Masonlar.org - Harici Forumu

 

Gönderen Konu: Tümdengelimli Düşünme Yöntemi Üzerine  (Okunma sayısı 2430 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Mart 10, 2015, 01:32:53 öö
  • Orta Dereceli Uye
  • **
  • İleti: 402
  • Cinsiyet: Bay

Düşünme yöntemleri üzerine yaptığım paylaşımlara tümdengelimli düşünme yöntemi hakkında bir paylaşım yaparak devam etmek istiyorum.

Ama öncesinde kısaca daha önce hakkında paylaşımda bulunduğum düşünme biçimlerinin isimlerini vermek isterim. Bunlar;

-   Analitik düşünme yeteneğine sahip insan
-   Eleştirel Düşünme Üzerine
-   Tümevarımlı Düşünme Yöntemi Üzerine
-   Analojik düşünme yöntemi üzerine

Şüphesiz ki, hep söylediğim gibi, bir pozitif bilimci olarak bu yazacaklarımın daha iyisini yazacak üyelerimiz olacaktır. Tüm üyelerin katılımı değerlidir.

Deduksiyon olarak da bilinen tümdengelim genelden özele ya da yasalardan olaylara geçiş şeklinde yapılan bir akıl yürütme biçiminde tanımlanmaktadır.

Analojik düşünme ile ilgili paylaşımımızda akıl yürütmenin en az iki önerme arasındaki ilişki sonucu birinden diğerini çıkartmak olarak tanımlandığını söylemiştik.

Tümdengelimli düşünme için bir örnek vermek gerekirse:
“Bütün kuşlar uçar.” “Güvercin de bir kuştur.” “O halde güvercin de uçar.”
çıkarımı tümdengelimli bir akıl yürütme ve düşünme biçimidir.

Bazı kaynaklarda yukarıda verdiğimiz tanım “tümelden tikeli” bulma tikele ulaşma yöntemi olarak da tanımlanabilmektedir. 

O halde tümdengelim doğru olan ya da doğru olduğu sanılan genel önermelerden zorunlu olarak çıkan yeni özel önermeler türetir.

Bu durumda öncül önerme doğru ise sonuçtaki önerme de mantıksal bir zorunlulukla doğrudur. Bir örnek vermek gerekirse:
“İnsanlar yaşamak için beslenmelidir.” “Çağatay da insandır.” “O halde Çağatay da yaşamak için beslenmelidir.”
şeklinde yapılmış bir taşıma tümdengelimli bir taşımadır. Ve insanların yaşamak için beslenmeleri gerektiği doğru ise Çağatay’ın için durumun faklı olması beklenemez. Yani bu durum Çağatay için de doğru ve zorunludur.

Tümdengelimli düşünce de genel prensipler ortaya konduktan sonra bu prensiplere dayanarak gözlemler açıklanabilmektedir. Bu açıklama, başka bir deyişle, "Zihnimizin kanunlardan, kurallara örneklere, olaylara inerek yeni bir yargıda bulunmasıdır." biçiminde de kullanılabilir.

Tümdengelimin temelinde “bütün için doğru olan, parçaları için de doğrudur” ilkesi yatmaktadır denebilir.

Tümevarımın tersine, genel ilkelerden özel durumlara inen bir akıl yürütme şeklidir. Burada herhangi bir genelleme (kanun, kural) ele alınır, sonra bundan yola çıkarak özele (olaya, örneğe) inilerek, yeni bir yargıya varılır.

Tümevarımlı düşünmeyi anlattığımız paylaşımda da söylediğimiz gibi özel bir gözlemler/kavramlar/olgular yardımıyla genel ilkeler ve genel olgular ortaya konmaktadır.

O halde tümel↔ tikel, genel↔özel arasındaki ilişkileri inceleyen tümevarım ve tümdengelim hep kullanılagelen ve kullanılmakta olan akıl yürütme ve düşünme yöntemleridir. Bu iki yöntem arasındaki bağlılık ve ikisinin birlikte kullanılması hep olagelmiştir.
« Son Düzenleme: Mart 10, 2015, 01:39:02 öö Gönderen: propulsion »
Nosce te Ipsum


 

Benzer Konular

  Konu / Başlatan Yanıt Son Gönderilen:
3 Yanıt
8898 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 22, 2012, 08:09:47 öö
Gönderen: ADAM
13 Yanıt
12639 Gösterim
Son Gönderilen: Temmuz 07, 2014, 11:01:26 öö
Gönderen: NOSAM33
7 Yanıt
3718 Gösterim
Son Gönderilen: Nisan 09, 2015, 12:44:16 ös
Gönderen: Selim
11 Yanıt
5333 Gösterim
Son Gönderilen: Nisan 22, 2015, 02:24:37 ös
Gönderen: propulsion
13 Yanıt
5952 Gösterim
Son Gönderilen: Mart 01, 2015, 09:37:49 ös
Gönderen: propulsion
1 Yanıt
2099 Gösterim
Son Gönderilen: Mart 02, 2015, 03:58:58 ös
Gönderen: ARARAT
3 Yanıt
8176 Gösterim
Son Gönderilen: Mart 05, 2015, 05:15:08 ös
Gönderen: İNSAN
1 Yanıt
4615 Gösterim
Son Gönderilen: Mayıs 10, 2015, 03:40:47 ös
Gönderen: Sade
8 Yanıt
15475 Gösterim
Son Gönderilen: Nisan 09, 2015, 07:37:49 ös
Gönderen: propulsion
7 Yanıt
7658 Gösterim
Son Gönderilen: Nisan 22, 2015, 12:03:27 ös
Gönderen: İNSAN