Yeniçeriler(Resimli)

[Ittihatci]

Yeniçeri, Osmanlı Devleti'nde askeri bir sınıftır. Yeniçeriler, Padişah'a bağlı Kapıkulu Ocakları'nın piyade kısmıdır. Yeniçeriler, Osmanlı Devleti'nin sınırlarının genişlemesi ile alınan çocukların küçüklükten alınarak yetiştirilmesi ile oluşturulur. Devletin ilk yüzyıllarında yararlı olan bu sistem, daha sonra bozulması ile değişik sorunları birlikte getirdi. Yeniçeri ocağı II. Mahmud tarafından kaldırıldı.


Kuruluşu
Avrupa'da kurulan devamlı ordudan bir asır önce vücuda getirilmiş olan Yeniçeri ordusu, Osmanlı Devleti'nin ilk dönemlerinde dünyanın en mükümmel ordusu haline getirilmişti.Bu ordu, teşkilât ve disiplini ile bu sıfatı taşımaya hak kazanmıştı.

Piyade birliği olan Yeniçeri ocağının, hangi tarihte kurulduğu kesin olarak tesbit edilememekle birlikte bunun,14.Yüzyıl da I. Murat(Hüdavendigar) döneminde yani bir ocak halinde kurulduğu söylenebilir. Bazı kaynaklarda bu kuruluşun 1365 yılı olduğu söyleniyorsa da büyük bir ihtimalle bunun 1362 yılında olduğudur.

Bu ocağın kuruluş sebebi, mevcud askerin azlığına rağmen, fetihlerin çoğalıp sınırların genişlemesi ve eldeki askerin de bu sınırları koruyamaz duruma gelme endişesi idi.Halbuki hem Rumeli'yi elde tutabilmek hem de yeni fetihlerde bulunabilmek için devamlı ve hükümdarın emir komutası altında bir askerî birliğe ihtiyaç vardı. Benzer teşkilâtlar, yani esirlerden istifade etme sistemi, daha önceki Müslüman ve Müslüman Türk devletlerinde de vardı. Bu mânada Osmanlıların, Selçuklular ile Memlukluları örnek aldıkları anlaşılmaktadır.

Yeniçeriliğin ilk kuruluşunda, orduya bin kadar yeniçeri alınmıştı.Bunların her yüz kişisine komutan olarak daha önce Türklerden meydana getirilen yaya askeri usûlüne uygun olarak bir "Yayabaşı" tayin edilmiştir.




Yeniçeri Ağası


Genel Yapısı
15. yüzyıl ortalarına kadar yaya bölükleri veya daha sonra cemaat adı verilen bir sınıftan ibaret iken Fâtih Sultan Mehmed zamanından itibaren(1451),"Sekban" bölüğünün de iltihakıyla iki sınıf haline gelmiş.16.Yüzyıl başlarında ise "Ağa" bölüğü denilen üçüncü bir kısım daha teşkil edilmiştir. Yaya bölükleri peyderpey artarak 101 bölüğe kadar çıkmıştır. Ağa bölükleri 61, Sekban bölükleri ise 34 rakamına kadar yükselmiştir.

Yeniçeriler, başlarına börk ismi verilen beyaz keçeden bir başlık giyerlerdi. Bunun arkasında ise yatırtma denilen ve omuza kadar inen bir parça yer almaktaydı. Yeniçeriler börklerini eğri, subayları da düz giyerlerdi. Fâtih kanunnâmesinde belirtildiğine göre yeniçeri taifesine her yıl beşer zira' lacivert çuka ve otuz iki akça "yaka akçası" ile her birine başına sarması için altışar zir'a astar verilmesi hükmü konmuştu.

Her yeniçeri bölüğüne "Orta" denirdi. Her ortanın da komutanı olan ve "Çorbacı" denilen bir subayı bulunurdu. Sekban ve Ağa bölüklerinde bu komutana "Bölükbaşı" denirdi. Yeniçeri ocağının en büyük komutanı "Yeniçeri Ağası" idi.Yeniçeri Ağası,ocağın kuruluşundan 1451 yılına kadar ocaktan seçilirken bu tarihten sonra Sekbanbaşılardan tayin edilmeye başlandı. Bununla beraber bu kanun daha sonra değiştirilerek ocağın dışından olan kimseler de tayin edilmiştir.

Yeniçeri Ağası, Yeniçeri Ocağı ile Acemi Ocağı işlerinden sorumlu idi. Bundan başka İstanbul'un asayişi ile de ilgilenir ve yanında bulunan bir heyetle kol dolaşıp güvenliği sağlardı. Bu sebeple hükümdarlar, bunların güvenilir ve sadık kimselerden olmasına dikkat ederlerdi. Yeniçeri Ağalarının azil ve tayini 1593'e kadar doğrudan padişah tarafindan gerçekleştirilirken, bu tarihten itibaren veziriazamlar tarafından yapılmıştır.

Yeniçeri Ocağı'nın en büyük komutanı olan Yeniçeri Ağası'ndan başka Sekbanbaşı,Ocak Kethüdası veya Kul Kethüdası,Zağarcıbaşı,Turnacıbaşı, Muhzir Ağa ve Baş çavuş ta ocağın büyüklerindendi. Bunlardan başka bir de "Yeniçeri Efendisi" denilen ocak kâtibi vardı. Yeniçeriler, maaşlarını (ulûfe) üç ayda bir alırlardı. Bu konuda ocağın en büyük âmiri olan Yeniçeri Ağası ile herhangi bir nefer arasında fark yoktu. Onun için Yeniçeri Ağası da bu ulûfe işine dahil edilirdi. Ulûfe, pâdişahın nezâretinde büyük bir törenle her ortaya torbalar halinde tevzi edilirdi. Hicrî kamerî takvime göre dağıtılan ulûfenin Salı günü verilmesi kanundu.




Yeniçeri Askerleri


Kaldırılması
16. Yüzyıl`a kadar devşirmeden toplananlardan başkası katılamazken 1582 senesinde Sultan III. Murat (1574-1595)'in, şehzadesi Mehmet için tertiplenen sünnet düğününe katılan bir sürü cambaz, hokkabaz ve oyuncunun mükafat olarak bu ocağa kayıt olmaları,ocağın yavaş yavaş bozulmasına sebep olmuştu.

Devletin kuruluşundan kısa bir süre sonra oluşturulan Yeniçeri Ocağı, belirtilen olaydan sonra hariçten insanların ocağa girmesiyle bozulmaya yüz tutmuştu.Çünkü, eğitimsiz ve başıboş kimselerin ocağa girmeleriyle bu askerî teşkilât, doğrudan siyasete katılan, devlet adamlarını tayin veya azlettiren, padişahları tahttan indiren veya tahta çıkaran bir kuvvet halini almıştı.

Yeniçeri askeri her şeye müdahele eder olmuş. Buna karşılık gerçek görevi olan askerlikle ilgileri kalmamıştı.Zira onlar, askerlik yerine esnaflıkla uğraşıyorlardı. 17 ve 18. yüzyıllarda sık sık ayaklanmışlardı. Bunun üzerine ocak, "Vaka-i Hayriye" diye isimlendirilecek olan bir karar ve hareketle 15 Haziran 1826'da Sultan II. Mahmut tarafindan ortadan kaldırıldı.

[MASON]

Guzel bir arastirma olmus. Tesekkur ederim.

[Ittihatci]

Ben teşekkür ederim.

[MASON]

Yeniçeri Belgeseli - 1

 

Yeniçeri Belgeseli - 2


Yeniçeri Belgeseli - 3



Not: Belgeselde bircok yanlis ve tartismaya acik kisimlar vardir.

[Fraternis]

Eline sağlık.

[SublimePrince]

Paylasimlariniz icin tesekkurler. Forum tum paylasimcilara minnettar.
Cok ciddi olmaya basladi forum. Arada Hamlet'in kacamaklarini ozlemiyor degilim

[HAMLET]

Biri HAMLET mi dedi... buyrun geldim

ama durun bu konuda biraz ciddi seyler yazacam

belgeseleri izledinizmi bilmiyroum. ama ozellikle ilk bolumu kessinlikle izlemenizi tavsiye ederim bakin orda ne diyo...

Ulke icindeki hiristiyanlardan vergi olarak bir erkek cocuklarini alan padisah bu cocuklari oncelikle anadoluda turk ailelerin yanlarina gonderip turk gelenekleriyle yetistiriyor sonrada orduda, en degersiz ve olmesi gereken kisiler olarak kullaniyor.

Sayin MASON "Belgeselde bircok yanlis vardir" diyerek kendisi aradan cikmis ama konu bana kaldi bu seferde

Belgeselde anlatildigina gore, yeniceriler ele gecirdigimiz topraklardaki hiristiyan olan ve musluman olmayan herkesi (hemde cocuklarini) toplayarak bir ordu olusturuyor. bu orduya at ve ok bile vermiyor. ve bunlari savas alaninda bircok kez tek basialrina birakiyor. aslinda bu konuda cok sert yorumlarim olabilirdi ama artik akillandim. o yuzden sadece belgeseldeki soylenenleri soyluyorum ve sizin yorumlarinizi dinliyorum.

sizce boyle birsey ne kadar dogrudur? ne kadar humanisttir? ne kadar osmanlinin esitlikci ve ozgur mantigina uyar?

[SublimePrince]

Biri HAMLET mi dedi... buyrun geldim

ama durun bu konuda biraz ciddi seyler yazacam

belgeseleri izledinizmi bilmiyroum. ama ozellikle ilk bolumu kessinlikle izlemenizi tavsiye ederim bakin orda ne diyo...

Ulke icindeki hiristiyanlardan vergi olarak bir erkek cocuklarini alan padisah bu cocuklari oncelikle anadoluda turk ailelerin yanlarina gonderip turk gelenekleriyle yetistiriyor sonrada orduda, en degersiz ve olmesi gereken kisiler olarak kullaniyor.

Sayin MASON "Belgeselde bircok yanlis vardir" diyerek kendisi aradan cikmis ama konu bana kaldi bu seferde

Belgeselde anlatildigina gore, yeniceriler ele gecirdigimiz topraklardaki hiristiyan olan ve musluman olmayan herkesi (hemde cocuklarini) toplayarak bir ordu olusturuyor. bu orduya at ve ok bile vermiyor. ve bunlari savas alaninda bircok kez tek basialrina birakiyor. aslinda bu konuda cok sert yorumlarim olabilirdi ama artik akillandim. o yuzden sadece belgeseldeki soylenenleri soyluyorum ve sizin yorumlarinizi dinliyorum.

sizce boyle birsey ne kadar dogrudur? ne kadar humanisttir? ne kadar osmanlinin esitlikci ve ozgur mantigina uyar?

Brave Heart filminde Ingiliz krali Iskocalra saldirirken piyader erleri salin diyor. Komutan Okcularla saldiriya baslasak daha guvenli olmaz mi? dieye soruyor. Bunun karsiliginda Ingiliz krali "Oklar masraflidir, insanise bedave" diye askerleri gonderiyor.

Saniyorum buna benzer birsey. Konu uzerinde cok bilgim olmadigi icin dogrulugu veya yanlisligi hakkinda yorum yapamayacagim. Tek soyleyebilecegim, her padisahin degisik tattikler kullanmis olabilecegi. Zaten Osmanli imparatorlugu yukselis devrindeki asaletini, basarisini, adaletini surdurebilmis olsa yikilma asamasina gelmezdi diye dusunuyorum ve lafi konusnun ustunde uzmanlara birakiyorum.

[HAMLET]

isin ilginc yani bu deger verilmeyen savas alanlarinda ellerinde tekbir kilicla birakilan bu hiristiyan ordu, bircok savastan kazanarak cikiyor ve osmanlilarin kactigi savaslardan geri donduklerinde, padisahlarina karsi tarafin kralinin kellesini dgetiriyorlar... zaten bundan sonrada degerleri acaip artiyor.

yani hem en sadik hem en cesur hemde en Turk Olmayanlarmis.... <<<<< belgesel oyle diyo. ben bilmem

[Fraternis]

Türklük yalnızca Türk ana-babadan dünyaya gelmekle olmasa gerek Türk kültürünün içeriğini kavramış, benimsemiş ve yaşantısında kullanmış her insan bu kültürün bir parçası olmuştur diye düşünüyorum. Yeniçeriler taşla sopayla savaşan bir birlik değil tüm Osmanlı ordusu içerisinde en değerli askeri güçtür. Yeniçeri askerlerinin toplanması konusu biraz karışık gözüküyor bencede pek insani bir durum yok burada ancak zaten bunu insan değil devlet yapısı öngörmüş ve gerçekleştirmiştir. Mohaç Meydan Muharebesi geldi aklıma yanılmıyorsam çağında en ileri teknolojinin kullanıldığı ve en hızlı sonuçlanan savaştır. Osmanlı ordusu 300 topun aynı anda ateşlenmesi ile Macar ordusunu mağlup etmiş bu savaş tarihe geçmiştir. Şimdi bu bilginin üzerinden konuşursak Osmanlı elinde olan tüm askeri teknolojiyi en iyi şekilde kullanmak istemiştir, bunu yaparken kendi (şovalye oluşumuna benziyor) özel birlikleri olan Yeniçerileri kullanmıştır. O dönemin şartlarına göre yapabileceklerini bugünden bakarak düşünemeyiz elbette bugün savaş planları taktikler vs. çok farklı ve insan kaybetmemeye yönelik ancak her ne zamanda yaşanırsa yaşansın savaşları silahlar değil insanlar kazanır-kaybeder. Ben iç oğlanlık meselesinden pek hoşlanmıyorum okuduğum bazı kitaplarda bu konu hakkında spekülasyon yaratan yazılar vardı. Bilgilerin içeriğini tartışmayacağım ancak kitabın referans olarak gösterdiği kaynaklar Avusturya-Macaristan ve Şii menşeyli olduğu için her zaman bir (?) ile bakmak gerekir. Verileri karşılaştırarak sonuca gitmek bazen çok  uzun bir yol olsada etik açıdan başka bir çare yok.

Saygılarımla.