Peki vatansizlik durumunda o kisi hangi ulkede kaliyor? Kalabiliyor? bu durum, ne kadar suruyor? nasil cozuluyor? Ozellikle vatansizlik konusunda bilgi verebilirseniz cok memnun olurum.
Uyrukluk hususunda üç temel ilke vardır bunlar
1) Her kişinin vatandaşlığı olmalıdır
2) " " yalnız bir vatandaşlığı olmalıdır.
3) Kişi vatandaşlığını seçmede ve değiştirmede özgür olmalıdır.
Bunlar kabul edilen ilkeler.
İHEB 15/I^de "herkesin bir uyrukluğa hakkı" olduğu belirtilmiştir. Ancak bu böyle olmakla birlikte yurtsuzluk durumu da olabilir ki buna yol açan çeşitli nedenler vardır. Mesela vatandaşlıkta doğum yeri ilkesini kabul etmiş X devletin uyruğu karı-kocanın, kan bağı ilkesini kabul etmiş Y devletinde doğan çocuğu yurtsuzdur. Çünkü çocuk X devletinin ülkesi dışında doğmuştur dolayısıyla X devleti onu yurttaşlığa almayacaktır. Y devletinde doğmuştur ancak anne ya da baba Y devletinin uyruğu olmadığından Y devleti de çocuğu yurttaşlığa almayacaktır. Bunun dışında daha öncede ifade ettiğim gibi kişi yurttaşlıktan yoksun bırakılmış, (vatandaşlıktan ıskat edilmiş) olabilir, başka bir devletin de yurttaşı değilse kişi vatansız konumuna düşer.
Vatansızlığın sıkıntıları nelerdir?
Öncelikle uyruklutan yoksun kişi bulunduğu ülkenin sağladığı olanaklardan faydalanacak ancak hiçbir devlete karşı yurttaşlık yükümlülüğüyle bağlı olmayacaktır. Ote yandan girişeceği hukuki işlemlerin geçerliliğinin saptanması için ehliyetinin belirlenmesi de sorun yaratacaktır. (hukuksal ehliyet genellikle kişinin ulusal yasasına göre çözümlenir, hiçbir devletin yurttaşı değilse ulusal yasa da söz konusu olamaz)
Vatansızın sınırdışı edilmesi de sorun yaratır. Çünkü devletler başka devletlerce sınırdışı edilmiş kendi vatandaşlarını ülkelerine kabulle yükümlüdürler. ancak yurtsuzu kabul etmek zorunda değildirler. Vatansız birisi hiçbir devletin diplomatik korumasından da faydalanamaz.
süresi yok ölenedek yurtsuz olabilirsiniz. kişinin bulunduğu ülkenin mevzuatı uyarınca belli şartları sağlayanlar (her ülkede farklılık gösterebilir) o ülkenin yurttaşlığı için başvuruda bulunabilirler.
Bir ulke seni vatandasliktan atmadan once, baska yerde vatandasligin olmasini umursarmi? bu onu etkilermi
Umursamaz. Atacaksa atar yani. Ama başka bir ülkenin yurttaşı ise bu etkiler mi? Etkiler. Yukarıda üç temel ilkeyi belirttim. İkincisi "herkesin yalnız bir yurttaşlığının olması" ilkesidir.
Türk Vatandaşlık Yasasının 25/a maddesinde "İzin almaksızın kendi istekleriyle yabancı bir Devlet vatandaşlığın kazananlar"ın Türk vatandaşlığını kaybettiğine Bakanlar Kurulu tarafından karar verilebilir. 25/h maddesinde "herhangi bir yolla yabancı bir Devlet vatandaşlığını kazanmış olup, kesintisiz olarak 7 yıl TR dışında oturan ve TR ile ilgilisni ve bağlılığını kesmediğine ve Türk Vatandaşlığını muhafaza etmek isteğine delalet edecek resmi temas ve işlemlerde bulunmayalar"ın vatandaşlığı kaybettirme işlemine konu olabilecekleri belirtilmiştir. Görüldüğü üzere başka yurttaşlık durumu negatif anlamda dikkate alınmaktadır.
