MASONLUK TARİHİ’NDE ANLATILMAYANLAR - 21

[ADAM]

Uyumsuzluklar


İngiliz Masonluğunda öteden beri ileri sürülmüş, günümüzde bile buna devam edilen bir iddia var:

«Spekülatif Masonlukta Operatif Masonluğun eski gelenek ve yöntemleri hiç değiştirilmeksizin korunmuştur.»

Kuşkusuz bu iddianın gerekçesi, Spekülatif Masonluğun kökenine Operatif Masonluğun yerleştirilmesi, böylece Masonluğun köklü bir geçmişi olduğunun ortaya konulmasına çalışılmasıdır. Bu, Çağdaş masonluğun yaklaşık üç yüzyıllık tarihçesi boyunca hep yapılmıştır. Günümüzde de üç yüz yıllık geçmiş yeterli görülmemekte olsa gerek ki, yapılmaktadır.

Oysa günümüzden o üç yüz yıl kadar öncesinde, Londra Büyük Locası’nın kuruluşu sırasındaki örgütlenme ve çalışma tarzını önümüze alarak bir karşılaştırma yapalım. Bakalım sahiden de öyle mi? Bakalım sahiden spekülatif masonlukta operatif masonluğun eski gelenek ve yöntemleri olduğu gibi korunmuş mu?

1) Operatif Masonlukta her loca bağımsızdı. Büyük loca diye bir şey yoktu.
Londra Büyük Locası’nda localar merkezi yönetime bağlıydı. Bu localar üstatları ve yönetici kalfalarının katılımıyla büyük loca genel kurulunu oluştururdu.

2) Operatif Masonlukta bir çırak masonun kalfa olabilmesi için yedi yıl hizmet etmesi gerekirdi.
Londra Büyük Locası’nda bir çırak mason, birkaç ay içinde bile kalfa olabilirdi.


3) Operatif Masonlukta bir kalfanın üstat olabilmesi için ya loca üstadının onayı ile ayrılıp yeni bir loca kurması ya da loca üstadının görevine devam edemeyecek durumda olması gerekirdi.
Londra Büyük Locası’nda bir kalfa yönetim görevini aldıktan bir yıl sonra üstat olabilirdi. Birkaç kalfa bir araya gelerek yeni bir loca kurar, içlerinden birini üstat olarak seçer, bu kuruluşu büyük loca onaylardı.

4) Operatif Masonlukta loca üstadı, sağlığı elverdikçe ömür boyu görevini sürdürürdü.
Londra Büyük Locası’nda loca üstatları her yıl seçimle yenilenmekteydi. Bu yöntem büyük loca (büyük üstat) için de geçerli kılınmıştı.

5) Operatif Masonlukta mesleğin yasaları ve kuralları her mason tarafından bellenmiş olarak bilinirdi. Bunlar herhangi bir yere yazılmazdı. (Yazılmış olanları var elbette ama kural böyleydi.)
Londra Büyük Locası’nda ise Masonluğun yasaları ve kuralları yazılı ve basılı hale getirilmişti.

Bilmem şu beş örnek yeter mi?... Aslında bu kadar değil; daha da var.

Masonluğun yasaları ve kurallarından söz edince, onu böyle bir tarihçe özeti kapsamında değil, apayrı bir başlık altında ayrıntılı olarak incelemek gerekir. Belki sonra onu da yaparız ama şimdi tarihçeye, şu daha önce sözünü etmiş olduğum “yangın” olayına gelelim.