Bu sorunun yanıtı: Çok şey...
Ancak bu çok şeyin gerçekten çok şey olabilmesi için, o masonun mutlaka sosyal bilimler ve özellikle felsefe ile yakından ilgilenmekte olması, o güne dek çeşitli nedenlerle buna eğilememiş olsa bile şimdi özenle önemseyerek biraz bunun üzerinde zaman ve emek harcaması gerekir.
Kuşkusuz bu aşamaya kadar Masonluk ile bağlantılı olmak üzere edinilmiş olması gereken bilgiler edinilmiştir; edinilmiş olmalıdır. Fakat Masonluğun bu yüksek derecelerinde ayrınıtılı olarak ele alınan konuları vardır. Elbette bunları burada sayıp dökmek, ayrıntılarına girmek, bu Forumun gerek işlevinin ötesine geçer gerekse kurallarına ters düşer. Bununla birlikte bir örnek çekip üzerinde ne olabileceğini düşünebiliriz.
Biliyoruz ki Masonluk daha başından beri dogmalara karşıdır. Konu "dogma" olunca bunun tanımı ve neyin dogma olup neyin olmadığı elbette Masonluğun daha birinci derecesinde incelenebilir. İncelenir de... Bunun sonrasında gene simgesel dereceler bağlamında bireye dogmalarından sıyrılabilmesi bakımından öneriler getirilir.
Ancak bu nasıl gerçekleştirilir? Bunun sağında solunda, ötesinde berisinde neler vardır? Ne gibi bir çalışmaya girişmek gerekir? Sadece kişi bakımından değil toplum bakımından da dogma ile nasıl savaşılır?
İşte bunlar Masonluktaki yüksek derecelerden birisinin konusu olarak gündeme gelir ve orada irdelenir.
Masonlukta simgesel derecelerde karşılaşılan olumlu ya da artı ve olumsuz ya da eksi diğer tüm kavramları teker teker alın. Bunları sistematik bir çerçevede ve bir dereceler silsilesi halinde değerlendirin. Simgesel derecelerde karşılaşılmamış ama gerekli gördüklerinizi de katın. İşte bir mason riti oluşturdunuz. Sizin bu ritinizde olan bazı öğeler diğerlerinde yok. Onlara oranla sizin de eksikleriniz var. Hepsiyle başa çıkamazsınız. Bir önem sırası düşünmeniz gerek. Bunu üzerinde çalışacak olanların verebileceği zaman ve emek düzeyi ile de dengelemek gerek. Dolayısıyla bakın, ortaya birbirine benzer ama birbirinden farklı ritler çıkıyor. Hele bunlardan kimisi din ve inanç öğelerine, kimisi bilim ve akıl öğelerine öncelikle ağırlık veriyorsa, aralarında çelişkiler de doğuyor.
Şimdi, bu durumda, Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti bunlardan biriyse, yüksek derecelerin organizasyonuna gerek yok diyebilir miyiz?