Masonluktaki Üçler… 5

[ADAM]

Masonluktaki üçlerden söz edildiğinde, Masonluğun simgesel derecelerinde çalışan locaların oturumlarını yaptığı mabetlerde mutlaka yer alan, Antik Çağın üç temel mimari stiline benzeyen, gerek birer simgesel gerekse ritüelik öğe olarak değerlendirilen sütunlara değinilmeden geçilemez. Çünkü belki de bu üç sütun Masonlukta “üç” sayısının en belirgin ve etkili bir biçimde dile getirilişini yansıtır.

Bu sütunlar herhangi gelişigüzel bir tarzda değil, mutlaka İyon, Dor ve Korint stillerine göre düzenlenir. Bunun böyle oluşu bir dogmaya bağlanıştan değil, böylece gerekli simgesel tasarımların yaratılması, mesajların verilmesi içindir. Çünkü özgür ve bağımsız değerlendirme hakları saklı tutulmakla birlikte bu sütunlara ve stillere çoğunluğun verdiği anlamlar vardır. (Bir nesnenin simge niteliği kazanması için, anlamlandırılışında ya da benimsenişinde bir ortaklık/paylaşım gerekir.)

Bu üç sütunu bir arada nasıl gösterebilirim diye düşündüm. Ararken şu grafik düzenlemeye rastladım. Her ne kadar bu sütunlar fotoğraflarda canlı olarak görülebilirse de, bu düzenlemede içini bir arada görüp karşılaştırmak olanağını elde ediyoruz.

Detaylar

Sanırım bunlardan hangisinin İyon, hangisinin Dor sütunu olduğunu kestirmek hiç zor değil. Zorluk Korint sütununda… Çünkü bu sütun tarihte pek az yerde kullanılmış, bunun yerine çoğu kez Korint ile İyon stillerinin birleşiminden oluşan ve Kompozit denilen sütuna yer verilmiştir.

Simgesel açıdan düşünüldüğünde, keşke o kompozit sütunun simgesel anlamı yaşamda ve toplumda gerçekleşse diye bir dilekte bulunabiliriz. Bu Masonluğa da uygun düşer ama Masonluk, öğretisi uyarınca, Dor sütununun simgelediği kavramın varlığını da gerekli görür.

Sununda söylememiz gereken bir sözü başında söyledik… Şu sütunların anlamlandırılışına bakalım.

İyon sütunu, bazı benimseyişlerde bilim, bazısında akıl, bazısında bilgelik kavramının simgesi olarak benimseniyor. Üç kavramı birden, ÖMBL’nın uygulamasında olduğu üzere “bilim-akıl-bilgelik” üçlemesini ya da HKEMBL’nın uygulamasında olduğu üzere Türk Masonluğu’nun gelenek deyişini koruyarak “aklühikmet” kavramını temsil ettiğinin benimsendiği de görülebiliyor. Batı ülkelerinin uygulamalarında bu bağlamda ne bilim var ne akıl; onlar sadece bilgelik (hikmet) kavramının karşılığını yeterli görmüş.

Dor sütunu, güç (kuvvet) kavramının simgesi olarak benimsenir. Burada sözü edilen güç ya da kuvvet, eylemin gerçekleşmesini sağlayan, yani eylemsizlik ya da ataletten iş ya da devinime geçişi oluşturan öğedir.

Korint sütunu ise, gerek yapısal bakımdan gövdesinin niteliği (ince ve çok yivli) gerekse başlığındaki işlemelerle açıkça bir güzellik örneği olduğundan bu kavramın simgesi olarak alınır. Dünyadaki tüm mason kuruluşlarının uygulamalarında bu bakımdan ortaklık/müştereklik söz konusudur.

Bu üç sütun her mason mabedinde mutlaka vardır; ya fiziksel olarak mabedin tam ortasına yerleştirilmiştir ya da bir başka biçimde temsili olarak öyle yapıldığı varsayılır. Bu bağlamda çok önemli değerlendirmeler yapılır. Ancak buradaki konu başlığımız “Masonluktaki üçler” olduğu için ben o ayrıntılara girmeden bu yazımı bitiriyorum. Gerçi Sayın Tij’in verdiği listede başka üçler de vardı; üç üçgen, üç yıldız gibi… Fakat sanırım en önemlilerini gözden geçirmiş olduk ve bu kadarı yeter.

Hiç kuşkusuz bu başlığa yapılacak katkıları da bekliyoruz.

[karahan]

sn.ADAM

Masonluktaki  üşler ,beşler kavramının simgesel olarak köklerini bu tip simgesel anıtlara bağlamak masonluğun ruhunada aslında uygun.Bu tip sütun çalışmaları günümüz mimarisinde hala kullanılmakta ama tabiki bilinmeden.Eski medeniyetlerde bulunan görkemli yapılara baktığımda neden hayran kaldığımında aslında cevabını verdiniz belki bilmeden.İnsanın üstünde acaip bir etki bırakıyor ben bir  gün fotoğraf makinamla karaköy iskeleden hiramın büstünün bulunduğu binadan başlayıp tüm istiklaldeki bu tip binaların resmini çekmiştim çok etkileyicilerdi çünkü.O dönem yöneticilerinde bir tür güç gösterisininde simgesi ayıca benim anladığım kadarı ile.

Lakin size burada soracağım şey  bildiğiniz üzere bu üçler ve veşler kavramı  daha genişide var sadece masonik bir anlamı yok mesela alevi kültüründede vardır

bu tip şeyler rastlantımıdır yoksa kökensel etkileşim benzerlikmidir.

Saygılar

[karahan]

Sn.Adam
eğer iznin olursa o fotoları burada yayınlamakta isterim konunuzu dağıtmaz ise ve katkısı olacak ise yazınıza

[ADAM]

Fotoğrafları yayınlamak benim iznime bağlı değil elbette.

Ancak bu başlık ile bağlantısı korkarım biraz zor kurulur. Tüm Pera'da öylesine değerli yapıtlar var ki... Ne yazık ki onları göremiyoruz. Benzerlerini Viyana, Peşte, Prag gibi kentlerde görebsilmek  daha kolay.

Bu yazı dizisinde sadece Masonluktaki Üçler vardı. Elbette Beşlar, Yediler, Dokuzlar, Onbeşler gibi daha birçok çoğul sayı var. Elbette o sayılar sadece Masonlukta değil, Aleviliği bilmem ama diğer birçok ezoteri kurumda, onların arasında İslâm tarikatlarında da var.

Ben derim ki izninizle; Masonluktaki Üçler öyle kalsın da öteki konuları bir başka başlık altında görelim; orada bilgilenelim, varsa katkımızı yaparak paylaşalım.

Ancak elbette konu üç sütun olursa en uygun yer burasıdır.



 

[İNSAN]

Neden beş ışık değil de üç ışık olduğuna ilişkin 'üç ' sayısının simgesel anlamından bahsedilecek diye düşünmüştüm ama öyle düşündüğüm gibi olmadı. 

Sadece üç sayısının kullanıldığı yerlere ağırlık verilmiş.  Ve üç sayısının geçtiği yerlere deginilmiş.

Ama neden beş sütun değil de ; üç sütun olduğunu , üç sayısının simgesel anlamını öğrenmek isterdim.

[ADAM]

Bu konuda birçok yazı vardır. Aranırsa bulunur.