Ne zamandır bu konu üzerine bir çalışma yapıp foruma getirmeyi düşünüyordum. Bir ara fırsat buldum; giriştim.
Aslında bu konuyu ikiye ayırmak gerekirdi. Birisi betimlemesine yapacağım bu nesnenin tarihsel ya da Tevrat’a göre anlatımı, diğeri de tarih boyunca insanların bu nesneyi nasıl değerlendirmiş olduklarına ilişkin örnekler.
Benim açımdan asıl önemli olan ikincisi. Bu nesne, bu kavram ya da bu tasarım tarih boyunca farklı alanlarda ürün veren birçok sanatçıya esin kaynağı olmuş. Hem öylesine bir esin kaynağı olmuş ki, tarihte bundan başka hiçbir öğenin ya da tasarımın sanatta daha çok kullanılıp değerlendirilmemiş olduğunu söylersem sanırım yanılmam.
Zaten bu nedenle konuyu forumun bu bölümünde işleyeceğim. Ancak önce bu şamdan hakkında Tevrat bağlantılı olmak üzere de biraz tarihsel bilgi vereceğim. Dolayısıyla anlatımın bu ilk bölümünün aslında sanatla ilgisi yok.
Önce şöyle bir soru: «Yedi kollu şamdan denilen nesne nedir?»
Bu sorunun yanıtı açık değil mi? Yedi kolu, her bir kolunun ucunda bir ışık kaynağı bulunan bir şamdan. O kadar.
Fakat genel benimseyişe göre, “yedi kollu şamdan”dan söz edildiğinde, belirli özellikleri olan bir şamdan akla geliyor. Şöyle ki, bunun ışık kaynakları ya da kandilleri aynı düzlemde olmak üzere birbiri ardınca üç çift eğri ve simetrik kolunu ucundaki altı kandil ile bunların ortasında ve genellikle biraz yukarıda yedinci kandilden oluşan bir şamdan.
Buna göre, tipik bir yedi kollu şamdan şöyle bir şey oluyor:
Fakat birçok yerde bu şamdanın, aynı ya da benzer amaçlı olmakla birlikte biraz farklı biçimlendirildiği de görülüyor. Örneğin, şu resimde olduğu gibi, tüm kandilleri aynı yatay düzlemde olan, böylece yedisinin de eş tutulduğu bir şamdan
Yedi Kollu Şamdanın birçok yerde şu resimde görüldüğü gibi ya da buna benzer bir tarzda düzenlenmiş olduğunu görme olanağı da var:
Burada, şamdanın kandillerinin farklı düzeylerde olması öngörülmüş ya da öyle bir düzenleme yapılmış. Şamdanın görünümü bir ağaca benzetilmiş.
Elbette bu şamdanın kollarının hepsinin aynı düşey düzlemde olması da zorunlu değil. Dolayısıyla şu resimdeki de aslında bir yedi kollu şamdan.
İşte bunlar olabilecek yedi kollu şamdan tipleri…. Hatta başka düzenlemeler de yapılabilir; elbette yapılmıştır da... Ancak bakalım Tevrat bu şamdan için neler diyor; bu şamdanı nasıl betimliyor?
Elbette bir sonraki yazıda…
Konu: YEDİ KOLLU ŞAMDAN – 1 (Genel) (Okunma sayısı 11065 defa)
Ocak 17, 2010, 12:31:37 ÖS