynızamanda evrenin düzenini sağlayan "Logos" adıverilen genel yasadır. Bu yasa evrendeki değişi- ınin belli bir düzen içinde olmasınısağlar. Logos dışında her şey deği- şir, "aynıırmağa iki kere girilemez -Daima her şey akmaktadır- Bü- tün nesneler (evren) ırmak gibi akarlar."'
"Görünüşler dünyası" ile "Gerçeklik dünyası"nıayıran Herakle- itos duyularımızla algıladığımız aleme, görünüşler alemi adınıverir. Görünüşler alemi sürekli ve değişmeyen olgulardan meydana geliyor- muşizlenimi verirken, akılla kavranılan âlem sürekli bir oluşve akış içerisindedir.
Oysaki Parmenides'e göre, gerçek âlem sürekli olarak kendisinin aynıkalan, değişmeyen bir alemdir. Görünüşler alemi, değişmenin ve aloşın sürekli olduğu bir âlem iken, gerçek âlem, kendi içine kapali birlikli bir âlerndir. Bu âlem bölünmeyen, de ğişmeyen, durağan halde bulunan bir âlemdir.
Başka bir deyişle, gerçek âlem "BİR" in kendisi olan bir âlemdir. BİR "tek gerçek, sonsuz ve bölünmez olan varlık"2dır.
Böylece Herakleitos'un gerçek âlem olarak kabul etti ği sürekli oluşve akışhalinde bulunan alemi, Permenides görünüşler alemi ola- rak ikinci plana iterken, akıl yoluyla kavradığıgerçekler alernini ilk plana yerleştirir.
Herkes için geçerli olabilecek genel bir do ğrunun varlığınıkabul etmeyen Sofistlerin en ünlülerinden olan Protogoras'a göre, "Bütün şeylerin ölçüsü insandır, var- olanların var olduğu, var olmayanların var olmadıklarıiçin... Herbir şey bana nasıl görünürse benim için böy- ledir, sana nasıl görünürse yine senin için de öyle... üsüyen için rüzgar soğuk, üşümeyen için soğuk değildir."3
O halde Protogoras'a göre, doğru olan şey, duyusal farklılıkları- = sebebiyle kişiden kişiye değişebileceği gibi, aynıkişi için de zaman içinde farklılık gösterebilmektedir. Böyle bir yaklaşım nesnel bir bilgi anlayışım ortadan kaldırmaktadır.

Gorgias ise "Var olmayan ya da doğa" adlıyapıtında "hiç bir şey yoktur... varsa bile insan için kavranılmazdır... kavranılabilir (bi- linebilir) olsa da öteki insanlara bildirilemez ve anlatılamaz"4der
Herakleitos ve Parmenides'in görünüşve gerçeklik dikotomisi, bir taraftan sana (doxa) derecesindeki bilgiyi do ğuran oluşâlemini görünüşolarak, diğer taraftan bilgelik (sophia) derecesinde bilgiye sahip İdealar âlemini asıl gerçeklik olarak kabul eden Platon felsefe- sinde daha sarih bir metafizik anlatım bulmuştur.5
Platon'a göre görünüşler alemi biz ölürnlülerin, içerisinde yaşadı- ğımız, sürekli bir değişim halinde bulunan, gölge âlem de diyebileceği- miz bir Ilemdir. Oysaki gerçek âlem öncesiz ve sonsuz olan, de ğişme- yen, ideal varlıkların âlemidr. İdealar, görünüşler (ya da oluş) ale- mindeki tüm varhklarm öncesiz sonrasız örnelderidir. Görünüşler âlemindeki her "cins"in, idealar âleminde bir "idea"sıvardır. Ve her cins kendi ideasmdan pay aldıkça varlığa gelmektedir. Görünüşler
âleminde görüp güzel, iyi v.b. dediğimiz nesneler, idealar âlemindeki "güzel ideası"ndan, "iyi ideası"ndan v.b. pay aldıkça varlığa gelen,
ancak hiç bir zaman "mutlak iyi" ya da "mutlak güzel"in kendisi ola- mayan nesnelerdir.
Güzelin, iyinin görünüşler âlemindeki çeşitli örnekleri relative ve zamansal iken, idealar Mutlak, ezeli ve ebedidir. Ancak bir akıl yürüt- me ile kavranabilen idealar dünyas ındaki idealar, Platon'a göre, kendi aralarında değişmez bir düzene sahiptirler. Bu düzene göre tüm ideala- rın en üstünde "iyi ideası" yer alır.
Öte taraftan görünü şve gerçeklik bahsine Aristoteles'in yakla şı- mına bakacak olursak: Gelişme ile ilgilenen Aristoteles'e göre doğa bir oluşve gelişme halindedir. Bu gelişme düşüncesi bizi filozotun mad- de ve form öğretisi ile karşıkarşıya getirir.
Alemdeki her oluş, form verici bir kuvvetin maddeyi etkilemesi ve bir form kazandırmasıile oluşur. O halde Aristoteles'e göre gerçek varlıklar form veren bir kuvvetle, form kazanan maddeden, di ğer bir deyişle form ve maddeden meydana gelmiştir. Maddesiz form düşünü- lemediği gibi, formsuz madde de düşünülemez. Oluşbir form ile mad- denin birleşmesi ile ortaya çıkar. Oluşmutlak maddeden, mutlak for- ma yani Tanrıya doğru bir gidiş4,ir.

Aristoteles'in bu düşüncelerin den fenoınenler dünyasındaki her şeyin, bir kuvvetin maddeyi etkilemesi sonucu, form kazanm ışbir mad- deden ibaret olduğu anlaşılmaktadır. Platon düşüncesi ile karşılaştırıl- dığında, Aristoteles düşüncesinde artık fenomenlerden ayrı, fenomen- ler ötesinde üstün bir dünyanm kabul edilmediğini görüyoruz.
Fenomenlerle idealarıbirbirinden ayıran Platon için, idealar, fe- nomenlerin sebebi olan gerçek varlıklar iken, Aristoteles için ise gerçek varlık, fenomenlerin içinde kendisini gerçekle ştiren özdür. Böylece Aristoteles felsefesinde form ile madde aras ındaki ilgi karşımıza geliş- me olarak çıkmaktadır. Filozof madde ve form öğretisi ile ilgili olarak dört sebep kavramından söz eder. 6
1- Maddi sebep 2- Formel sebep 3- Fail sebep 4- Gal sebep
Bir mermer yontu yapan adam örne ği alındığında burada, yontu- nun maddi sebebi mermerdir. Yontunun bir biçimi, formu vard ır.
Bu formel sebeptir. Yontunun formunu maddesine i şleyen, y ontuyu biçimlendiren bir heykeltraşvardır. Bu yontunun fail sebebidir. Son olarak yontunun hangi amaçla yapıldığıonun gal sebebidir.
Rönesansla birlikte skolastik bir düşünceye başkaldınlmışve bu düşüncenin yerini matematiksel bir düşünme biçimi almıştır.
Böyle bir yaklaşım biçiminin yani matematiksel ölçüyle elde edi- len asıl gerçek düşüncesinin Descartes'da daha da geliştirilmişoldu- ğunu görüyoruz. Görünüşve gerçeklik problemi Descartes'da madde ve ruh problemi olarak karşımıza çıkmaktadır. Maddenin ana yükle- mi veya "uzamlıolmak" iken, ruhun ana yüklemi "düşün- ce"dir. Filozofa göre evrendeki her şey ya ruh tözüne ya da madde tö- züne indirgenebilirken, bu iki töz birbirlerine indirgenemezler.
Onların herbiri kendi kendine yeterlidir. Ne ruh maddenin, ne de
madde ruhun herhangi bir özelliğine sahiptir. Onlar birbirlerinden
mutlak olarak farkhdırlar. Ancak diğer taraftan gerçek anlamında ne
ruh ne de madde kendilerine yeterli varl ıklardır. Çünkü Descartes'a
göre nihai' anlamda sadece Tanrıveya Tannsal töz kendi kendisine yeterli olurken, diğer iki töz Tanrı'nın gücünden dolayıtözdürler.7
Analitik geometrinin kurucusu olan Descartes, matematiksel ve geometrik bir yoldan yürümenin etkisiyle, matematik bilgi kadar aç ık ve kesin düşünceleri "Cogito ergo sum" ilkesinde bulmustur. Ve bu ilke çerçevesinde bilincinin varlığıhakkında doğrudan doğruya el- de etmişolduğu açık ve seçik bilgi yardımıyla Descartes Tanrı'nın var- lığıhakkındaki kesin bilgiye ve Tanrı'nın aldatıcıve yalancıolmaması sebebiyle O'nun beni aldatmayacağından dolayıdışâlem hakkında açık ve seçik bilgilerimin doğru olmamasının mümkün olarnayacağıdüşün- cesine ulaşmıştır.
Locke ise "İnsan zihni üzerine deneme" adli yapıtmda "Zihnin üzerinde hiçbir yazıbulunmayan, hiçbir tasarıma sahip olmayan be- yaz bir kağıt gibi olduğunu varsayalım Bunlarıo nasıl kazanır? İn- sanın her zaman meşgul ve sınırsız hayal gücünün kendisine hemen hemen sonsuz değişik biçimler verdiği bu genişyığın, zihine nereden gelir? Zihin, aklın ve bilginin bütün malzemesini nereden al ır? Buna tek sözcükle cevap veriyorum: "Deney" den. Bütün bilgimizin temeli deneydir ve o eninde sonunda deneyden çıkar. Zihnimize bütün düşün- me malzemesini sağlayan, gözlemlerimizdir." 8

Zihne, aklın ve bilginin tüm malzemesinin "deney" den geldi ğini söyleyen Locke, birincil ve ikincil nitelikleri birbirlerinden ayınr. Filozof birinci tür nitelikleri bedenden ayrılamayan nitelikler -uzam, biçim, katılık, hareket- olarak ifade eder. Ve bunlar ın öznel olduklarınıbelir- tir. Bu nitelikler dışında kalan renk, ses, koku v.b. gibi tüm nitelikleri ise ikincil nitelikler olarak adlandınr ve bunların nesnel olduklarını ifade eder.
Locke'un gerçek nitelikler olarak sözünü etti ği nitelikler birinci dereceden niteliklerdir. Bir cismin bizde tasar ımlar meydana getire- bilmek için sahip olduğu güçler ise ikinci dereceden niteliklerdir. 9
Görünüşve gerçeklik problemine Alman filozofu Kant yeni bir boyut getirmiştir. "Saf Aklın Kritiği" adlıyapıtında "fenomen" (gö- rünüş) ve "numen" (asıl varlık) arasındaki ayrımıöncelikle işlemiştir. Filozof bu hususta "Gelecekte Bilim Olarak Ortaya Ç ıkabilecek Her Metafiziğe PROLEGOMENA" adli yapıtmda şunlarısöylemektedir:
"Gerçekten de, eğer biz duyu nesnelerini, uygun olduğu gibi, sırf görünüşler sayarsak, bunu yapmakla, bunlar ın temelinde -her ne ka- dar kendi başına nesnel olduğunu bilmesek, yalnızca görünüşünü, ya- ni bu bilinmeyen "bir şey" in duyularımızıuyarma şeklini bilsek de -kendi başına bir şeyin bulunduğunu da aynızamanda kabul etmiş oluruz. Demek ki anlama yetisi, görünüşler diye bir şey varsaymakla, aynızamanda kendi başına şeylerin varlığınıda kabul etmişolur. Ve böylece diyebiliriz ki, görünü şlerin temelinde bulunan bu tür varl ık- ların, dolayısıyla sırf anlama yetisi varlıklarının tasarımıyalnız kabul edilebilir değil, kaçınılmazdır da.
Böylece anlama yetisi varlıklan kabul edilebilir, ancak istisna kabul etmeyen şu kuralın altıçizilerek: biz bu anlama yetisi varhklan hakkında belirli hiçbirşey bilmiyoruz, ne de bilebiliriz, çünkü saf an- lama yetisi kavramları= olduğu kadar saf görüler de, ancak ve an- cak olanaklıdeneyin nesneleriyle, dolayısıyla duyu varlıklarıyla ilgi- lidirler ve bu görülerden insan uzaklaşır uzaklaşmaz, o kavramlann en ufak bir anlamıbile kalmaz." 10
Böylece Kant kritik yaklaşımının numenleri hiçbir şekilde olanak- sız kılmodıklannıancak bilgimize bir sınırlama getirdiğini vurgulamak-tadır. Zirâ biz ancak nesr elerin bize görünüşlerini bilebiliriz Ama bu görünüşün ardında numen (kendinde şey) in olduğunu da tasarlarız. Bu tasarlanan rumen, fenomenler ötesinde bir şey olduğu için, bizim için bilin.emez olandır. Çünkü müdrike'nin a priori kategorileri yaln ız- ca fen omenler dünyasına uygulanma durumundadır. Müdrike'nin a priori kategorileri sebebi ile fenomenleri bilebilen ve bu fenomenlerin ötesindeki numeni bilemeyen insan, Kant felsefesinde bir fen omenizm içerisinde hapsolmuştur.  Öte yandan fenomenoloWnin yalnızca "şeylerin kendilerine git- mesi gerektiği" üzerinde uzlaşan fen omenologlar tarafmdan dünyayı numenal varlıklara başvurarak açıklama çabasıfelsefenin dışında bı- rakılmıştır. Fenomenologlarca, şeylerin kendilerinin, tecrübe edildik- leri biçimiyle şeylerden a.yırılmamasıgerektiği düşüncesi kabul edil- miştir.
Fenomenolojinir. kurucusu Husserl'e göre fenomenoloji "kritik bir öz bilimi" dir. O halde fenornenoloji ile meşgul olabilmemiz için tavrımız da kritik bir tavır olmalıdır. Oysaki günlük yaşamdaki alışıl- mıştavrımız doğmatik olan doğal tavırdır. Doğal tavır doğmatik olma- sısebebiyle fenomenolojiye uygulanamaz. Husserl fenomenolojisinin konusu olan fenomenlerin birer fenomen olarak kendilerini ortaya ko- yabilmeleri için doğal tayınıbırakmamız gerekmektedir.
Husserl fenomenolojisinin gözönünde bulundurdu ğu fenomenler "öz fenomenleri"dir. Öz fenomenlerinin özelliği real bir karektere sahip olmamaları, refleksiyonlu bir tavıra dayanmalarıdır. Bu tavır naif ve doğal olmayan, refleksiyonlu bir tavır yani fenomenolojik bir tavır- dır. Fenomenolojik tavrın yöneldiği alan halihazırdaki bir alan değil- dir. Bu alanın elde edilmesi için fenomenolojik redüksiyon adıverilen yönteme ihtiyaç duyulur. Redüksiyon yöntemi ile fenomenoloji, psi• kolojik ve diğer fenomenlerden saf öze varır."
Husserl'e göre "öz" bir bireyin kendi iç varb ğında. bize onun "ne" olduğunu gösteren. açan şeydir."12
Filozofa göre, bir öz, bir refleksiyon eyleminde, bir bütünlü ğün içinde sunulur. Özler üzerine refleksiyon yani eydetik refleksiyon, fe- nomenolojik bir yöntem olan eydetik redüksiyona ihtiyaç duyar. Ey detik redüksiyonla nesnenin varlık şartlarıayraca alınarak o nesnenin  özü elde edilmeye çalışılmaktadır. Böylece eydetik redüksiyon sonun- da sezgisel olarak kavranan şey, Husserl'in anladığıanlamda kendi kendisine yeten bir özdür. O halde öz, refleksiyonda bir bütünlüğün içinde surulmaktadır.
Husserl'e göre "özsel sezginin verisi saf bir özdür... özsel kavray ış bir sezgidir." 13
Görüleceği üzere Husserl felsefesinde fenomen, Kant'ta gördü ğü- müz anlamda sözkonusu edilmemektedir. Zirâ Kaneta fenomenler görünüşlerdir. Ve Kant felsefesinde fenomenlerin ötesinde -bilgimizin sınırlarıdışında da olsa- bir kendinde şey kabul ediyordu. Oysaki Hus- serl'de fenomenler öz fenomenleridir. Ve filozof di ğer fenomenologlar gibi dünyayınumenal varlıklara başvurarak açıklama girişimini red- detmiştir.
Husserl'in "her bilinç bir şeyin bilincidir" düşüncesini esas olarak alan, ve fenomenolojiyi kendi ekzistans felsefesinde yöntem olarak kul- lanan Sartre görünüşve gerçeklik ayrımınıreddeder. Sartre'a göre "... biz bir kez Nietzsche'nin "sahnenin gerisindeki dünyalar yanılsaması" adınıverdiğişeyden uzaklaşır ve görünüşün ötesindeki varlığa artık daha fazla inanmazsak, görünüşbütünüyle pozitif bir şey haline gelir: Onun özü, artık daha fazla, varlığın karşısında olmayan, ancak tam tersine varlığın ölçüsü olan bir "görünme"dir. Çünkü bir varolanın varlığıtam tamına onun göründüğü şeydir. Böylelikle Husserl'in ya da Heidegger' in fenomenolojisinde bulabildiğimiz türden fenomen düşüncesine ya- rma -fenomen ya da göreli- mutlak olan. Geride fenomene göreli olan kalır, çünkü "görünme" özü itibariyle kendisine görünece ği bir kimse- yi varsayar. Ancak o Kant'ın görünüşünün iki yönlü göreliliğine sahip değildir... Varolan mutlak olarak vardır, çünkü o kendisini olduğu gibi gösterir. Fenomen olduğu gibi araştırılabilir ve betimleıaebilir. Çünkü o kendi kendisini mutlak olarak gösteren şeydir... Görünüşve öz ikici- liğini aynıölçüde reddetmemizin nedeni budur. Görünü şözü gizlemez, onu açığa çıkarır; o özdür." 14
Bu sözler ışığında Sartre'ın, Kant'ın felsefesinde gördüğümüz tür- den, fenomenin kendi ardındaki numene (kendinde şey) işaret etmesi şeklindeki bir düşünceyi kabul etmediği açıktır. Zira Sartre'ın mensubu bulunduğu ekzistansıtemele alan fenomenolojide bu tür bir ayr ıma  yer yoktur. -Ekzistans ıtemele alan fenomenolojide fenomenler ile nu- menler- tecrübenin nesneleriyle kendinde nesneler -aras ındaki geler ek- sel ayırım ıyeri yoktur. Şey ya da fenomen tıpkıgöründüğü gibidir. Fenomenoloji yapmak fenomenlerin ya da görünü şlerin -Sartre bu kav- ramlarıbirbirinden ayırmaz- betimlemelerini ya pmaktır.15
Böylece Sartre kendi fenomen kuramında, fenomen ötesinde varlı- ğın bulunmadığını, fenomenin yalnızca kendisini gösterdiğini "Varlık ve Hiçlik" adli yapıtında şu sözleriyle pekiştirir.
"Fenomen kuramının ilk sonucu şimdilik görünüşün tıpkıKant'ın fenomeninin numene işaret etmesinde olduğu gibi, va rlığa işaret et- memesidir. Görünüşün ötesinde hiç bir şey bulunmadığına ve o yal- nızca kendisini (ve görünüşler dizisini) gösterdiğine göre, o kendi var- lığından başka herhangi bir varlıkla desteklenemez."16
Anlaşılacağıüzere, İlkçağdan itibaren pek çok filozofu meşgul etmişolan "Görünüş" ve "Gerçeklik" dikotomisi, Varlık felsefesinin öz ve varoluşolarak da anlayabileceğimiz görünüşve gerçeklik birbir- lerini tamamlamalarısebebiyle birbirlerine karşıkonumlarda yer ol- mamalıdırlar. "... Her varlık görünüş, her görünüşaynızamanda var- lıktır. Onlar adeta aynıözün birbirlerini tamamlayan iki manzarasıdır. Bize bir açıdan görünüşgibi gelen her şey, aslında varlığın bir manzara- sı, yani varlığın kendisidir"17düşüncesiyle aşılmıştır.

O zaman doktorasini yap is Emel Hoca su an Prof.Dr. olarak calismaktadir.




Sevgiler...saygilar...
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: ADAM - Ağustos 20, 2014, 11:32:39 öö

Sayın Sahnesarsan bu yazıyı kopyalamış olduğu kaynağı belirtip, altına bir de kendi değerlendirmesini yazsaydı, ne iyi olacaktı.

Üstelik kopya da asıl özgün kaynaktan değil, kaynağın aktarıldığı internet sitesinden yapılmış. İlk kopyalama yapılırken aradaki satır sonu tireleri bile satır içinde kalakalmış. Ne özensiz, ne baştan savma iş!

Ne yazık ki burada gerçek ile hakikat arasındaki fark bile açıklanmamış. Dolayısıyla bu yazının aktarımı bu konu başlağına bir katkı getiremiyor.

Sayın sahnesarsan buraya ne getirdiğini düşünüyor acaba?

İnternette bulunan bir yazının böylece kopyalanıp yapıştırılışıyla bir iş mi yapmış oluyor?

Böyle mi sarsılıyor sahneler?
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: shakespeare - Ağustos 20, 2014, 12:11:19 ös
Sirasiyla 2-
Doc.Dr.SELÇUK ÇIKLA
ROMANDA KURMACA VE GERÇEKLİK
Emma Bovary denen kız hiç yaşamadı ; Madame Bovary kitabı ise sonsuza dek yaşayacak.
Nabokov
İnsanlar "roman" hakkında konuşurken ya çok dikkatli olmak zorunda hissediyorlar kendilerini ya da akıllarına ne gelirse söylemeyi tercih ediyorlar. Herhalde her iki du­ rumda da söylediklerinin hem doğru hem de yanlış tespitleri içermesi ihtimalinin her za­ man için mümkün olduğunu biliyor veya fark ediyorlar. Çünkü bu "tür", hakkında ne
söylenirse söylensin hemen daima istisnaları da beraberinde getirmektedir. Romanın hacminin sınırlarının nerede başlayıp nerede bittiği, temel orijininin nereden geldiği, hangi dönemde ortaya çıktığı, roman yazarının sanat anlayışının değeri veya geçerliliği, anlatıcı ve bakış açısının yazarla ilişkisinin muğlaklığı, kişi ve olayları gerçekçi olarak verip verememenin boyutları gibi daha birçok konuda hep farklı düşünceler hâkim ol­ muştur insanlar arasında. Diğer taraftan meraklıları, roman hakkında bilgilerini kuvvet­ lendirmeyi veya kesinleştirmeyi umarak okuduğu çoğu yazının sonunda oturduğu yer­
den kafası daha fazla karışarak ve bu konuda daha fazla, daha farklı şeyler okuma iste­ ği duyarak kalkmaktadır. Bunda okuru mazur görmek gerekiyor. Çünkü "roman", ade­ tâ ele aldığı "insan" kadar girift, anlaşılması, ele avuca sığması güç bir tür. O sebeple bu yazıyı okuyacak olanların yazı boyunca ileri sürülen bazı görüşlere hak vereceklerini, bazılarına da katılmayacaklarını şimdiden kestirmek güç değil.
Yaratıcının milyarlarca insanın yüzünü ve huyunu birbirlerinden farklı yaratmış ol­ ması gibi roman da insan elinde, henüz gelişimini tamamlamamış, sürekli gelişmeye de­ vam eden, sürekli kırılmalara uğrayan bir tür olarak, birbirine hiç benzemeyen on binler­ ce örneğe sahip olmuştur bugüne kadar. Romandaki kırılmalar hâlen insanı şaşırtacak boyutlarda devam etmektedir. Bu kadar kırılgan ve değişken bir tür hakkında genelleme­ lere vararak hükümler vermenin güçlüğü ortadadır. Böyle davranan bir araştırmacı her zaman için utanmaya/utandınlmaya hazır olmalıdır. Buna rağmen yine de roman hakkın­ da konuşurken ifade edilen çoğu düşüncenin "genelleme" havasında sunulmasının kaçı­ nılmaz olduğu da doğrudur. Araştırmacılar roman hakkında genel yargılara varmaksızın fikir beyan etmekte zorlanırlar çoğunlukla. Ancak roman konusunda varılan "genel" yar­ gıları okuyanların, bu yargılarda bir iç karşı koyuşun, "Bu yargı bütünüyle ne doğru ne
yanlış." deyişin, bir şüphenin, bir "Acaba?"nın sızısını duymalıdırlar her zaman.
Bu yazıda tartışma konusu olan "gerçeklik"; örneklerine özellikle XX. yüzyılda rastlanan ve sıra dışı bir kurguya sahip olan gerçeküstücü, postmodernist1 ve fantas­ tik romanlar dışındaki diğer bütün romanlar için söz konusu edilecektir. Zira bugün
gerçeküstücü, postmodernist ve fantastik romanlarda söz konusu olan gerçeklikle  klâsik, romantik, realist ve natüralist romanlar ile herhangi bir akıma bağlanamaya- cak çok sayıda romandaki gerçeklik arasında büyük farklar vardır. Gerçeküstücü, postmodernist ve fantastik romanlarda öncelikli olan iç gerçeklik, yani anlatıcıya (veya yazara) bağlanabilecek olan zihnî-hayalî bir iç gerçeklikken, diğer bütün ro­ manlarda öncelikli olan bu tür bir iç gerçeklikten daha çok zamanın, olayların, dış dünyanın ve roman kişilerinin iç dünyalarıyla uyum hâlinde bulunan bir gerçekliktir. Milan Kundera'nın "Roman gerçekliği değil varoluşu inceler. Varoluş, olup bitenler değildir. İnsan olanaklarının alanıdır. İnsanın olabileceği her şey, yapabileceği her şeydir."2 diye ifade ettiği düşünce, gerçeküstücü ve postmodernistlerin sanat anlayı­ şının ve gerçeklik alanı tasavvurunun sınırlarını işaret etmektedir. Söz gelişi postmo- dern bir romancıya göre insan zihninin ve hayalinin ulaşabileceği, kurabileceği her şey "olabilir" olandır ve bu da gerçekliğe uyar. Bu kabulün sınırları içine giren bir postmodern romanı okumaya başlayan bir kişinin, romandan bir şey anlamamış ol­ ma gerekçesiyle, romanı hemen elden bırakması ve romanın hiçbir gerçekliğe sahip
olmadığını düşünmesi çoğu zaman kaçınılmazdır. Yazar açısından ise romanında an­ lattığı her şey gerçekliklerle uzlaşım halindedir. Çünkü ona göre, anlattıkları varolu­ şun, insan olanaklarının alanındadır ve her şey gerçeklik sınırları içindedir.
Anlatı, Kurmaca ve Roman
Bugün Anlatı Bilimi3 adlı ayrı bir ilim dalının araştırma alanına giren anlatı, ede­ biyattan ve kurmacadan daha genel bir kavramı karşılar. Roland Barthes'in ifade et­ tiği gibi mit, efsane, fabl, masal, uzun öykü, destan, hikâye, trajedi, dram, komedi, pantomim, tablo, vitray, sinema, çizgi resim, sıradan bir haber ve konuşmalar gibi daha da artırılabilecek sayıda tür ve sayılamayacak kadar "anlatı" örneği vardır dün­ yada. Anlatı bütün zamanlarda, bütün yerlerde, bütün toplumlarda vardır. Anlatı in­ sanlık tarihiyle başlar ve dünyanın hiçbir zaman ve zemininde anlatısı olmayan bir insan, topluluk, halk veya millet var olmamıştır.4 Bu düşüncelerden de anlaşıldığı üzere yazılı veya sözlü, kalıcı veya geçici her söz ve metin birer anlatı örneğidir. An­ cak anlatılar içinde bazıları da vardır ki kalıcı ve edebî yönden değerli olmaları sebe­ biyle geleceğe ulaşmaktadırlar. İşte bütün anlatılar içinde her türlü edebiyat anlatıla­ rı, bunlar içinde de kurmaca anlatılar sanat dünyasında çok özel bir yere sahiptir.
Dünyada ilk insandan bu yana ses veya yazıyla meydana getirilen bütün metinler temelde iki gruba ayrılırlar: Gerçek hayatla birebir ilişkili olan kullanmalık metinler ve gerçek hayatla dolaylı bir ilişki içinde olan kurmacalık metinler. Kullanmalık me­ tin kavramı, göndergeleri gerçek dünyaya yönelen ve "yaşamın birtakım gerçek ya da olası durumları ile olgularını" betimleyen metinleri; kurmaca metin kavramı ise "yapısındaki özelliklerden dolayı, alımlanmasında, gönderici ile alıcının, kendine öz­ gü kuralları olan bir iletişim konumuna girmesini gerektiren"5 metinleri ifade eder. Kullanmalık metinler gerçekle kurdukları bağıntıyla, ona uyup uymamalarıyla doğ­ rulanırken, kurmaca metinlerin doğrulanmak için gerçeklere gereksinimleri yoktur. Çünkü kullanmalık metinlerde, metin ile yaşam gerçeklerinin birebir ilişki içinde bu­ lunması (ayrık-göndergelilik); kurmaca metinlerde ise, metnin kendi içinde yaşamın  gerçekleriyle birebir ilişki içinde bulunması (öz-göndergelilik) söz konusudur.6 Kullanmalık metinler sürekli değişen şartlar sebebiyle zamanla geçerliliklerini yitirip hızla eskirlerken, kurmaca metinler günlük hayatın ve bilimin gerçekleriyle
doğrulanmak zorunda olmadıklarından yüzyıllar boyunca tazelik, gerçeklik, evren­ sellik ve güncelliklerinden bir şey kaybetmezler. Geçmişte birçok bilim adamının ge­ liştirdiği çok sayıda "bilimsel" kuramın geçerliliğini yitirmesine karşın İnsanlık Ko­ medisi, Don Kişot ve Madame Bovary gibi kurmaca eserlerin canlılıklarını hâlâ ko­ rudukları göz önüne alınırsa bu savın doğruluğu ortaya çıkar.7
Her iki grup metnin türleri ve örnekleri arasında büyük çeşitlilik mevcuttur: He­ men her konudaki makalelerden günlük hayattaki konuşmalara, gazete haberlerinden salt bilimsel metinlere, çeşitli konulardaki görüş ve tecrübelerin dillendirildiği dene­ me yazılarından tarih metinlerine kadar çok geniş bir yelpazede seyreden ve edebî yönleri pek zayıf olan veya bu yönleri hiç bulunmayan kullanmalık metinler birinci grubu oluşturuyor. Kurmaca metinler ise ilk çağların bugün için gerçeklik/kurmaca- lık derecesini bilmediğimiz mitolojik efsanelerinden destanlara, masallardan fabllere, dram, komedi ve trajediden şiire, romanslardan modern hikâye ve romana kadar yine çok büyük bir çeşitlilik gösteren ve edebî yönleri üst düzeyde bulunan metinlerdir.
Heykel, resim, fotoğraf, sinema gibi sanat eserlerini de "kurmaca" saymak mümkün olmakla birlikte genel geçer anlayışa göre kurmaca deyince akla gelen ilk ve tek alan hemen sadece edebiyattır. Edebiyat dünyasının iki kutbundan anı, gezi yazısı, fıkra, mu­ sahabe gibi yazarların kendi hayatlarını, tecrübelerini, hislerini ve düşüncelerini bir ne­ vi kurgulayarak anlatma gayretiyle yazdıkları (yarıitibarî, yarı kurmaca)8 eserler de; şi­ ir, hikâye, roman, dram, trajedi, komedi gibi bütünüyle kurmaca olan eserler de temel­ de insan için yazılan, sadece insanı çeşitli yönleriyle ele alan ve en önemlisi de bir baş­ ka benzeri olmayan, her biri biricik olan eserlerdir. Bu biricik-oluş adetâ her bir insanın biricikliği gibi "bir ikincisi olmayan, bir diğerine benzemeyen" bir yapıyı ifade eder.9
Kurmaca türler içinde özel bir yere sahip olan romana gelince, bugünkü (modern) roman, bütün sanat dalları içinde insan hayatını, insan denen esrarengiz varlığın şekil­ den şekle giren psikolojik dünyasını, tarafımızdan öğrenilmesi, bilinmesi, görülmesi ve sezilmesinin zevk verdiği bizim dışımızdaki insanları ve hayatları tutarlı ve gerçek­ çi olarak anlatabilme kabiliyeti olan en yaygın bir tür olarak ferdî ya da evrensel insa­ nı ve bu insanın iç dünyasının akıl almaz değişkenliğini anlatma yolunda büyük geliş­ me kaydetmiştir. Hatta insanların, uzunluğuna bakmadan roman okumalarının neden­ lerinden birisinin hayalî de olsa başka insanların ve hayatların sırlarına vakıf olmak is­ temeleri olduğunu söylemek mümkündür. Yalnız burada hemen şu sorular akla gel­ mektedir: Romanlarda anlatılan insanlar ve hayatların dış dünyadaki insanlar ve hayat­ larla ilgisi nedir? Romanlardaki gerçeklik ile dış dünya gerçekleri arasında nasıl bir benzerlik bulunmaktadır ve romanda "gerçek" neyi ifade etmektedir?

"Gerçek" Nedir ve "Romanda Gerçek" Neyi İfade Eder?
Romanda nasıl bir gerçeklik vardır? İdeolojik veya dinî bir gerçeklik mi, yoksa insanî yani evrensel bir gerçeklik mi? Bu gerçekliği kim veya kimler açısından arayabiliriz? Yazar veya okur açısından mı yoksa salt metin içi bir gerçeklik mi arayacağız romanlarda? Bu gerçekliği metnin bütününde mi yoksa kişiler, zaman, mekân, tasvir ve teknik öğeler gibi ayrı ayrı her bir unsurda mı aramalıyız? Sosyalist, kapitalist veya İslâmî bir dünya gö­ rüşünün gerçeklik anlayışına göre mi bir gerçeklik arayacağız romanlarda? Aradığımız gerçek; hümanist, romantik, realist, natüralist, modernist veya postmodernist bir gerçek mi? Diğer taraftan birer okur olarak her birimizin romanlardaki gerçeklik öğelerini ve uy- gulamalarını doğru olarak tespit edebilmemiz ne kadar mümkün olabilir? Kurmaca anla­ tılar hayal, yalan,10 uydurma olduklarına göre, bu anlatıların bir çeşidi olan romanlarda, yani hayal, yalan ve uyduruk olanı barındıran metinlerde "gerçek'i aramak ne kadar doğ­ rudur ve bu eserlerde "gerçek" denen şey ne derecede bulunabilir/bulunabilir mi?
Meselenin açıklığa kavuşturulması yolunda ilk önce en basit şekliyle gerçek'le neyin kastedildiğini anlamak gerekiyor. Konumuz açısından gerçek kelimesinin iki önemli karşılığı var: Biri "doğru" olan, diğeri de "gerçek'in ta kendisi". Şöyle ki; gerçek, bilgisel meselelerde "doğru"yu, olgusal meselelerde de "hakikat"e yakın bir anlamı olan "gerçek"i ifade eder. Romanlarda yer alan maddî bilgilerin, doğruluk yö­ nünden gerçek olup olmadıkları; olgu, olay, davranış ve konuşmaların da doğallık ve gerçekçilik yönünden, yani anlatılanların günlük hayatla yakından ilgili, hayatın ger­ çeklerine uygun bulunup bulunmama noktasında gerçek veya gerçekçi olup olmadık­ ları tartışılabilir. Birinci durumda "gerçek"; yalan olmayan, doğru olan karşılığında, ikinci durumda ise, insan hayatının ırk, örf, çevre, din, eğitim seviyesi, toplum haya­ tı, ruh hâli, ekonomik durum veya genel anlamda evrensel yaklaşımlar ve hayatın gerçeklerine uygunluk yönünden yansıtılıp yansıtılamadığı bağlamında ele alınabilir. İşte romandaki "gerçek" ve "gerçeklik"i her iki durumdaki gibi, bilgilerin doğruluğu ile olgu, olay, davranış ve konuşmaların doğal olup olmaması ve hayatın gerçekleri­ ni yansıtıp yansıtamaması bakımından dikkate almak gerekmektedir.
Gerçek'in, doğru'yla büyük bir yakınlığı var. Doğru, yanlış ve yalan olmayandır. Yan­ lış ve yalan olan "doğru" değildir ve "gerçek" olamaz. Özellikle tarihî, biyografik ve oto­ biyografik romanlarda olay ve kişilerle ilgili gerçeklere hiç de uymayan bir şekilde çarpıt­ malar yoluyla anlatılanlar eserin gerçekçiliğine darbe indiren unsurlar hâlinde karşımıza çıkarlar. Var olan iki türlü gerçekten birincisi bu anlamda olaylara bağlı, belirli bir yer ve zamana ait, dar manasıyla tarihî, bilgisel gerçek; diğeri ise kavramlara bağlı, felsefî, olgu­ sal gerçektir11 ki bu gerçek, tek kelimeyle, herhangi bir romandaki olay, davranış ve ko­ nuşmaların hayatın gerçeklerine uyup uymaması ile ilgili bir meseledir.
Tarihî, bilgisel, felsefî, psikolojik, sosyolojik yönleri bulunan her iki tür gerçek'i de, okuduğumuz romanlarda öyküler sayesinde kavrarız. Bilindiği gibi masal, destan, fabl, hikâye gibi romanda da esas olan öykülemedir, yani bu türler öykü üzerine kurulurlar. Bir insanın, bir ailenin, bir toplumsal tabakanın hayatını öyküler romanlar. Forster'in de­ diği gibi "Öykü romanın temelidir; öykü yoksa roman da yoktur. Bütün romanların en büyük ortak yönü budur."12 Peki öyküler neyi anlatır? Romanlardaki hayatların, hikâ­ yelerin "olmuş veya olması mümkün olayları anlatma" prensibi üzerine kurulduğu ma­ lumdur. Ancak bir roman yazarının kısmen veya bütünüyle gerçek bir olayı ve tanıdı­ ğı/bildiği insanları anlattığı zaman bile bildiklerini, hissettiklerini roman formu içine  yerleştirirken bilerek veya bilmeyerek bazı gerçekleri değiştirdiği, bozduğu, yumuşattı­ ğı, sakladığı veya abarttığı da bir vakıadır.13 Zaten masal, destan, mesnevi, halk hikâye­ si, hikâye ve roman gibi eserleri tarih, biyografi, günlük, hatıra ve seyahat yazısı gibi eserlerden ayıran en temel özellik birincilerin çoğunlukla ve bütünüyle itibarî14 olay ve kişileri, ikincilerin ise gerçek, yaşanmış olayları ve yaşamış kişileri ele alıyor olmaları­ dır. Zira edebî eserlerde olaylar, tarihî ve yaşanmış olandan farklıdır. Meselâ hiçbir ro­ manın tarihî ve yaşanmış olayları olduğu gibi anlattığı iddia edilemez. Bu eserlerde ger­ çek, değişikliğe uğrayarak edebî eserin dünyasına girer. Bu nedenle hayatın gerçeği ile sanat eserinin gerçeği birbirinden farklıdır. Nitekim çok gerçekçi olduğu iddia edilen ro­ manlar bile yaşanmış olanı değil, gerçeğe uygun olanı dikkatlere sunmaktadırlar.15
Romanda Gerçeklik
Kurmaca'nın son yüzyıllar içinde en çok rağbet gören türlerinden biri olarak "Roman gerçeklikle kurmacalık arasında bir yerde, ama kurmacalık vasfı daha ağır basan, gerçekliği ancak malzeme olarak kullanıp, onu bozan ve dönüştüren bir yapı­ ya sahip"16 edebî bir türdür ve "Gerçek bir romancı, bize dış dünyanın gerçeğiyle sübjektif tecrübenin cazibesini birlikte sunar."17 Roman adetâ bir illüzyondur, gerçe­ ği çok boyutlu olarak gösteren, değiştiren, okuru kendi içine hapseden bir illüzyon.18
Edebî eserler düşünce, hayal ve his gibi üç öğenin farklı seviyelerdeki işbirliği ile yaratılırlar. Düşünce, hayal ve his'lerin akıl almaz değişkenliği dikkate alındığında, bu üç öğeyle kurulan edebî ürünlerin hiçbirisinin birebir gerçeklikleri anlatamayacakları, yani bu eserlerde gerçek hayatlardan bahsediliyor dahi olsa, anlatılanların yaşanıp geç­ mişle kalmış olan gerçek hayatı asla tam olarak aksettiremeyecekleri açıkça ortaya çı­ kar. Diğer taraftan dil gerçekliğinin de; acıları, mutlulukları, her türlü duygu, düşünce ve yaşantıları, uyumluluk veya çatışma hâlindeki insanlar arası ilişkileri yani nesnel ger­ çekliği, yaşadığımız hayatın gerçekliğini tam olarak ifade edemeyeceği, anlatamayaca­ ğı ve hissettiremeyeceği kesindir. Ancak romanlarda bazı ferdî veya evrensel gerçekle­ rin bulunduğu da gün gibi aşikardır. Bu iki kutup arasında roman açısından gerçek'in ne olduğunu tespit etmek; hayal, yalan ve uyduruk olan romanların içinde gerçek'i aramak ve bulmaya çalışmak suya tadını veren şekeri suyun içinde aramak kadar zordur. Kısa­ cası romanda gerçeği ve gerçekçiliği ortaya çıkarmak hem kuramsal düşünüşün hem de örneklerin iş birliğiyle biraz daha açıklığa kavuşturulabilecektir.
"Romanda Kurmaca ve Gerçeklik" konusunda "kurmaca" karşısına çıkarılan ke­ lime "gerçeklik", yani "kurmaca olmayan"dır. Kurmaca; yalan, uydurma, yapıntı, hayalî kurgu olduğuna göre gerçeklik'in en basit karşılığı da doğru ve gerçek olan, uydurma ve hayalî olmayandır. Peki, öyleyse büyük oranda yalan olanın içinde doğ­ ruyu, uyduruk olanın içinde gerçeği, hayalî olanın içinde gerçekçi olanı nasıl ayırt edebiliriz? Bu soru karşısında en rahatlatıcı cevap şudur: Bir roman, her ne kadar ya­ lan, uydurma ile inşa edilmiş olsa da romanda anlatılanlar (kişiler, olaylar, davranış­ lar, konuşmalar, zaman, mekân tasviri vs.) -çoğu zaman- hepimizin bildiği, bir ben­ zerini çevremizde gördüğümüz, duyduğumuz veya hayalimizde canlandırabildiğimiz dünyadan alınarak anlatılmışlardır. O hâlde bir roman ne kadar yalanla, uydurukla dolu olursa olsun, bu yalanlar ve uyduruk hayatlar gerçek hayatta benzerleri görüle­ bilir olduklarından romanlardaki her bir olayın, her bir konuşmanın, her bir davranı­ şın, bazen her bir duygulanışın tecrübelerimizle ne kadar örtüştüğünü veya çatıştığı­ nı görmek/sezmek bile roman içi gerçeklikle roman dışı gerçeklik arasında bağlar kurmamız kolaylığını sağlar bize. Nitekim izlediğimiz bir film, komedi dizisi, tiyat­ ro oyunu veya okuduğumuz bir romandan zevk almamız, onları anlamamız, onların üzerimizde çeşitli etkiler yapması veya izler bırakması ve zihnimizde onları yorum- layabilmemiz bu sanat ürünlerinin etkileyiciliğinden ve başarısından ziyade hayatın felsefî, ferdî veya evrensel gerçekleriyle yakın ilişki kurmuş olmalarından dolayıdır.
Roman karmacadır ve romandaki gerçeklik de kurmaca bir gerçekliktir. Kurmaca gerçeklik, kurmaca eserin kendi içinde tutarlı ve gerçekçi olmasıdır. Roman hayatın ger­ çeklerini kendi iç gerçekliği hâline getirerek sunar. Bütün realist ve natüralist romancı­ ların gözlemledikleri kişi ve olayları mümkün olduğunca birebir yansıtmadıkları, bu ki­ şi ve olayları gerçeğe benzer olarak vermeye çalıştıkları malumdur. Söz gelişi Stend- hal'in Julien Sorel ve Flaubert'in Emma Bovary'sini "inceleyen araştırmacılar, onların, nüfus kütüklerinde adları sanları yazılı, başlarından geçen olaylar belli olan, gerçekten yaşamış kişiler olduğunu meydana çıkarmışlardır. Ama bunlar romana geçerken, yaşa­ yışlarında oldukları gibi mi Kızıl ile Kara'ya, Madame Bovary'e geçmişlerdir?"19
Kurmaca metinler, bizim bildiğimiz, duyduğumuz, gördüğümüz insanların, mekânla­ rın, olayların, duyguların, zamanların benzerlerini sunarlar bize, ancak dış dünya gerçek­ liği ile kurmaca dünya içinde verilmeye çalışılan gerçeklik, temelde birbirlerinden bir hayli uzak iki kutbu temsil ederler. "Bir yanda dış dünya göndergelerinin nesnelliği, ya­ şanmışlığı, bilinirliği, öte yanda kurmaca dünyasının yaratıcılığı, soyutluğu, çok anlamlı­ lığı. Kurmaca anlatı, gerçeklik izlenimi yaratarak düşsel bir olayı, kişilerini, zamanını, uzamını «gerçeğe benzetmeye» yönelir; bir yandan kurmaca özelliğini ortaya koyar, öte yandan gerçekliği gerçeğe en yakın biçimiyle ifade edebileceğini vurgular."20 Ancak na­ sıl ki bireyler dış dünyadaki olayları, gerçekleri farklı farklı yorumluyor, seziyor ve algı­ lıyorlarsa, kurmaca gerçeklikleri de kültürel birikimlerine, ideolojik veya dinî anlayışla­ rına, kişisel ilgi, dikkat ve meraklarına göre farklı farklı algılar, sezer ve yorumlarlar.
"İmgelerin nesnelerin yerine geçemeyeceği", "her sanatçının renk ve şekilleri", insanla­ rı ve tabiatı "kendi mizacına göre, başka başka yollardan kavradığı" gerçeği, "nesnel görüş diye bir şeyin var olmadığını göstermez, olsa olsa nesnel gerçekliğin yansıtılışında bireysel üslupların farklılığını gösterir. Çünkü, bir nesneyi yeniden ortaya koyan kişi, yani imge üre­ ticisi, bu yeniden yaratım süreci içerisinde duygularından bağımsız bir yol izleme olanağına sahip değildir."21 Keza çok gerçekçi edebî bir metin de nihayetinde kurmaca bir metindir ve yaşananların keskin ve açık gerçekliğini kurmaca eserin aynen yansıtabilmesi mümkün de­ ğildir. Ancak kurmaca eserler arasında farklı seviyelerde gerçekçi olan çok sayıda eser de yok değildir. Söz gelişi Stendhal, Kırmızı ve Siyâh'ı gerçekten yaşanmış olan Berthet ve La- forgue olaylarından esinlenerek yazmıştır. O, bu romanında Julien Sorel'in yaşadığı devirde­ ki Fransız toplumunu bütün ayrıntılarıyla gözler önüne sermek istemiştir. Romanın bir alt başlık olarak "1830 yıllarının tarihî olayları" ifadelerini taşıması yazarın amacının tamamıy­ la gerçekçi bir roman ortaya koymak istediğini kanıtlamaktadır zaten.22

Bir roman ne kadar marjinal, bilimkurgu, ütopik, mitik olursa olsun muhakkak az veya çok bir "gerçeklik"e sahiptir. Yani milyonlarca anlatı örneğinin hepsinin farklı seviyelerde gerçekçi olan ve olmayan yönlerinin olması kaçınılmazdır. Kişiden kişi­ ye, inanıştan inanışa, yaşayıştan yaşayışa değişen gerçekler olmakla birlikte yine de her romanda okuyucularının büyük çoğunluğunun fikir birliği yaptığı evrensel ger­ çekler, gerçekçi tasvirler ve anlatımlar da söz konusudur.
Her romanın gerçekliği kendi içinden, yazarının sanatından ve okuyucunun algı dünyasından hareket ederek şekillenen bir yapıdır. Aksi takdirde edebî eserlerdeki farklılıkları başka türlü izah etmek mümkün değildir. Bir romanı eline alan "okuyucu" o romandaki gerçekliğin seviyesini kendi duygu ve düşünce dünyasından, yazarın ya­ rattığı kişi ve olaylar açısından, ancak eseri temel alarak anlamaya çalışır. Yani bir ro­ mandaki gerçeklik veya gerçek dışılık tek cepheli bir mesele değildir. Ancak esas olan, yazarın okuyucuya sunduğu metindir. Öyleyse önemli olan metin içi gerçekliktir.23
Romandaki iç gerçekliği ayrıntılarda aramak gerektiği akıllardan uzak tutulmama­ lıdır. Ayrıntılar, tek tek bir araya gelir ve bütünü oluştururlar. Hiçbir ayrıntı önemsiz ve küçük değildir. "Orijinallik ve gerçeklik yalnızca ayrıntıdadır."24 İnsan da hayat da çok karmaşık ve akıl almaz ayrıntılarla doludur. Bir romanın gerçekçiliği yazarın titizliği, ayrıntılara "gerçeklik" açısından dikkat etmesi, hayatın gerçeklerine riayet etmesi sa­ yesinde meydana gelir. Avrupa'da söz gelişi Stendhal ve Balzac'ın yaptığı da göze çar­ pan her şeyi, gördüklerini kılı kırk yararak anlatmak olduğu için bu romancılar adetâ dönemlerinin bir tarihini anlatmış, toplum haritasını yapmışlardır.25 O hâlde romanda kişilere, mekâna, zamana, olay örgüsüne, tarihî, toplumsal ve insanî gerçeklere uyum ancak bu öğelere ait ayrıntılarda gerçekçi olmaya bağlıdır ve eserin gerçekçiliğini ze­ deleyen de ayrıntılara dikkat edilmemesinden kaynaklanır. Aslında bize gereksiz gibi
görünen birçok ayrıntı, Çehov'un tüfeği26 gibi farkına vardığımız veya varmadığımız yerlerde, ama mutlaka, patlayan ve romanın bütünlüğü içinde gerçekçiliği sağlayan, adetâ makine vidaları gibi rol oynayan birer yapı taşlarıdır.
Birçok farklı seviye ve mevkiden kişiler tarafından okunan herhangi bir romanın ger­ çekçiliği hakkında hem objektif ve çoğunluğun kabul edeceği hem de kişiden kişiye deği- şen27 yorumlara ulaşmak da her zaman için mümkündür. Diğer taraftan eserin farklı yerle­ rinde adetâ insan kalbinin atış grafiğindeki gibi gerçekliğin de değiştiği, zikzaklar çizdiği görülür.28 Bu muhakkak her roman için böyledir. Öyleyse romanlardaki gerçeklik ve ger­ çekçilik hakkında bilmemiz gereken en önemli hususun, her halükarda metnin temel alın­ ması gerektiğidir. Romandaki gerçekçiliği ister kendi açımızdan, ister belli bir akıma göre, ister tarihî bilgiler ışığında, isterse sosyolojik veya psikolojik yönlerden irdeleyelim, sonuç­ ta esas alınan metindir, romanın kendisidir. Bu durumda roman sayısınca farklı sayıda ger­ çeklik grafiği vardır demek mümkündür. Nitekim bugüne kadar çok sayıda roman okumuş olan herkes her romanda farklı bir gerçeklik sunumunun olduğunu açıkça görmüştür.
Roman ve Gerçek Hayat Arasındaki İlişki
İnsanların büyük bir kısmı romanı "yaşamla ya da romanlardaki gerçek dünyayla il­ gili bilgi edinmek için"29 okumuyorlar. Nitekim okur olarak hepimiz en başta okuduğumuz romanın kurmaca bir dünyayı ve bu dünyanın insanlarını anlattığını biliriz, fakat romanın kurmacalığından daha çok gerçeklik yanına dikkatimizi yoğunlaştırırız. Çün­ kü, Umberto Eco'nun dediği gibi "Bir anlatı metniyle karşı karşıya gelmenin temel ku­ ralı, okurun sessiz bir biçimde yazarla, Coleridge'ın 'inançsızlığın askıya alınması' adı­ nı verdiği bir kurmaca anlaşması'nı kabul etmesidir. Okur, kendisine anlatılanın hayal ürünü bir öykü olduğunu bilmelidir; ancak bu, yazarın yalan söylediğini düşünmesini gerektirmez. Searle'ün belirttiği gibi, yazar gerçek bir beyanda bulunuyormuş gibi yapar. Biz de kurmaca anlaşmasını kabul eder ve onun anlattıkları gerçekten olmuş gibi davra- nırız."30 Böyle bir tavır alış okura, bu okur örnek okur31 dahi olsa, ister istemez eserden az veya çok etkilenmenin yolunu açar. Okur, roman kişilerinin acılarına onlarla birlikte üzülebilir, sevinçlerine o da katılabilir. Zaman zaman roman kişilerinden bazılarının ta­ rafını tutar ve onları sever, sevdiklerinin düşmanlarına o da düşman olabilir.
Romanlarda anlatılanların günlük hayatta gerçekten yaşanmış olduğunu düşünerek bazı teşebbüslerde bulunmak; okurun, gerçekçiliği aşırı derecede ciddîye aldığını göste­ rir ve böyle bir örnek ister istemez bir ampirik okur32 ile karşı karşıya olduğumuzu gös­ terir. Bu konuda Umberto Eco'nun verdiği şu örnek çok çarpıcıdır: "Foucault Sarkacı ad­ lı romanımı yayımladıktan sonra, yıllardır görmediğim eski bir çocukluk arkadaşım ba­ na şunları yazdı: 'Sevgili Umberto, sana yengemle amcamın dokunaklı öyküsünü anlat­ tığımı anımsamıyordum, ancak bu öyküyü romanın içinde kullanmış olmanı doğru bul­ muyorum.' Romanımda, anlatının kahramanı Jacopo Belbo'nun amcasıyla yengesi olan bir Carlo amca ile bir Caterina yenge hakkında birkaç bölüm anlatıyorum; bu insanlar gerçekten de yaşamıştır: Birkaç değişiklikle de olsa ben çocukluğuma ait bir öyküyü, ad­ ları farklı olan bir yengemle amcam hakkındaki bir öyküyü anlatmıştım. O arkadaşıma Carlo amca ile Caterina yengenin benim amcamla yengem olduğunu, dolayısıyla onlarla ilgili bir telif hakkımın bulunduğunu, onun yengesiyle amcası olduğundan bile haberim olmadığını yazdım. Arkadaşım özür diledi: Öyküyle öylesine özdeşleşmişti ki, kendi am­ casıyla yengesinin başından geçen olayları romanda gördüğüne inanmıştı."33 Bu örnekte de görüldüğü gibi bazı romanlarda yaşanmış olayların ve yaşamış kişilerin anlatılmış ol­ ması kaçınılmazdır, ancak tarihî, siyasî veya herhangi bir romanda anlatıldığı bilinen bir eski olay vs. bir mahkeme için, bilim için bir veri, belge niteliği taşıyamaz. Yani "... ro­ manı, yanlış bir anlayışla ciddiye almak, onun hayalî olduğunu bazen unutup onu, bir iti­ raf, gerçeğin hikâyesi, bir hayatın ve devrin tarihi olarak görmek, bir belge, bir tarihçe olarak kabul etmek"34 mümkün değildir. Çünkü hayal ürünü (kurmaca) olayların, kişile­ rin, mekânların, göndermede bulundukları gerçek dünyaya bütünüyle uymasını bekle­ mek aşırıya gitmek olur.35 Ancak, edebiyat eleştirisi alanında yazar ve şairlerin eserleri­ ne az veya çok kendi hayatlarından bazı şeyler aksettirdiğini ileri süren eleştiri yöntem­ leri de vardır ki bu yöntemlerin ileri sürdüğü düşünceleri yabana atmak hiç de doğru ol­ maz. Son dönemlerde bu konuya pek ilgi gösterilmemekle beraber, gerçekte her yazar ve şairin eserlerine hayatlarından bazı nüanslar aksettirdikleri doğrudur.36 Diğer taraftan, ro- manlardaki bazı olay ve kişilerin benzerlerinin gerçek hayatta da görülmesi romanın ger­ çek hayatla eşdeğer olduğunu veya romanların günlük hayatı etkilediğini düşünmemizi asla gerektirmez. Bu durumu birkaç örnekle değerlendirmek yerinde olur:
1. Gustave Flaubert, Louise Colet'e yazdığı bir mektubunda şöyle diyor: "Dün değil, evvelki gün, Touques ormanlarında bir suyun kenarındaki güzel bir yerde si­ gara izmaritleri ve pasta kırıntıları buldum. Burada bazı kişiler piknik yapmışlardı.
'Kasım' (November) adlı eserimde, on bir yıl önce, böyle bir manzarayı tasvir ettim. Tasvirim, tamamen hayaliydi, fakat ertesi gün gerçek oldu. Emin olunuz ki, bir ya­ zarın yarattığı her şey gerçektir. Şiir, geometri kadar gerçektir. Tümevarım, tümden­ gelim kadar doğru bir metottur. Üstelik insan, belli bir seviyeye eriştikten sonra, ru­ hî olaylar hakkında herhangi bir hata yapmıyor. Benim zavallı Bovary'm, hiç şüphe­ siz ki, şu anda Fransa'nın her kasabasında ıstırap çekiyor ve ağlıyor."37
Şimdi Flaubert'in çok samimî olarak dile getirdiği bu düşüncelerine biz de çok samimî olarak inanacak olursak, o zaman Flaubert'in bu sözlerini "hakikat" gibi te­ lakki etmemiz gerekecektir. Ancak hangi birimiz kendi hayatımızın veya merak etti­ ğimiz bir hayatın geçmişte yaşanmış veya gelecekte yaşanacak maceralarını, sayfa­ ları arasında bulmak için roman okur. Hiçbirimiz şimdiye kadar böyle anlamsız bir çabanın içinde bulunmadığımız gibi, bundan sonra da böyle bir kâğıt varlığın herhan­ gi birkaç sayfasında hayatın/hayatımızın on binlerce olayı, düşünce ve duygusundan birkaçını dahi olsa haritası elde bulunmayan bir define arar gibi de aramayacağız. Ayrıca sadece Madame Bovary ve geçmişte yazılmış roman kişileri değil, bundan
sonra yazılacak romanlardaki birçok kişi de yaşamış veya bugün hâlen yaşayan in­ sanların benzerleri olarak var olacaktır.
2. Tevfik Fikret, Serveti Fünûn'a yazdığı bir Musahabei Edebiyye'de (S. 476, 26 Nisan 1900, s. 115) Halit Ziya ile romanların sosyal hayattaki tesirleri üzerinde ko­ nuşurlarken, Halit Ziya'nın, kurumlanarak:
"Evet, hiç şüphe yok! Hayat romanları değil, romanlar hayatı yapıyor!"38 dediğini belirtir. Flaubert gibi Halit Ziya da, bu sözü bir heyecan anında söylemiş olmalı. Çünkü romancı hayalî veya gözlemlere dayalı bir hayat kurar; ancak o hayat veya o hayatın benzerleri romandan önce var oldukları gibi, romandan sonra da var olacaklardır. Zaten roman olan veya olabilir olanı anlattığına göre, o, ya olan açısından gerçekleşmiş, ya­
şanmış hayatlardan veya olabilir olan açısından da gerçekleşmesi, yaşanması mümkün görülen hayatlar hakkında ihtimallerden bahsediyor demektir. Hiç şüphesiz ki Genç Werther'in Acıları ve Tom Amca'nın Kulübesi'nde39 olduğu gibi, romanın etkilediği in­ sanlar yaşamış ve romanın ateşlediği olaylar yaşanmıştır dünyada. Ancak çoğu romanın insanlar üzerindeki tesiri çok az, zayıf ve sınırlı olmuştur. Nitekim roman dünyasına gi­ ren okurun romanı okumayı bıraktığı ve hayatın gerçekleriyle yüz yüze geldiği andan itibaren romanın etki alanından çıktığı da açıktır. Söz gelişi bizler de hayatımızın birçok
aşamasında roman okumaya devam ederiz, ancak bizi, hayatımızı yapacak kadar derin­ den etkileyen, hayatımızı değiştiren hemen hiçbir romanla karşılaşmamışızdır. Üstelik bir "roman"ın insanları derinden etkilemesi birçok faktöre bağlıdır; romanda anlatılan­ ların okurun iç (his ve düşünce) dünyası ile son derece örtüşmesi veya çatışması; roman­ daki olayların, kişilerin, konuşmaların, mesajların romanın yazıldığı dönemin ulusal ve­ ya evrensel meseleleri ile son derece uyuşması veya çatışması gibi.
Kısacası romanın tarih boyunca icra ettiği fonksiyon, çoğunlukla, hayatı yönlendirmek değil, bilâkis hayatı sadece aksettirmek, yani roman-ayna benzetmesinde ol­ duğu gibi ayna görevi ile hayatın, yaşanan hayatın bir sahnesini, bir benzerini gözler önüne sermek olmuştur.
Romanda Gerçekçiliği Etkileyen Bazı Unsurlar
Günlük hayatımızda şahit olduğumuz veya güvenilir bir kaynaktan duyduğumuz olaylar ne kadar ilgi çekici, olağan dışı olursa olsun, bu olayların gerçek olduğunda şüp­ heye düşmeyiz. Romanlarda sözü edilen olaylara ise kurmaca dünyanın gerçekleri ola­ rak inanır, romanda anlatılardan olmuş gibi farz ederek okuruz çoğunlukla. Yani örnek okur olduğunu düşünen bir kişi ampirik okur tarafının da olduğunu unutmamalıdır hiç­ bir zaman. Her ne kadar romanlardaki olaylar ve kişiler hayatın gerçekleriyle birebir ör- tüşmüyorsa da, çoğu yazar okurlara sunduğu metni mümkün olduğunca gerçeğe benzet­ meye çalışır. Bu çaba içinde söz gelişi romandaki bazı olaylar gerçek dışı gibi geliyor­ sa okura, bunun sebebini romancının uyguladığı teknikte aramak gerekir. Çünkü roman­ daki kişi, olay ve tasvirlerin gerçekçi bir şekilde sunulabilmesi için romancının bazı an­ latım tekniklerini başarılı bir biçimde kullanmış olması gerekmektedir.
Bir romanın gerçekçiliği yazarın anlatımda gösterdiği maharete bağlıdır. Roman eleştiri ve kuramının "Roman Tekniği" başlığı altında öngördüğü anlatım teknikleri­ ne uyan yazarlar eserlerindeki kusurları azaltma noktasında büyük başarı sağlamış­ lardır. Şimdi okurun, bir romanın gerçekçi olup olmadığını sezmesine katkıda bulu­ nan unsurlardan romanın gerçekçiliğine en çok etki eden birkaçını değerlendirelim:
A. Anlatıcı ve Yazarın Pozisyonunun Gerçeklik Açısından Değeri
Her anlatılan şeyin olduğu gibi romanın da bir anlatıcısı vardır40 ve anlatıcının yazardan farklı bir figür olduğu özellikle vurgulanır. Gerçekten de anlatıcı yazardan farklıdır, ancak bu farklılık nedeniyle romanda anlatılanların yazarı değil de anlatıcı­ yı bağladığı iddia edilemez. Hiçbir yazar "Efendim! Filanca romanımda konuşan, olayları, kişileri, mekânı anlatan, tasvir eden kişi ben değilim, bütün bunlar benim dı­ şımda (birinci veya) üçüncü şahıs bir anlatıcının işi." deme hakkına sahip değildir. Nitekim bugüne kadar hiçbir yazar romanın kapağına kendi adının yerine anlatıcının adını veya sıfatını yazmamıştır. Ancak bizler elimize aldığımız herhangi bir roman­ da, okuma süreci boyunca, yazarı değil de anlatıcıyı muhatap alırız kendimize.
Anlatım tekniği ve bakış açısı yönünden bakıldığında anlatıcıyı dikkate almak zo­ rundayız elbette.* Ancak şu da bilinmelidir ki aslında romanda her ne anlatılıyorsa bütününün altında yazarın parmağı vardır. Çünkü en gerçekçi, en tarafsız olduğa id­ dia edilebilecek bir romana hayat veren yazar bile romanını tecrübelerinden, çevre­ sinden, aile eğitiminden, kültüründen, duygularından, hayallerinden, dininden, ırkın­ dan, araştırma veya deneylerinden, dünya görüşünden ve sanat anlayışından hareket ederek yazmıştır. Meselâ "Madame Bovary'nin içinde yaşadığı toplumsal çevre, tıp­ kı Madame Bovary'nin kendisi gibi, Flaubert tarafından, kendi amacına uygun bi­ çimde yaratılmıştır.... Kitabı ateşleyen ilk önemsiz dürtü ne olursa olsun, Flaubert Fransa'sındaki koşullar ya da Flaubert'in bunları yorumlayışı nasıl olursa olsun, kitapta olup bitenler yalnızca Flaubert'in zihninde olup bitmektedir."41 Diğer taraftan bazı romancıların, roman kişilerinin veya olayların kendi kontrollerinden çıkarak ya­ zarı belli bir yöne doğru sürüklediği yolundaki örneklerde bile her şeyde yazarın his­ leri, düşünceleri, bilinçaltı ve hayalleri tetikleyici rol oynar. O hâlde romanın tek ve yegane yaratıcısı yazardır ve anlatıcı yazarın roman içinde olup biteni aktarmakla gö­ revlendirdiği kurmaca figürden başka bir şey değildir.**
Romancının, roman dünyasını, bu dünya içindeki kişileri, tabiatı, olayları üstten/yu- karıdan gözetleyen ve yönlendiren bir "tanrı" olarak görülebileceği yolundaki yaklaşım "romancı" ve "tanrı"nın işlevselliklerindeki büyük farklılık nedeniyle pek de mantıklı bir yaklaşım olarak değerlendirilemez. Çünkü "tanrı" dünyayı belli bir nizam üzerine yaratmış ve insanları yaptıklarının sorumluluğunu üstlenmek koşuluyla serbest bırak­ mıştır. Romancı ise roman dünyası içindeki insanları özgür bırakmaz ve onları istediği gibi yönlendirir. Yani romanı, kişileri/olayları anlatan ve romanın içine daha yakın olan bir "anlatıcı" vardır, ancak romanın dışında da romandaki gerçekleri bilinçaltı, bilinç dışı, aile ve toplumsal çevre, din-töre-gelenek unsurları, duygusal yapı, fizikî ve psiko­ lojik yapı, yaşanan coğrafya ve her türlü kültürel öğenin şekillendirdiği kendi bakış açı­ sından bize aktaran bir aktör olarak "yazar" vardır. O hâlde roman yazarının tam anla­ mıyla tarafsızlığından söz edilemez. Yazarın tarafsızlığı olsa olsa evrensel gerçekleri anlattığı zaman tam anlamıyla vuku bulabilir veya romancıyı, illa, roman dünyasına
yukarıdan ve dışarıdan bakan bir tanrıya benzetecek olsak bile, bu tanrı kılıklı kişinin, roman dünyasına "tanrı" kadar tarafsız yaklaşmadığını/yaklaşmak istemediğini veya bunu istese de başaramadığını/başaramayacağını hiç akıldan çıkarmamak gerekecektir.
Araştırma ve tecrübelerle edinilen bilgilere dayanılarak yazılan tarihî, biyografik ve otobiyografik romanlarda sunulan gerçeklikler bile, yazar tarafından ve onun zih­ ninden, kültüründen, bakış açısından, sınırlı bilgi birikiminden hareket eden ve kişi­ den kişiye değişebilen gerçeklikler hâlinde karşımıza çıkar. Zira yazar, kaleme alma­ yı düşündüğü eserinin tarih, biyografi, otobiyografi olmaması için eserini roman for­ munda yazmak ve gerçeklere uyup uymadığı konusunda kesin bilgisi olmayan konu­ lar dahil olmak üzere birçok noktada hayaline, kurgulamaya başvurmak zorundadır. Aksi takdirde eser, roman olmaktan ziyade tarih, biyografi veya otobiyografi olurdu.
Romanda "gerçeklik" hissinin kuvvetli olabilmesinde "anlatıcı" ile "yazar"ın ob­ jektif pozisyonu çok önemlidir. Bunun için en başta yazarın kendini anlatıcı yerine koymaması, yani anlatılanlar arasına girerek kendi varlığını belli etmemesi gerek­ mektedir. Batıda da bizde de yazarın roman içinde kendini belli edecek tavırlar ta­ kındığı örneklere uzun bir süre sıkça rastlanmıştır. Gerçi eskiden, 19. yüzyıl sonları­
na kadar -realist ve natüralist yazarlar hariç- yazarın olaylara karışması, kendini açık bir şekilde göstermesi o devirlerin genel eğiliminden kaynaklanmaktaydı. Çünkü "Batı'da XIX. yüzyıl sonlarına kadar romancı kendini biraz ahlâkçı, az buçuk da fi­ lozof sayardı. Onun için de hikâyesini anlatırken araya girerek karakterler hakkında­ ki düşüncelerini açıklamayı, davranışları ahlâk açısından değerlendirmeyi, insan ta­ biatı üzerinde bilgeliğini ortaya koymayı yazarlığın bir görevi bilirdi."42
Ayrıca romanda yazarın varlığının hissedilme veya hissedilmeme oranı eserin sanatsal düzeyini belirleyen unsurlardan biri olarak görülmüştür özellikle XIX. yüzyıl realistleri tarafından. Realistler, okuru, içine girdiği roman dünyasının iç gerçekliği­ ne inandırabilmenin, yazarın varlığının roman içinde yok edilmesinden geçtiğine inanmışlardı. Bu tavırla yazdıkları eserlerin bugün dünyaca en çok tanınan, okunan ve başarılı bulunan romanlar olduğu gözden ırak tutulmamalıdır. Ancak tekrar etmek gerekirse XX. yüzyılda yazarın kendi varlığını açıkça belli ettiği ve başarılı olmuş ro­ manlar da vardır. Yalnız bu romanlar azdır ve yine de genel anlamda "araya girme", özellikle ideal (örnek) okurların çoğu tarafından da hoş karşılanmamaktadır.
B. Roman Tekniğine Bağlılığın Gerçekçilik Açısından Değeri
Romanda gerçekçiliği sağlamanın en temel iki yolundan birisi hayatın gerçekle­ rine benzer ve yakın olanı anlatmak, diğeri de gerçeğe yakını verirken gerçekçiliği sağlayacak anlatım yöntemlerini kullanmaktır. Zaten realistlerin, gerçekliği verebil­ me noktasında yazarın ve anlatıcının pozisyonu bağlamında bakış açısı sorunu ile il­ gilenmelerinin nedeni de gerçeğe en uygun anlatım biçimini bulmak istemeleri ol­ muştur. Onlar roman içinde yazarın kişiliğini bütünüyle ortadan kaldıran bir anlatım tarzından yanadır. Bu bağlamda romanın tanrı gibi her şeyi bilen, gören, her yerde var olan, romandaki kişilerin kaderlerini en ince ayrıntısına kadar kararlaştırıp yön­ lendiren, hepsinin iç ve dış dünyalarında yaşadıklarını tanrısal bir bakış açısından an­ latılmasına, bu anlatıcı tarzına daha en başta anlatılanların "uydurma" olduğunu oku­ yucuya duyurmak demek olduğu için karşı çıkmışlardır.43 Bu nedenle tanrısal anla­ tıcıdan ziyade roman içinde eriyen, roman kişileriyle özdeşleşen bir anlatıcı, roman­ da anlatılan kişilerin ve olayların gerçekçiliği açısından çok önemli görülmüştür.
Bütün modern edebiyatların romanlarında yazarın zamanla roman dünyasının içinden çekildiği açıkça görülür. Zaten romanın zaman içinde "modern" bir kimlik kazanması da yazarın ait olduğu yere çekilmesi ile gerçekleşmiştir. Batıda olduğu gi­ bi bizde de realist yaklaşıma sahip yazarlar tarafından, yazarın roman içinde kendi­ sini hissettirmesi roman gerçekliğini zedeleyen çok önemli bir faktör olarak telakki edilmiştir. Diğer taraftan romanda araya girmeye geçmişte olduğu gibi XX. yüzyıl­ da da zaman zaman rastlanmaktadır. XIX. yüzyılın bazı ünlü romanlarında da görü­ len bu tutum yazarın tercihinden daha çok dönemin genel eğilimiyle örtüşüyordu. Ancak XX. yüzyılda roman tekniği konusunda sınır tanımayan yazarlar tarafından, yani sadece yazarın tercihine göre kullanılmaktadır. Bu kullanım yine de çoğu yaza­ rın tercih etmediği bir anlatım tarzı olarak görülmektedir.
Açıkça ifade etmek gerekirse, modern okur, romanın ilk cümlesinden itibaren son cümleye kadar hiçbir kesinti olmayan yeni bir dünyada hissetmek ister kendini. Roma­ nı da bunun için okumak niyetiyle eline almıştır zaten. Okuma süreci devam ederken ve okur hiç tanımadığı bir anlatıcının aktardığı yepyeni, merak uyandırıcı, eğlendirici bir serüvenin içinde ilerlerken birden anlatıcının sesinin kesildiğini ve yazarın konuşmaya başladığını duyduğunda hayal kırıklığına uğrar. Okur ilk başta sadece anlatıcıyı muha­ tap aldığı için yazarın bilgilendirici, yorumlayıcı veya öğüt verici araya girişiyle, adetâ içinde ve tesiri altında bulunduğu büyü şişesinin kınldığına şahit olur ve kendi kendine sorar: "Roman diye bildiğim şey bir ahlâk kitabı mı yoksa bir hatıra kitabı mı? Bu eser­ de anlatıcıdan başka 'Ben' diyen birisiyle karşılaşmayı ummuyordum doğrusu!"
Edebiyat bilimi terminolojisinde "romantik ironi" adı da verilen "araya girme" ile yazar, sanatın illüzyonunu bozmuş, sanat gerçekliğini, kurmaca dünyayı bir an için aldatıcı gücünü hiçe sayarak dondurmuş olur.44
Bugün araya girmelerin roman gerçekliklerini zedelemediğini iddia edenler oldu­ ğu gibi bunu bir erdem olarak görenler de vardır. Ancak bu tavır, realizmin, roman içi gerçekçilik açısından pek hoş karşılamadığı bir tavırdır. Realist yazarlar başından sonuna kadar gerçekliklerin roman içinde tutarlı bir anlatıcı tarafından dillendirilme- sini, okurun anlatıcı ile birlikte girdiği kurgu dünyadan yine anlatıcı ile birlikte çık­ masını, romanın herhangi bir yerinde o ana kadar duyulan tek bir sesin sahibi anlatı­ cıyken, yazarın sesinin dışarıdan içeriye müdahalesi ile okurun romanın illüzyonlu dünyasından kısa bir süre de olsa çıkarılmamasını isterler.
Araya girmenin olduğu her romanda okurlar, okuma süreci devam ederken ve roma­ nın kendi dünyası içindeki gerçekleri sezmeye çalışırken birden dışarıdan bir kişinin müdahalesiyle karşılaşmaktadırlar. Bu tutum anlatıcıyla, yazarın kendini gizlemesi ge­ rekliliği/prensibi arasında bir tutarsızlık oluşturur ve okur, eserin roman olup olmadığı konusunda şüpheye düşer. Hatta roman olduğu söylenen bazı eserlerin bu araya girme­ lerle hatıra, otobiyografi ile karışık bir eser hâline girdiğine de şahit olmaktayız. Söz ge­ lişi Refi Cevad Ulunay'ın roman olarak bilinen ve İstanbul'un eski kabadayılarını anlat­ tığı eseri Sayılı Fırtınalar'da yazar birçok defa araya girer ve bu araya girmeler sebebiy­ ­e eserin roman mı yoksa hatıra veya araştırmalarla zenginleştirilmiş bir tarih kitabı mı olduğu yolunda şüpheye kapılırız: "Arap Abdullah, Çerkes Mehmed'i vurduktan ve tes­ lim olarak Mehterhâneye girdikten sonra, sayılı fırtınaların bir resmigeçidini yaptık. Bunların içinde şahsen tanıdıklarımı, tanımadıklarımı, yaptıkları vukuat ile anlattım. İs­ tanbul kabadayılarının bahse değeri olanlarından anlatmadığım bilmem kaldı mı?"45
Bu araya girmeler okunan eserin adetâ bir hatıra, bir tarih, bir nasihat ya da ahlâk kitabı mı yoksa roman mı olduğu konusunda bir şüphe uyandırır, demiştik. Bu şüp­ he, okunan eserin roman olduğu bilinse bile uyanır. Bu tür örnekler romanın acemi, modern roman tekniği konusunda bilerek veya bilmeyerek hassas davranmayan, dö­ neminin genel "roman yazarlığı" özelliğine göre veya şahsî tercih sebebiyle böyle davranmış bir yazarla karşı karşıya olduğumuzu hatırlatan örneklerdir. Söz gelişi şu satırları okuyan bir kişi (bu metnin bir romana ait olduğunu bilmese) bu metni bir ha­ tıra, bir tarih veya gezi yazısı olarak algılayabilir kolaylıkla:
"Bu kayıklar birden beşten ibaret değildir. Boğaziçi'nin Anadolu ve Rumeli sa­ hillerinden Kartal'a ve Ayestefanos'a doğru Marmara kenarlarından yüzden müteca­ viz kayık o saatlerde deniz üstündedir. Yalnız kürek çekenler dört yüze karîp. Bâki- sini siz düşününüz. Düşününüz ki şu temâşagah âlemin hakikaten şayanı temâşa olan ahvâlini görmemiş, hiç olmazsa düşünmemiş olmayasınız'."46
Ahmet Mithat'ın natüralist bir endişeyle kaleme aldığı Müşahedat romanından alınan bu parçanın sonundaki "Bakisini siz düşününüz...." şeklindeki "araya girme" realist ve natüralistlerin, yazarın romanda kendisini saklaması gerektiği prensibine uymaz. Oysaki Ahmet Mithat hemen her romanında roman şahısları arasına kendisini de katar, olaylara karışır, fikirlerini dile getirir, ahlâk dersi vermeye kalkar, okuyucuyla konuşur, vs.
Romanda araya girmeler tür karmaşasına da neden olmaktadır. Bu tarzın yoğun olarak kullanıldığı romanlardan bir kısmı hatıra, tarih, biyografi, gezi yazısı, otobi­ yografi ile iç içe olma durumuyla karşı karşıyadır. Bu karmaşa böyle eserlerin sınıf­ landırılmasında da karşımıza çıkar, eser içindeki araya girmelerin ne kadar romanlık birer unsur olup olmadıkları sorusuna yanıt ararken de.
Geleneksel roman türünün belli başlı ünlü örneklerinde görülen tanrısal anlatım konumunun "tipik özellikleri arasında anlatıcının kurmaca figürlerin dışında ve her şeye hakim bir konumda durması, anlatım sürecinde zaman zaman yorum ve ara ko­ nuşmalarla müdahalelerde bulunması yer alır."47 Bu yorum ve ara konuşmalar yaza­ rın yorum ve ara konuşmalarıyla karıştırılmamalıdır. Anlatıcının yorum ve ara ko­ nuşmaları yazarınki kadar sırıtmaz ve her şeye tepeden bakmanın doğal sonucuymuş gibi gelir okura. Yani yazar bir tarafa, anlatıcının kendi varlığını, sanki bir dış aktör- müş gibi hissettirecek dereceye varan müdahaleleri "tanrısal anlatım" vasfına sahip olan romanlarda sık sık görülen bir durumdur. Romanın hakimiyeti elinde bulunan "tanrı bilici" anlatıcı fırsat düştükçe açıklamalar, yorumlar yapmayı, değerlendirmeler­ de bulunmayı ihmal etmez ve en azından eser boyunca araya gireceği, kendi varlığı­ nı hissettirme eğiliminde olacağı sürekli sezilir bir hâlde bulunur.
C. Edebî A k ı m ı n Prensiplerine Uygunluğun Gerçekçilik Açısından Değeri
Roman alanında belli bir akıma göre yazıldığı iddia edilen herhangi bir romanın, o akımın temel kurallarına uygunluk derecesi de bir bakıma o eserin gerçekçiliği açısın­ dan değerlendirmeye alınabilir. Nitekim her sanat akımı kendi prensiplerine göre bir gerçeklik anlayışına sahip olmuştur. Hatta Roman Jakobson'a göre klasikler, romantik­ ler, XIX. yüzyıl realistleri, dekadanlar, fütüristler, dışavurumcular, vb. "gerçeğe bağlı­ lığın, en üst derecede gerçeğe benzerliğin, tek sözcükle gerçekçiliğin, kendi estetik programlarının temel ilkesi olduğunu sık sık, hem de ısrarla belirtmişlerdir."48
Gerçekten de klâsizm, romantizm, realizm, natüralizm, modernizm ve postmoder- nizmin belli açılardan ele alınan değişik gerçeklik anlayışlarına yaslandıkları açıkça gö­ rülür. Söz gelişi klâsizmde konu ve olayların gerçeğe benzer olmasına, seçilen konu ve olayların, her aklın kabul edebileceği gerçeklik sınırları içinde kalmasına, eserin edebî veya evrensel anlamda ve kendi içinde tutarlı bir gerçekliğe sahip olmasına dikkat edil­ miştir. Klâsik sanatkârlar sahteden, doğal olmayandan, olağanüstü, harikulâde, şaşırtıcı ve fantastik olandan uzak durmaya ve akıl, sağduyu ve gerçeğe benzerliğe uymaya ça­ lışmışlardır. Romantizmde de eserde ifade edilecek gerçeğin; sanatkârın duyulan, duy­ guları, zekası, aklı, sezgisi ve hayal gücünün birlikteliğiyle ortaya çıkarılmasına dikkat edilmiştir.49 Klâsizmden ziyade romantik, idealist ve santimantal bir karaktere sahip ol­ duğu için öngördüğü gerçeklikleri çok zayıf ve silik kalan romantizme tepki olarak doğ­ muş ve devrin pozitivist anlayışı gereğince gerçekçi olmayı hedeflemiş olan realizmde ise "gerçeklik"; bilimin, gözlemin, insan ve toplum hayatının, objektifliğin vs. önderli­ ğinde ele alınmaya çalışılan bir gerçeklik olarak telakki edilmiştir. Aslında klâsizm, romantizm, realizm veya natüralizmden herhangi birinin bir di­ ğerine üstünlüğü izafîdir demek mümkün görünüyor. Zira bu akımların her birinin dünya çapında başarı kazanmış eserlere sahip olduğu açıktır. O hâlde üstünlüğün akımdan ziyade ferdî olarak eserden kaynaklandığını kabul edebiliriz. Burada akımın zirvede olduğu zamanlarda yani prensiplerinin iyice tartışıldıktan, iyice yerleştikten, yazar tarafından da iyice hazmedildikten sonra verilen eserlerin en çok beğenilen eserler olduğu görülür. Diğer taraftan hümanizm, klâsizm, romantizm, realizm, natü- ralizm gibi eğilimler ne belli bir noktada başlamışlar ne de belli bir noktada sona er­ mişlerdir. Bu eğilimler tarihin belli dilimlerinde diğer zamanlara nazaran biraz faz­ laca rağbet görmüşlerdir o kadar. Bu nedenle bugün birçok akımın temel prensiple­ rini izleyen eserlere rastlamaya devam ediyoruz.
Yazarların, romanlarını belli bir sanat anlayışı doğrultusunda yazmaları kadar do­ ğal bir şey olamaz. Her sanat anlayışının eserleri, kendi yandaşlarınca başarılı, gerçek­ çi ve tarafsız bulunmakta, karşı görüşte olanlar ise bu eserleri çeşitli yönlerden eleş­ tirmektedir. Ancak hangi akıma göre yazılmış olursa olsun bir romanın gerçekçiliğin­ den ve tarafsızlığından söz edebilmek için, öncelikle bu eserin çoğunlukça, evrensel değerler göz önüne alınarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Zira her metnin bir okur kitlesi vardır. Romantik, realist, ideolojik, popüler, estetik, tarihî, aşk vb. romanların okuyucuları tercihlerine, ilgi alanlarına ve ruh hâllerine göre farklı özellikteki roman­ ların okur kitlesi olabilirler. Okurlar, kültürel, dinî, ırkî, siyasî, ideolojik sebeplerden hareket ederek belli eserlerin okur kitlesi hâline gelebilirler. Bu sebepten bir okura gö­ re gerçekçi/tarafsız görülen bir roman, diğer bir okura göre bunun tam tersi de olabi­ lir. Ancak böyle bir durum çoğunlukla siyasî, ideolojik yönü ağır basan, bir görüşü yü­ celtip diğerini yerin dibine batırmayı hedefleyen angaje romanlarda görülür. Gayesi sadece insanı ve onun diğer insanlarla, doğayla, iç dünyasıyla olan ilişki ve çatışma­ larını vermek olan bir roman için ise bunları söylemek mümkün değildir.
Bir romanda bazı gerçekçi öğelerin yer almış olması o romanı tümüyle gerçekçi yapmayacağı gibi, realist bir yazarın, herhangi bir romanında bazı romantik öğelere başvurmuş olması da o romanı gerçekçilikten uzaklaştırmaz. Bu düşünce romantik bir romanın, hiç gerçekçi olmadığı veya hiçbir gerçeklikten bahsetmediğini iddia etme­ nin gülünçlüğünü ortaya koymaktadır. Pekala romantik romanlar da çeşitli yönlerden insana ve onun yaşantısı açısından bazı gerçekliklere yer vermişlerdir. Bu durumun tam tersi realist roman için de geçerlidir. Yani realist romanlarda romantik hiçbir ola­ yın ve anlatımın olmadığını iddia etmek mümkün değildir. Söz gelişi "Her realistte bi­ raz olsun romantik bir tarafın bulunduğu ve romantizmden, daha doğrusu duygudan tamamıyla mahrum, subjektif'ten uzaklaşarak iyice objektif olmak isteyen bazı realist muharrirlerin eserlerinin bugün bu yüzden rağbet görmedikleri bir vakıadır. Balzac ve Flaubert gibi romancıların, realizmlerine, gerektiği zaman romantizm de karıştırdıkla­ rı için ölmez eserler bıraktıklarına şüphe yoktur."50 Ancak romantik bir romandaki gerçeklikle realist bir romandaki gerçeklik arasında bazı farkların olması da kaçınıl­ mazdır. Bu iki tür roman arasında "gerçeklik" açısından fark doğuran etmenler; yaza­ rın kendi hislerini ve düşüncelerini romana fazlaca karıştırıp karıştırmama, deney, tecrübe, gözlem ve araştırmalardan yararlanıp yararlanmama, modern anlatım teknikle­ rine riayet edip etmeme, insanlar arası ilişkilerde doğal, yapmacıksız olup olamama gibi etmenler olarak sıralanabilir. Nitekim bugüne kadar yazılan çoğu gerçekçi büyük romanların olan'ı aynen değil, değiştirerek yansıtmaları, okuru herhangi bir amacı, belli bir sonucu benimsemeye zorlamamaları ve hayal gücü ile iç ve dış gözlem kes­ kinliğini bir arada başarılı bir şekilde sunmuş olmaları dikkatlerden kaçmaz.51
Son Söz
Bilindiği gibi edebî türlerin doğuşu, sınıflandırılması ve adlandırılmasında en çok bi­ çim, muhteva, üslûp, kapsam ve ilgi alanı gibi faktörler rol oynamışlardır. Eskiden beri edebî eserlerin şiir ve nesir olmak üzere iki temel biçim etrafında yaratıldıkları görülü­ yor. Bu iki biçim de kendi içinde yine biçimden ve muhteva/üslup/ilgi alanı ortaklığından kaynaklanan alt türlere ayrılıyor. Söz gelişi şiir genel başlığı altında manzum/mensur şi­ ir; epik, lirik, didaktik, pastoral şiir; farklı millet ve kültürlerin tercihlerine göre değişen özellikleriyle mesnevi, sone, koşma, gazel veya serbest şiir gibi burada hepsini sayıp dökmeye imkan olmayan nice türler var. Nesirde de tiyatro (dram, komedi, trajedi), hi­ kâye, fabl, roman, hatıra, deneme, fıkra, biyografi, otobiyografi, masal, destan, mektup, günlük gibi türler mevcut. Ancak tarihî süreç içinde edebî türlerin farklılıklar gösterdi­ ği, kırılmalara uğradığı, şekil değiştirdiği, bu sebeple de edebî türlerin birbirine karışma­ ya başladığı görülüyor.52 Aslında sadece türler karışmıyor, belli bir tür de kendi içinde çok farklı uygulamalarla kırılmalara uğruyor.*** Meselâ roman edebî türlerin en bağım­ sızı, sürekli değişen ve henüz çocukluk devrini yaşayan, bukalemun gibi bin bir şekle girmeye hazırlanan bir türdür.53 Doğuşu ve gelişimi çok geç başladığı için bu gelişimi­ ni hâlen devam ettirmektedir. J. A. Cuddon'un dediği gibi "Diğer edebî formlardan hiç­ birinin görünüşte sonsuz çeşitliliğe sahip konu ve temalara bu kadar çok adapte olabilir veya esneklik gösterebilir olduğu ispat edilmemiştir. Diğer hiçbir edebî tür daha çok ya­ zarı veya yazar olmayan insanları bu kadar çok çekmemiştir ve sık sık atılan "roman ölüyor" çığlıklarına rağmen roman bu çekiciliğini sürdürmektedir."54
"Roman, şiir ve tiyatrodan çok daha sonra gelişmiş bir yazı türüdür. Batıda şiirle ti­ yatro oyunları üstüne Platon ve Aristoteles'ten bu yana yüzlerce yıllık bir inceleme, araş­ tırma ve eleştiri birikimi vardır; bunlara dayanarak sağlam kuramlar, ayrıntılı görüşler or­ taya konulmuştur."55 Oysa bugünkü roman ancak son birkaç yüzyılda şekillendiği için roman eleştirisi ve kuramı alanında uzun bir süre ciddî ve düzenli çalışmalar pek fazla ya­ pılmamış olduğundan, ama en çok da özündeki gerçek ve hayal karşıtlığı nedeniyle ro­ man, gerçeklik ve hayalîlik arasında uzanan geniş alanda çok çeşitli tür ve örneklere sa­ hip olduğu için hakkında hüküm verirken en çok zorlanılan bir tür olarak karşımızdadır.
Her alanda değişimlerin çok hızlı yaşandığı bir devirde bulunduğumuzdan olsa gerek roman yazarları da geçmişte verilen binlerce örnekten farklı olarak akıl almaz derecede değişik roman örnekleri koyuyorlar ortaya. İster belli prensiplere göre ya­ zılmış eski ünlü romanlar, ister hiçbir kural tanımayarak bütün kalıpları kırmayı amaçlayan romanlar, ister yazarın araya girdiği veya girmediği, ister zaman dizimin­ de hiçbir kırılmaya gitmeden yazılan, isterse zaman dizimi ve olayların (hatta kişilerin de) kafa karıştıracak ve anlamayı iyice zorlaştıracak bir şekilde sunulduğu roman­ ların hiçbirini roman türünün sınırları dışında tutamayız. Birbirinden ne kadar farklı kurguya sahip olurlarsa olsunlar bütün bu örneklerin hepsi tek kelimeyle roman ola­ rak adlandırılmayı hak ederler. Ancak bazı romanlar geneli, olağanı, dünyevî olanı, tasavvur edilebileni verirken, bazıları da özeli, sıra dışı olanı, fantastiği ve anlaşılma­ sı çok zor olanı verirler. Bu iki grup arasındaki gerçeklik sunumu da eserlerin hem iç hem de dış bütünlüklerinin verdiği gerçeklik izlenimi kadar olmaktadır.
Roman yazarları genel olarak iki temel eğilim arasında hareket ederler. Onlar "bir yandan yaşanan olayları örnek alır, bunlardan sapmamaya çalışarak gerçekçi bir tu­ tum izler; öte yandan ise kendi yarattıkları olay ve kişilerden oluşan bir dünyada ha­ yal gücünü işleterek, günlük yaşamdan uzaklaşabileceklerinin bilinci içindedirler."56 Aslında dünyada bu güne kadar yazılanlar içinde en hayalîsinden en gerçekçisine ka­ dar ne kadar roman varsa bunların hepsini, son derece çeşitlenen ve uzayan bir haya- lîlik ile gerçeklik çizgisi üzerine yerleştirmek mümkün. Bu açıdan bakınca ele alınıp okunan bir romanın bu çizginin neresinde durduğunu tam olarak bilmek değil, yak­ laşık olarak kestirmek durumundayızdır.
Son olarak ve tekrar söylemek gerekirse, bu yazının başından beri ifade edilen tes­ pit ve değerlendirmelerden bir kısmının eleştirilebilir olduğunu, örneklerden bir kıs­ mının istisnalarının bulunabileceği gerçeğini göz ardı etmek mümkün değildir. Zira burada "Romanda Kurmaca ve Gerçeklik" konusunun belki de ancak onda birlik bir bölümünü, o da genel bir bakış açısıyla ve yetersiz seviyede, ele almış bulunuyorum. Bu yazının sınırları içinde anlatı/kurmaca/roman ilişkisinin, anlatıcının, bakış açısının, olay örgüsünün, roman içi/roman dışı gerçekliğin, okur/yazar ve akımlar açısından ger­ çekliğin; gerçeklik ve gerçekçilik bakımından ne ifade ettiği tespit edilmeye çalışılmış, ancak üslûbun, zaman-mekân sunumunun, tasvirin, anlatma ve gösterme teknikleri­ nin, geriye dönüş, iç çözümleme, montaj, otobiyografik anlatım, leitmotiv, özetleme, bilinç akımı, iç monolog ve dış monolog gibi anlatım teknikleri ile psikolojik, sosyo­ lojik, tarihî, biyografik, otobiyografik, popüler ve estetik romanlar ve ayrıca romancı­ nın hayatı, kültürü, inançları ve niyeti açısından gerçeklik ve gerçekçilik'in ne anlama geldiği, nasıl değerlendirilebileceği ve romanlardaki fonksiyonlarının neler oldu­ ğu/olabileceği üzerinde hiç durulmamıştır. Doğrusu bu konu Türk edebiyat araştırma­ cıları tarafından da derli toplu bir şekilde hemen hiç ele alınmamıştır dense yeridir.
Söz gelişi bir Türk tarafından Amerikan Romanında Gerçekçilik adlı bir kitap57 yazıl­ mışken bugüne kadar "Türk Romanında Gerçekçilik" adlı bir kitap kaleme alınmamış­ tır henüz. Romanda gerçek, gerçeklik ve gerçekçilik'in ne anlama geldiği üzerine de çoğu makale ve kitapta sınırlı ve yetersiz değerlendirmelerden başka bir şey bulmak mümkün değildir. Kısacası bugün genel olarak "roman" türünün özel olarak da "Türk Romanı"nın "Gerçeklik" ve "Gerçekçilik" açısından makale seviyesinde incelenme­ sinden ziyade daha geniş çapta araştırılmasına ihtiyaç vardır.


Postmodernist roman hakkında bk. Oya Batum Menteşe, "Sanatta ve Edebiyatta Postmodernizm", Türk Dili, S. 519, Mart 1995, s. 273-283.
2 Milan Kundera, Roman Sanatı, çev. İsmail Yerguz, Afa Yay., İstanbul 1987, s. 53.
3 Anlatı Bilimi terimi ilk kez yapısalcılığın etkisiyle Fransa'da kullanılmaya başlanmıştır. "Anlatının ya­ pısı, teorik incelemesi ve analizi üzerinde durur. Genel bir tanım olarak, her türlü medya anlatısı ve dil anlatılarını kapsar." Katie Wales, A Dictionary of Stylistics'den alıntılayan Yavuz Demir, "Anlatı Bili­ minin Temel Terimleri Üzerine", Ondokuz Mayıs Ü. Eğitim Fak. Dergisi, S. 7, Aralık 1992, s. 19.
4 Roland Barthes, Göstergebilimsel Serüven, çev. Mehmet Rifat-Sema Rifat, YKY, İstanbul 1997, s. 86. 5 Akşit Göktürk, Okuma Uğraşı, YKY, İstanbul 2001, s. 153.
6 Akşit Göktürk, Okuma Uğraşı, s. 55, 60, 138-139, 150,154.
7 Tahsin Yücel, Yazın, Gene Yazın, YKY, İstanbul 1995, s. 19.
8 Şerif Aktaş, Ahmet Rasim'in Eserlerinde İstanbul, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 1997, s. IX.
9 Nermi Uygur, İnsan Açısından Edebiyat, Remzi Kitabevi, İstanbul 1985, s. 11-39.
10 Collins Cobuild English Language Dictionary, Harper Collins Publishers, London 1993, s. 529. "Olay örgüsünün yalandan başka bir şey olmadığını söyleyen, sanırım, Shakespeare idi." John D. Fitzgerald, "Gerçeği Söylemek Çok Yanlış", Öykü Sanatı, çev. Hasan Çakır, Çizgi Kitabevi Yay., Konya 2000, s. 128.
11 R. Wellek-A. Warren, Edebiyat Biliminin Temelleri, çev. Ahmet Edip Uysal, Kültür ve Turizm Bak. Yay., Ankara 1983, s. 291.
12 E. M. Forster, Roman Sanatı, "Çevirenin Önsözü", çev. Ünal Aytür, Adam Yay., İstanbul 1985, s. 64.
13 "Hiçbir kurmaca metin, gerçek yaşamdaki değer ölçülerini, durumları, davranış ilkelerini olduğu gibi
kopya etmez, bunlar arasında belli bir seçme yaparak, seçilen öğeleri kendi aralarında yeniden düzenler. Bu düzenleme, gerçek yaşama oranla, bir olasılıktır ancak. Ne gerçeğin özdeşidir, ne de karşılaşacağı oku­ run bireysel değer ölçüleriyle yazınsal beklentilerinin." Akşit Göktürk, Okuma Uğraşı, s. 77.
14 Türk edebiyat çevrelerinde "itibarî" terimini kurmaca ve fıktif karşılığı olarak kullanan ilk kişi Şerif Aktaş olmuştur. Bk. Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Akçağ Yay., Ankara 1991, s. 11, 14. 15 Şerif Aktaş, Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, s. 14-15.
16 Şaban Sağlık, Popüler Roman ve Estetik Roman Kavramları Açısından Esat Mahmut Karakurt ile Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Romanları Üzerine Mukâyeseli Bir Çalışma, Ondokuz Mayıs Ü. Sos. Bil. Ens. Türk Dili ve Edeb. Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi, Samsun 1998, s. 72.
17 Mark Schorer, "Teknik ve Öz İlişkisi", Roman Teorisi, hzl. Philip Stevick-çev. Sevim Kantarcıoğ- lu, Gazi Ü. Yay., Ankara 1988, s. 78.
18 "İngiliz asıllı Amerikalıların 'fiction' (hayâl mahsûlü) dedikleri kelime yerine biz, tıpatıp olma­ makla beraber 'illusion' kelimesini alabiliriz." Roland Bourneur-Real Quellet, Roman Dünyası ve İn­ celemesi, çev. Hüseyin Gümüş, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 1989, s. 1.
19 Suut Kemal Yetkin, Edebiyat Üzerine Denemeler, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., Ankara 1978, s. 211.
20 Zeynel Kıran-Ayşe (Eziler) Kıran, Yazınsal Okuma Süreçleri, Seçkin Yay., Ankara 2000, s. 39.
21 A. Mümtaz İdil, Gerçeklik ve Roman, Dayanışma Yay., Ankara 1983, s. 7-8.
22 Muharrem Şen, "Stendhal-Kırmızı ve Siyah (1)", Selçuk Ü. Fen-Edeb. Fak. Edebiyat Dergisi, Yıl:
1990, S. 5, s. 59-60.
23 "Bir yaratma eserindeki gerçeklik, iç gerçekliktir." Miguel de Unamuno, "Gerçeklik, Gerçeklik Üzerine", çev. Bilge Karasu, Türk Dili, S. 154, Temmuz 1964, s. 767.
24 Stendhal'in Lucien Leuwen romanından alıntılayan Stefan Zweig, Kendi Hayatının Şiirini Yazan­ lar, çev. Arda Yörükân, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., Ankara 2000, s. 206.
25 Server Tanilli, "Gerçekçilik ve Romantizm", Adam Sanat, S. 194, Mart 2002, s. 6-7.
26 Necati Mert, "Çehov'un Tüfeği", Edebiyat E, S. 36, Mart 2002, s. 27.
27 "Bir toplumda, üniversite öğretim üyelerinden ilkokul bitirenlere kadar değişik düzeyde okurlar olduğu­
na göre, sanat ve edebiyat eserlerine biçilen değerlerin çelişkili olmasından daha doğal bir şey düşünüle­ mez." Suut Kemal Yetkin, Estetik ve Ana Sorunları, İnkılâp ve Aka Kitabevleri, İstanbul 1979, s. 51.
28 Belli bir gerçeği her yazar farklı açılardan ele alarak anlatır romanlarında. "Bu da bize, başka birçok şey arasında, gerçek dediğimiz şeyin hep aynı düzlemde yer alan, tek biçimli, tek tanımlı bir veri olmadığını gös­ terir." Tahsin Yücel, "Öykü ve Gerçeklik", Öykücünün Kitabı, Varlık Yay., İstanbul 1999, s. 255.
Michel Zeraffa, "Kurmaca Metinlerin Okunması", çev. Oya Berk, Yazko Çeviri, S. 4, Ocak-Şubat 1982, s. 153.
30 Umberto Eco, Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti, çev. Kemal Atakay, Can Yay., İstanbul 1996, s. 87.
31 Örnek Okur "metnin, işbirliğine gidecek biri olarak öngörmekle kalmayıp, aynı zamanda yaratma­
ya çalıştığı bir okur tipi"dir. Umberto Eco, Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti, s. 16.
32 "Bir metni okuduğumuzda, ampirik okur biziz, biz, siz, başka herhangi biri. Ampirik okur
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: shakespeare - Ağustos 20, 2014, 12:20:09 ös
Sn. ADAM,
Ilk gonderdigim ileti Benim kullandigim I pad bilgisayarin yazim programinda ki farkliliktan kaynakli oldu,ozurdilerim
Masaustu bilgisayarda duzenleme yapip yeniden gonderecegim
Ayrica makalenin prof.dr. Emel Koc a ait oldugunu belirttim
Bu kadar cabuk kizmayin
Sevgiler...saygilar...
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: shakespeare - Ağustos 21, 2014, 11:01:22 öö
Masaüstü bilgisayarda gözden geçirerek hataları düzelttim

GÖRÜNÜŞ VE GERÇEKLIK
Aras. Gör. Emel KOÇ
Görünüş (Appearance) ve Gerçeklik (Reality) problemi genel olarak felsefenin olduğu kadar, aynı zamanda özel olarak felsefenin bir disiplini olan metafiziğin en önemli problemlerinden birisidir. Ilkçağdan günümüze değin, pek çok filozofu meşgul etmiş olan görünüş ve gerçeklik probleminin filozoflar tarafından ortaya konuluşunda farklılıklar göze çarpmaktadır. Bir çok filozof görünüş ve gerçekliği birbirinin karşısında yer alan konumlara yerleştirmişlerdir. Böyle
bir yaklaşımla ortaya çıkan görünüş ve gerçeklik dikotomisi, nesnelerin "gerçekten ne oldukları" ve bize "ne gibi göründükleri" olmak üzere nesnelerin iki yönüne dikkat çekmektedir.Görünüş ve gerçeklik dikotomisini ilk kez sistemli bir biçimde inceleyen filozoflar Herakleitos ve Parmenides olmuştur. Herakleitos evreni sürekli bir oluş ve akış süreci olarak kavramıştır. Evrende tüm oluş ve akışa rağmen kendisinin aynı kalabilen tek şey, söz konusu oluşu idare eden, ve aynı zamanda evrenin düzenini sağlayan "Logos" adı verilen genel yasadır. Bu yasa evrendeki değişimin belli bir düzen içinde olmasını sağlar. Logos dışında her şey değişir, "aynı ırmağa iki kere girilemez -Daima her şey akmaktadır Bütün nesneler (evren) ırmak gibi akarlar."'

"Görünüşler dünyası" ile "Gerçeklik dünyası"nı ayıran Herakleitos duyularımızla algıladığımız aleme, görünüşler alemi adını verir. Görünüşler alemi sürekli ve değişmeyen olgulardan meydana geliyormuş izlenimi verirken, akılla kavranılan âlem sürekli bir oluş ve akış içerisindedir.

Oysaki Parmenides'e göre, gerçek âlem sürekli olarak kendisinin aynı kalan, değişmeyen bir alemdir. Görünüşler alemi, değişmenin ve akışın sürekli olduğu bir âlem iken, gerçek âlem, kendi içine kapalı,birlikli bir âlerndir. Bu âlem bölünmeyen, değişmeyen, durağan halde bulunan bir âlemdir.
(1) Kranz W., Antik Felsefe Metinler ve Aç ıklamalar, S. 69


Başka bir deyişle, gerçek âlem "BİR" in kendisi olan bir âlemdir.BİR "tek gerçek, sonsuz ve bölünmez olan varlık"dır.
Böylece Herakleitos'un gerçek âlem olarak kabul ettiği sürekli oluş ve akış halinde bulunan alemi, Permenides görünüşler alemi olarak ikinci plana iterken, akıl yoluyla kavradığı gerçekler alemini ilk plana yerleştirir.
Herkes için geçerli olabilecek genel bir doğrunun varlığını kabul etmeyen Sofistlerin en ünlülerinden olan Protogoras'a göre, "Bütün şeylerin ölçüsü insandır, var olanların var olduğu, var olmayanların var olmadıkları için... Herbir şey bana nasıl görünürse benim için böyledir, sana nasıl görünürse yine senin için de öyle... üsüyen için rüzgar
soğuk, üşümeyen için soğuk değildir." 3
O halde Protogoras'a göre, doğru olan şey, duyusal farklılıkları sebebiyle kişiden kişiye değişebileceği gibi, aynı kişi için de zaman içinde farklılık gösterebilmektedir. Böyle bir yaklaşım nesnel bir bilgi
anlayışını ortadan kaldırmaktadır.

Gorgias ise "Var olmayan ya da doğa" adlı yapıtında "hiç bir şey yoktur... varsa bile insan için kavranılmazdır... kavranılabilir (bilinebilir) olsa da öteki insanlara bildirilemez ve anlatılamaz"4 der. Herakleitos ve Parmenides'in görünüş ve gerçeklik dikotomisi, bir taraftan sana (doxa) derecesindeki bilgiyi doğuran oluş âlemini görünüş olarak, diğer taraftan bilgelik (sophia) derecesinde bilgiye sahip İdealar âlemini asıl gerçeklik olarak kabul eden Platon felsefesinde daha sarih bir metafizik anlatım bulmuştur. 5

Platon'a göre görünüşler alemi biz ölümlülerin, içerisinde yaşadığımız, sürekli bir değişim halinde bulunan, gölge âlem de diyebileceğimiz bir alemdir. Oysaki gerçek âlem öncesiz ve sonsuz olan, değişmeyen, ideal varlıkların âlemidr. İdealar, görünüşler (ya da oluş) alemindeki tüm varlıkların öncesiz sonrasız örnekleridir. Görünüşler âlemindeki her "cins"in, idealar âleminde bir "idea"sı vardır. Ve her cins kendi ideasıdan pay aldıkça varlığa gelmektedir. Görünüşler âleminde görüp güzel, iyi v.b. dediğimiz nesneler, idealar âlemindeki "güzel ideası"ndan, "iyi ideası"ndan v.b. pay aldıkça varlığa gelen, ancak hiç bir zaman "mutlak iyi" ya da "mutlak güzel"in kendisi olamayan nesnelerdir.
(2) Russell B., Batı Felsefesi Tarihi, S. 59
(3) Kranz W., Antik Felsefe Metinler ve Aç ıklamalar, S. 194
(4) a.g.y. S. 197
(5) Ülken H.Z. Varlık ve Oluş, S. 151


Güzelin, iyinin görünüşler âlemindeki çeşitli örnekleri relative ve zamansal iken, idealar Mutlak, ezeli ve ebedidir. Ancak bir akıl yürütme ile kavranabilen idealar dünyasındaki idealar, Platon'a göre, kendi aralarında değişmez bir düzene sahiptirler. Bu düzene göre tüm ideaların en üstünde "iyi ideası" yer alır.

Öte taraftan görünüş ve gerçeklik bahsine Aristoteles'in yaklaşımına bakacak olursak: Gelişme ile ilgilenen Aristoteles'e göre doğa bir oluş ve gelişme halindedir. Bu gelişme düşüncesi bizi filozofun madde ve form öğretisi ile karşı karşıya getirir. Alemdeki her oluş, form verici bir kuvvetin maddeyi etkilemesi ve bir form kazandırması ile oluşur. O halde Aristoteles'e göre gerçekvarlıklar form veren bir kuvvetle, form kazanan maddeden, diğer bir deyişle form ve maddeden meydana gelmiştir. Maddesiz form düşünülemediği gibi, formsuz madde de düşünülemez. Oluş bir form ile maddenin birleşmesi ile ortaya çıkar. Oluş mutlak maddeden, mutlak forma yani Tanrıya doğru bir gidiştir.

Aristoteles'in bu düşüncelerinden fenomenler dünyasındaki her şeyin, bir kuvvetin maddeyi etkilemesi sonucu, form kazanmış bir maddeden ibaret olduğu anlaşılmaktadır. Platon düşüncesi ile karşılaştırıldığında, Aristoteles düşüncesinde artık fenomenlerden ayrı, fenomenler ötesinde üstün bir dünyanm kabul edilmediğini görüyoruz.
Fenomenlerle ideaları birbirinden ayıran Platon için, idealar, fenomenlerin sebebi olan gerçek varlıklar iken, Aristoteles için ise gerçek varlık, fenomenlerin içinde kendisini gerçekleştiren özdür.

Böylece Aristoteles felsefesinde form ile madde arasındaki ilgi karşımıza gelişme olarak çıkmaktadır. Filozof madde ve form öğretisi ile ilgili olarak dört sebep kavramından söz eder. (6)

1- Maddi sebep      2- Formel sebep
3- Fail sebep          4- Gal sebep


Bir mermer yontu yapan adam örne ği alındığında burada, yontunun maddi sebebi mermerdir. Yontunun bir biçimi, formu vardır.
(6) Gökberk Macit; Felsefe Tarihi, S. 81-83
Bu formel sebeptir. Yontunun formunu maddesine işleyen, yontuyu biçimlendiren bir heykeltraş vardır. Bu yontunun fail sebebidir. Son olarak yontunun hangi amaçla yapıldığı onun gal sebebidir.

Rönesansla birlikte skolastik bir düşünceye baş kaldırılmış ve bu düşüncenin yerini matematiksel bir düşünme biçimi almıştır.Böyle bir yaklaşım biçiminin yani matematiksel ölçüyle elde edilen asıl gerçek düşüncesinin Descartes'da daha da geliştirilmiş olduğunu
görüyoruz. Görünüş ve gerçeklik problemi Descartes'da madde ve ruh problemi olarak karşımıza çıkmaktadır. Maddenin ana yüklemi "uzamlı olmak" iken, ruhun ana yüklemi "dü şünce"dir. Filozofa göre evrendeki her şey ya ruh tözüne ya da madde tözüne
indirgenebilirken, bu iki töz birbirlerine indirgenemezler. Onların herbiri kendi kendine yeterlidir. Ne ruh maddenin, ne de madde ruhun herhangi bir özelliğine sahiptir. Onlar birbirlerinden mutlak olarak farklıdırlar. Ancak diğer taraftan gerçek anlamında ne
ruh ne de madde kendilerine yeterli varlıklardır. Çünkü Descartes'a göre nihai' anlamda sadece Tanrı veya Tanrısal töz kendi kendisine yeterli olurken, diğer iki töz Tanrı'nın gücünden dolayı tözdürler. (7)

Analitik geometrinin kurucusu olan Descartes, matematiksel ve geometrik bir yoldan yürümenin etkisiyle, matematik bilgi kadar açık ve kesin düşünceleri "Cogito ergo sum" ilkesinde bulmustur. Ve bu ilke çerçevesinde bilincinin varlığı hakkında doğrudan doğruya elde etmiş olduğu açık ve seçik bilgi yardımıyla Descartes Tanrı'nın varlığı
hakkındaki kesin bilgiye ve Tanrı'nın aldatıcı ve yalancı olmaması sebebiyle O'nun beni aldatmayacağından dolayı dış âlem hakkında açık ve  seçik bilgilerimin doğru olmamasının mümkün olarnayacağı düşüncesine ulaşmıştır.

Locke ise " İnsan zihni üzerine deneme" adli yapıtnda "Zihnin üzerinde hiçbir yazı bulunmayan, hiçbir tasarıma sahip olmayan beyaz bir kağıt gibi olduğunu varsayalım Bunları o nasıl kazanır? İnsanın  her zaman meşgul ve sınırsız hayal gücünün kendisine hemen hemen sonsuz değişik biçimler verdiği bu geniş yığın, zihine nereden
gelir? Zihin, aklın ve bilginin bütün malzemesini nereden alır? Buna tek sözcükle cevap veriyorum: "Deney" den. Bütün bilgimizin temeli deneydir ve o eninde sonunda deneyden çıkar. Zihnimize bütün düşünme malzemesini sağlayan, gözlemlerimizdir." (8)
(7) John H.R., Jr.-Justus B., Felsefeye Giri ş, S. 152
(8) a.g.y., s. 56.

Zihne, aklın ve bilginin tüm malzemesinin "deney" den geldiğini söyleyen Locke, birincil ve ikincil nitelikleri birbirlerinden ayırır. Filozof birinci tür nitelikleri bedenden ayrılamayan nitelikler -uzam, biçim, katılık, hareket- olarak ifade eder. Ve bunlar ın öznel olduklarını belirtir. Bu nitelikler dışında kalan renk, ses, koku v.b. gibi tüm nitelikleri ise ikincil nitelikler olarak adlandırır ve bunların nesnel olduklarını
ifade eder.Locke'un gerçek nitelikler olarak sözünü ettiği nitelikler birinci
dereceden niteliklerdir. Bir cismin bizde tasarımlar meydana getirebilmek için sahip olduğu güçler ise ikinci dereceden niteliklerdir. (9)

Görünüş ve gerçeklik problemine Alman filozofu Kant yeni bir boyut getirmiştir. "Saf Aklın Kritiği" adlı yapıtında "fenomen" (görünüş) ve "numen" (asıl varlık) arasındaki ayrımı öncelikle işlemiştir. Filozof  bu hususta "Gelecekte Bilim Olarak Ortaya Çıkabilecek  Her Metafiziğe PROLEGOMENA" adli yapıtnda şunları söylemektedir:
"Gerçekten de, eğer biz duyu nesnelerini, uygun olduğu gibi, sırf görünüşler sayarsak, bunu yapmakla, bunların temelinde her ne kadar kendi başına  nesnel olduğunu bilmesek, yalnızca görünüşünü, yani bu bilinmeyen "bir şey" in duyularımızı uyarma şeklini bilsek de kendi başına bir şeyin bulunduğunu da aynı zamanda kabul etmiş
oluruz. Demek ki anlama yetisi, görünüşler diye bir şey varsaymakla, aynı zamanda kendi başına şeylerin varlığını da kabul  etmiş olur. Ve böylece diyebiliriz ki, görünüşlerin temelinde bulunan bu tür varlıkların, dolayısıyla  sırf anlama yetisi varlıklarının tasarımı yalnız kabul edilebilir  değil,  kaçınılmazdır da.

Böylece anlama yetisi varlıkları  kabul edilebilir, ancak istisna kabul etmeyen şu kuralın altı çizilerek: biz bu anlama yetisi varlıkları hakkında belirli hiçbirşey bilmiyoruz, ne de bilebiliriz, çünkü saf anlama yetisi, kavramları olduğu kadar saf görüler de, ancak ve ancak olanaklı deneyin nesneleriyle, dolay ısıyla,  duyu varlıklarıyla ilgilidirler
ve bu görülerden insan uzaklaşır  uzaklaşmaz,  o kavramların en ufak bir anlamı bile kalmaz." (10)
Böylece Kant  kritik yaklaşımının  numenleri hiçbir şekilde olanaksız
kılmadıklarını ancak bilgimize bir  sınırlama getirdiğini vurgulamaktadır. Zirâ biz ancak nesnelerin bize görünüşlerini bilebiliriz . Ama bu görünüşün ardında numen (kendinde şey) in olduğunu da tasarlarız. Bu tasarlanan numen, fenomenler ötesinde bir şey olduğu için, bizim için bilinemez olandır. Çünkü müdrike'nin a priori kategorileri yalnızca fenomenler  dünyasına uygulanma durumundadır. Müdrike'nin  a priori kategorileri sebebi ile fenomenleri bilebilen ve bu fenomenlerin ötesindeki numeni bilemeyen insan, Kant felsefesinde bir fenomenizm içerisinde hapsolmuştur.
(9) a.g.y. S. 155
(10) Kant I., Gelecekte Bilim Olarak Ortaya Ç ıkabilecek Her Metafizige Prolegomena,
S. 66-67.

Öte yandan fenomenolojnin  yalnızca "şeylerin kendilerine gitmesi gerektiği" üzerinde uzlaşan fenomenologlar tarafından dünyayı numenal varlıklara başvurarak açıklama çabası felsefenin dışında bırakılmıştır.

Fenomenologlarca, şeylerin kendilerinin, tecrübe edildikleri biçimiyle şeylerden ayırılmaması gerektiği düşüncesi kabul edilmiştir. Fenomenolojinin kurucusu Husserl'e göre fenomenoloji "kritik bir öz bilimi" dir.  O halde fenomenoloji ile meşgul olabilmemiz için tavrımız da kritik bir tavır olmalıdır. Oysaki günlük yaşamdaki alışılmış tavrımız dogmatik olan doğal tavırdır.  Doğal tavır dogmatik olması
sebebiyle fenomenolojiye uygulanamaz. Husserl fenomenolojisinin konusu olan fenomenlerin birer fenomen olarak kendilerini ortaya koyabilmeleri için, doğal tavırı bırakmamız gerekmektedir.

Husserl fenomenolojisinin göz önünde bulundurduğu fenomenler "öz fenomenleri"dir. Öz fenomenlerinin  özelliği  real bir karektere sahip olmamaları, refleksiyonlu bir tavıra dayanmalarıdır. Bu tavır  naif ve doğal olmayan, refleksiyonlu bir tavır,  yani fenomenolojik  bir tavırdır.

Fenomenolojik tavrın yöneldiği alan halihazırdaki bir alan değildir. Bu alanın elde edilmesi için fenomenolojik redüksiyon ad ı verilen yönteme ihtiyaç duyulur. Redüksiyon yöntemi ile fenomenoloji, psikolojik ve diğer fenomenlerden saf  öze varır."

Husserl'e göre "öz" bir bireyin kendi iç varlığında bize onun "ne" olduğunu gösteren açan şeydir." (12)
Filozofa göre, bir öz, bir refleksiyon eyleminde, bir bütünlüğün içinde sunulur. Özler üzerine refleksiyon yani eydetik refleksiyon, fenomenolojik bir yöntem olan eydetik redüksiyona ihtiyaç duyar. Eydetik redüksiyonla nesnenin varlık şartları ayraca alınarak o nesnenin özü elde edilmeye çalışılmaktadır.  Böylece eydetik redüksiyon sonunda sezgisel olarak kavranan şey, Husserl'in anladığı anlamda kendi kendisine yeten bir özdür. O halde öz,  refleksiyonda bir bütünlüğün içinde sunulmaktadır.
(11) Mengüşoglu T., Nicolai Hartmann ve Fenomenoloji, S. 3-5
(12) Husserl E., ideas, S. 54.

Husserl'e göre "özsel sezginin verisi saf  bir özdür... özsel  kavrayış bir sezgidir." (13)
Görüleceği üzere Husserl felsefesinde fenomen, Kant'ta gördüğümüz anlamda söz konusu edilmemektedir. Zirâ Kant’ta fenomenler görünüşlerdir. Ve Kant felsefesinde fenomenlerin ötesinde bilgimizin sınırları dışında da olsa bir kendinde şey kabul ediyordu. Oysaki Husserl'de fenomenler öz fenomenleridir. Ve filozof  diğer fenomenologlar gibi dünyayı numenal varlıklara başvurarak açıklama girişimini reddetmiştir.

Husserl'in "her bilinç bir şeyin bilincidir" düşüncesini esas olarak alan, ve fenomenolojiyi kendi ekzistans felsefesinde yöntem olarak kullanan Sartre görünüş ve gerçeklik  ayrımını reddeder. Sartre'a göre "...biz bir  kez Nietzsche'nin "sahnenin gerisindeki dünyalar  yanılsaması" adını verdiği şeyden uzaklaşır ve görünüşün ötesindeki varlığa artık daha fazla inanmazsak, görünüş bütünüyle pozitif bir şey haline gelir: Onun özü, artık daha fazla, varlığın karşısında olmayan, ancak tam tersine varlığın ölçüsü olan bir "görünme"dir. Çünkü bir varolanın varlığı tam
tamına onun göründüğü şeydir. Böylelikle Husserl'in ya da Heidegger'in fenomenolojisinde bulabildiğimiz türden fenomen düşüncesine varırız fenomen ya da göreli mutlak olan.  Geride fenomene göreli olan kalır, çünkü "görünme" özü itibariyle kendisine görüneceği bir kimseyi varsayar. Ancak o Kant' ın görünüşünün iki yönlü göreliliğine sahip değildir... Varolan  mutlak olarak vardır, çünkü o kendisini olduğu gibi
gösterir. Fenomen olduğu gibi araştırılabilir ve betimlenebilir. Çünkü o kendi kendisini mutlak olarak gösteren şeydir... Görünüş ve öz ikiciliğini aynı ölçüde reddetmemizin nedeni budur. Görünüş özü gizlemez, onu açığa  çıkarır;  o özdür." (14)

Bu sözler ışığında Sartre'ın,  Kant'ın felsefesinde gördüğümüz türden, fenomenin kendi ardındaki numene (kendinde şey) işaret etmesi şeklindeki bir düşünceyi kabul etmediği açıktır.  Zira Sartre'ın mensubu bulunduğu  ekzistansı temele alan fenomenolojide bu tür bir ayrıma yer yoktur.
(13) a.g.y., S. 55
(14) Sartre J.P., Being and Nothingness, (Önsöz) S. liv-Iv.

Ekzistansı temele alan fenomenolojide fenomenler ile numenler tecrübenin nesneleriyle kendinde nesneler arasındaki geleneksel ayırımı yeri yoktur. Şey ya da fenomen tıpkı göründüğü gibidir. Fenomenoloji yapmak fenomenlerin ya da görünüşlerin, ki Sartre bu kavramları birbirinden ayırmaz,  betimlemelerini yapmaktır. (15)

Böylece Sartre kendi fenomen kuramında, fenomen ötesinde varlığın bulunmadığını, fenomenin yalnızca kendisini gösterdiğini "Varlık ve Hiçlik" adli yapıtında şu sözleriyle pekiştirir.

"Fenomen kuramının ilk sonucu, şimdilik görünüşün tıpkı Kant'ın fenomeninin numene işaret etmesinde olduğu gibi, varlığa işaret etmemesidir. Görünüşün ötesinde hiç bir şey bulunmadığına ve o yalnızca kendisini (ve görünüşler dizisini) gösterdiğine göre, o kendi varlığından başka herhangi bir varlıkla desteklenemez." (16)
Anlaşılacağı üzere, İlkçağdan itibaren pek çok filozofu meşgul etmiş olan "Görünüş" ve "Gerçeklik" dikotomisi, Varlık felsefesinin öz ve varoluş olarak da anlayabileceğimiz görünüş ve gerçeklik birbirlerini tamamlamaları sebebiyle birbirlerine karşı konumlarda yer olmamalıdırlar.

"... Her varlık görünüş, her görünüş aynı zamanda varlıktır.
Onlar adeta aynı özün birbirlerini tamamlayan iki manzarasıdır. Bize bir açıdan görünüş gibi gelen her şey, aslında varlığın bir manzarası, yani varlığın kendisidir" (17) düşüncesiyle aşılmıştır.

Bibliyografya
Gökberk Macit, Felsefe Tarihi, İstanbul 1980, Remzi Kitabevi.
Husserl Edmund, İdeas, London 1931, George Allen and Unwin Ltd.
(Translated by W.R. Boyce Gibson).
Jolm H.R., Jr - Justus B,. Felsefeye Giriş
Kant İmmanuel, Gelecekte Bilim Olarak Ortaya Çıkabilecek Her Metafiziğe
Prolegomena, Ankara 1983, H.V. Yayınları (Çev. Ioanna
Kuçııradi-Yusuf Örnek).
&anı Walther, Antik Felsefe Metinler ve Aç ıklamalar, İstanbul 1984
Onur Matbaası, (Çev. Suad Y. Baydur).
(15) Luijpen W.A., Existentıal Phenomenology, S. 15-20
(16) Sartre J.P., Being and Nothingness, (önsöz) S. lvi-lvii.
(17) Ülken H.Z., Varl ık ve Oluş, S. 150
GÖRÜNÜŞ VE GERÇEKLIK 243
Luijpen William A,. Existential Phenomenology, Louvain 1963, Duquesne
University Press.
Mengüşoğlu Takiyettin, Nicolai Hartmann ve Fenomenoloji, İstanbul
1969, İstanbul Matbaas ı.
Russell Bertrand, Batı Felsefesi Tarihi, İstanbul 1983, Onur Bas ımevi
(Çev. Muammer Sencer).
Sartre Jean Paul, Being and Nothingness, New York 1966, Washington
Square Press, Inc. (Translated by Hazel E. Barnes)
tilken Hilmi Ziya, Varlık ve Olu ş, Ankara 1968, A.Ü. Ilahiyat Fakültesi
Yayınları.


sevgiler...saygılar...
Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: ADAM - Ağustos 21, 2014, 11:43:03 öö
Akademik makalelelerin kopyalarını gördük.

Düzeyimiz bunları bu haliyle anlamaya yetmiyor.

Ancak bunları getiren Sayın sahnesa-rsan herhalde anlıyor ve bu makalalerde anlatılanların doğruluğunu da teyit ediyor.

Şu halde bize sadece sevgi ve saygılarını değil, özet değerlendirmelerini vermeli ki, konuyu biz de anlayabilelim.

Bu yapılmadığı sürece, benim açımdan Forum boşuna bir sürü okunamayacak denli ağır kapsamlı yazıyla doldurulmuş oluyor.

Ben de buraya komple bir Felsefe Ansklopedisi'nin aktarabilirim. Bu yığına hlerhangi başka bir yerde de bulunabilir. Herkesin kolayca anlayabileceği, gerekirse tartışılabilecek ve katkılarla genişletilip geliştirilebilecek  açıklamalar verilmezse neye yarar?

Sayın Sahnesarsan bize hiç olmazsa bir ÖZET versin ki, bunca yazıda ne denildiğini şöyle bir anlayabilelim.



Başlık: Ynt: Gercek Nedir?
Gönderen: ruzber - Ağustos 22, 2014, 03:00:27 ös
Okurken anlamakta zorlandım, bir de 3 sefer yazılınca, sayın Spock ne güzel yazmış az öz anlaşılır....