MASONLUK TARİHİ’NDE ANLATILMAYANLAR - 18

[ADAM]

Londra Büyük Locası’nın Kurucuları


Masonluğun resmî tarihinde, Londra Büyük Locası’nı, Londra’daki 4 çok eski (from times immemorial) operatif mason locasının bir araya gelerek kurduğu belirtilir.

Buna karşılık, bu işe dikkatli bir gözle baktığımızda şunu görüyoruz:

“4 eski operatif mason locası” değil, “tek bir operatif mason locası ile sırf bu amaçla kurulmuş olan üç operatif görünümlü ama spekülatif loca”.

Hem o tek operatif mason locası da pek öyle o kadar çok “eski” değil; olsa olsa 40 yıllık bir geçmişi var. Büyük Londra Yangını’ndan yaklaşık 9 yıl sonra, 1675 tarihinde, St. Paul Katederali’nin yeni baştan yapımı amacıyla kurulmuş.

Ya ötekiler?

Onların geçmişi ise ya belirsiz ya anlatmış olduğum gibi… 1715-1716 yıllarında yani Londra Büyük Locası’nın kuruluşundan hemen önce oluşturuldukları sanılıyor. Kesin bir tarih yok. Sadece birinin 1712 yılında kurulmuş olduğu söyleniyor ama o da kesin değil.

Bu üç locanın üyeleri arasında daha önce “operatif mason” niteliğini taşıyan herhangi biri de yoktu. (Bunun çok sert bir iddia olduğunu biliyorum; aksine bir bilgisi olup, bunu kanıtlayabilecek olan ortaya çıksın!)

Bu localarda Operatif Masonluğun öteden beri uygulanmış yöntem ve gelenekleri uyarınca “kabul edilmiş mason” niteliğini taşıyan kaç kişinin bulunduğu bile belirsiz. Pek az sayıda, ancak birkaç kişi olmaları olası. Diğerleri öyleymiş gibi gösterilmişti. Zamanında yeterli süre çıraklık yapmış, sonra kalfalığa geçmiş, böylece locada yönetici olma hakkını elde etmiş, içlerinden kimileri de localarında üstatlığa seçilmiş gibi.

Tüm bu anlattıklarım birer varsayım hatta baştan sona uyduruk, Masonluğun öteden beri benimsenmiş resmî tarihçesine indirilmesine çalışılan çok sert bir darbe gibi görünebilir.

Evet öyle!…

Ancak aksini ileri sürenlerin elinde hiçbir kanıt yok.

Var mı?

Hiç kimse bu locaların “kabul edilmiş” olduğu söylenen üyelerinin geçmişine ilişkin doğru dürüst bir bilgi veremiyor.

Verebilen var mı?

Elbette geçmişleri bilinen kişiler de var. Ancak birkaç istisna dışında bunların hangi locaya ne zaman kabul edildiğine ilişkin hiçbir bilgi, hiçbir bir belge yok.

Masonluğun resmî tarihine göre, bu belgeler varmış. Ancak 1718 yılında Londra Büyük Locası’nın merkez binasında çıkan bir yangında hepsi kül olup gitmiş.

Öyle bir yangının çıkmış olduğu doğru ama bunun bir kundaklama olduğunu ileri sürenler de var. Nitekim büyük loca kurulduktan sonra İngiltere’nin her yerinde Operatif Masonluk ile bağlantılı tüm bulunabilen belgeler toplanmış. Hepsi yanmış. Bir masonun anılarında, daha sonra bulunmuş bazı belgelerin de kendi gözlerinin önünde şömineye atılarak yakıldığı anlatılıyor.

Dolayısıyla Londra Büyük Locası’nı kimin, kimlerin kurduğu belli değil. Bu bağlamda Londra Büyük Locası’nın ilk yıllarında büyük üstatlık yapmış olan masonların kimliklerine bakalım mı?