Sayın – Saygıdeğer - Muhterem

[ADAM]

Bunlar, Türkiye’deki Masonlukta birbirine eş ya da yakın anlamlı olarak kullanılan üç sıfat.

Hangisini kullanmanın daha iyi ya da daha doğru olduğuna girmeyeceğim.

Ancak hangi büyük locanın hangisini yeğlediğine değinebilirim.

Onu da yapmama gerek yok. Büyük locaların adlarına bakın, hangisinin bu üç terimden hangisini yeğlediği anlarsınız.

Ben sadece bu sıfatları biraz kurcalayacağım.

Eskiden localara bir ek sıfat takılarak muhterem mahfil denirmiş. Böyle denilişinin nedeni, toplantı yeri “mahfil” ama orada toplanan masonik birimin Masonlukta bir geleneksel tüzel kişiliği olduğu, bu tüzel kişiye saygı gösterildiği için “muhterem mahfil”. Başına bu sıfatı takmazsanız, mabetten ya da bir diğer toplantı yerinden söz ediyorsunuz demektir. Nitekim bir diğer toplantı yerinden söz etmekte olabileceğiniz için de mahfil ve mabet sözcükleri özdeş değildir ama örtüşebilirler.

Artık muhterem mahfil yok. Muhterem loca var.

Bir de sayın loca var. Dikkat: Saygıdeğer loca yok.

Sayın loca var ama sayın üstat yok.

Buradaki farklı nitelendiriş, sanırım Batı dillerinde bu amaçla farklı sıfatların kullanılmasından ileri geliyor. Ancak eskiden ikisi muhterem sıfatında toplanmış. Gerçi “muazzez” diye bir sıfat da geçmiyor değil ama onun kullanım yeri biraz farklı.

Kimisi bir locanın başkanına Saygıdeğer Üstat diyor kimisi Üstad-ı Muhterem.

Dikkatinizi çekerim: Nedense çağdaş Türk dili kurallarına uyarak Muhterem Üstat diyen yok. Zaten diyen olsaydı Üstat değil Üstad derdi.

Bazı sayın localar var; onların başkanı ise saygıdeğer üstat değil, üstad-ı muhterem.

Kimileri, büyük locanın üst düzey görevlilerinden her birinin adının başına bir muhteremlik sıfatı takıyor. Örneğin bir locanın sekreteri sekreter ama bir büyük locanın büyük sekreterine bu büyüklük yetmiyor; ona muhterem büyük sekreter deniyor. Büyük sekreterliği yapan Muhterem …… kardeş oluyor. Öyle ki; bir kez bu sıfatı alan, bundan böyle yaşam boyu muhterem kardeş.

Bir de Masonlukta eşitlik var diyorlar. Bu ne biçim eşitlik? Görev hiyerarşisi anlaşılabilir, kabul edilebilir ama görev bitmiş, tortusu kalıyor. Hani emekli subaylar gibi. Siz önemli bir devlet organının genel müdürünün emekli olduktan sonra emekli genel müdür diye anıldığını hiç duydunuz mu? O generallerin üstünlüğü nereden geliyor?

Biz Masonluğa dönelim. Sırada büyük üstat var; bir büyük locanın başkanı.

Büyük Üstat unvanı eskiden basitmiş. Bu kadarmış. Bunun eski dildeki karşılığı elbette Üstad-ı Âzam.

Antimasonik çevrelerde ve ara sıra medyada bu üstad-ı âzam unvanı dillere dolanmıştır. Üstad-ı âzamlar şunu yapıyormuş, şöyle diyorlarmış, falanca da bunlardan biriymiş gibi lâflar edip dururlar. Sanırsınız ki onlarca üstad-ı âzam vardır ortalıkta. Oysa hiç kalmadı. Eskiden ise bir tek vardı. Görevini bitiren bir yana çekilirdi.

Günümüzde bir büyük üstadın mutlaka bir ek sıfatı var: Ya pek saygıdeğer ya da en muhterem.

Bu ikisi arasındaki fark nedir?

Muhteremde olduğu gibi… Pek saygıdeğer olan sadece görevi boyunca pek saygıdeğerdir; en muhterem ise yaşam boyu.

Günümüzde üstadı muhteremler var da üstad-ı âzam niçin yok; bunu anlamak da olanaklı değil. Olsa, şu antimasonik yazarlar ve medyadaki yanlış kullanımcılar, tiye alınmaktan bir gıdım kurtulacak.

Bir de şu sorulabilir elbette: Masonlukta bu sıfatların böyle sıkça kullanılmasının gerekçesi ne?

Bu soru elbette sadece Türkiye’deki Masonluk için değil, genelde geçerli. Fakat Türkiye’deki Masonlukta özellikle vurgulu. Bunun gerekçesini Türk Masonluğunda saygı kavramına çok önem ve değer verildiğine bağlayabiliriz. Hatta şunu bile söyleyebiliriz: Türk masonlar, birbirlerine başka ülkelerin masonlarından çok daha fazla saygı göstermektedir.

Neden dersiniz?

Benim buna verebileceğim bir yanıt var; o bir yorumdur. İsterseniz önce siz deneyin.

[Risus]

Ben biraz uzak bir soru yönelteceğim. 'Pek saygıdeğer olan sadece görevi boyunca pek saygıdeğerdir; en muhterem ise yaşam boyu.' bu iki terimi birbirinden ayıran çalışma, şey, başarı nedir? Bir de, görev bitmesi nedir? Yani görevi bitip, devreden kişinin, görevinin bitmesi neye göre belirleniyor? Onun çekilmesi / istifa etmesi / ölümüne göre mi? Yoksa belirli bir süresi var mı?

[ADAM]

Burada öyle bir durum söz konusu değil.

"Pek Saygıdeğer" sıfatınrı ÖMBL sadece Büyük Üstat için kullanıyor. Büyük üstadın görevi sona erince, ona "Önceki Büyük Üstat" deniyor. Yenisi "Pek Saygıdeğer Büyük Üstat" olarak anılıyor görev süresi boyunca.

"En Muhterem" sıfatını ise HKEMBL kullanıyor. Bir kez Büyük Üstat olarak görev yapmış bulunan mason, bundan sonra yaşamı boyunca "En Muhterem ....... " olarak anılıyor. Buna benzer bri şekilde Büyük Loca'nın önceki büyük görevlileri de "Muhterem ....... " olarak anılıyor.

 

[Risus]

Teşekkür ederim açıklama için sayın ADAM.