Neden zamanı ölçmek isteriz ?

[Waldow]

Zamanı ölçme isteği nasıl ortaya çıkmıştır ? İnsanlar buna neden ihtiyaç duymuştur ? Bilindiği kadarıyla ilk olarak mevsimlere göre zamanlarını ölçüyorlardı. Örn. 40 kış yaşamıştı gibi. M.Ö 4000 yılında ise gölge saati bulundu. Astronomi biliminin gelişmesiyle de yıldızların konumlarına göre ölçme sistemleri de değişti. Güneş saati, su saati derken sürekli geliştirilerek bugünkü haline kadar geldi. Ancak bu başlıkta inceleyeceğimiz bu ihtiyacın neden ortaya çıktığıdır. Bu konudaki görüşlerinizi bekliyorum.



Saygılarımlar

[asimov]

Sayın waldow bir başlık altında birçok soru sormuş.

Zamanın (takvim) nasıl ölçüldüğünden daha çok, neden ölçüldüğüne yanıt arıyor sanırım.

İlk akla gelen nedenleri arasında tarımsal faaliyetler ve dinsel nedenler söylenebilir.

Arzu ederse detaylandırabiliriz.

[Waldow]

Teşekkürler Sn.Asimov benim de amacım daha detaylı bir şekilde incelemek. Somut bilgiler paylaşılsın istiyorum.

[Etimolog]

Bence geçmişi anlamak bugünü yorumlamak ve geleceğe kendimizi hazırlamak için. Evimize alıp götüreceğimiz bir dolabın odaya sığıp sığmayacağını bilme ihtiyacımız gibi.
Dolap = Zaman gibi düşünürsek fikrimin tutarlı olduğunu düşünüyorum.

[ceycet]

Doğum ve ölümün bilincine varabilen insanoğlu,yaşadığının,yaşamışlığının ve yaşayacağının kanıtı olarak ölçüm yapmak ister,sanırım.

[ADAM]

Zamanın ölçümü, Masonlukta, daha birçok şeyin ölçümü gibi,  çok önemlidir.

Çünkü Masonluk bir düzen kurumudur.

Düzen çerçevesinde ölçü de ölçüm de kaçınılmazdır. Bu kapsama "zaman" da girer.

[asimov]

Sayın ceycet'in yorumuna katılırım. Toplumsal farkındalık zaman kavramını ve ölçümünü gerekli kılmıştır.

Sayın ADAM yine kendisinden beklenecek şekilde üst düzey bir yorum yapmış. Ben bu şekilde düşünmemiştim.

Belki zamanım olursa zaman ve takvim başlıklı bir yazı dizisi hazırlayabilirim. Kimbilir...

[asimov]

Yazdık ama dikkat etmemişim, konu  astronomi alt başlığında açılsa daha doğru olurdu.

[Caius Keyes]

Üretim-tarıma geçişle birlikte başlamıştır zamanı ölçme ihtiyacı. İlk başlarda ne zaman aydınlık, ne zaman karanlık olacağını bilmek yeterliydi. Zaman geçtikçe, sadece kısa vadeli (günlük) değil, uzun vadeli (mevsimlik) zamanı da ölçmek gerekti. Çünkü tarımda ne zaman ekim yapmalı, ne zaman toplamalı, bunları bilmek şarttı.

Peki bu ölçümün doğruluğunu kim bilecek, kim deneyleyecekti?
Tabii ki yeterince Geometri bilenler! Mısır'da bu teknoloji İsa'dan önce binlerle ifade edilirken, Yunanlarda sadece arkaik dönemle ilişkilendirilir. Zaten o dönemlerde bu tip bilimlere ve uygulamalara yatkın olan Yunanlardan Anaksimandros, gnomon adı verilen saati Yunanlara benimsetmiştir. Gnomon, "gösterge" anlamına gelir, güneş saatinde gölgenin oluşmasını sağlayan bir çubuk veya bir üçgen şeklindeki parçadır.

Antik Yunan'da saat-zaman hakkında konuşan bilinen ilk felsefecilerden biri Aristoteles'tir. Her ne kadar Anaksimandros, Aristoteles'ten önce olsa da, gnomon'u onunla ansak da, Anaksimandros'un asıl derdi dünyada zamanı ölçmek değil, Dünya'nın, Güneş'in, yıldızların ve diğer gezegenlerin nasıl hareket ettiklerini öğrenmekti. Yani onun derdi Horoloji değil, Astronomi idi. Aristoteles, "saat hep şimdiyi gösterir" der ve o "an"ın, yani fiziksel bir durumun, zamanı var ettiğini söyler. Ayrıca Aristoteles'e göre hareket, sayılabilir. Bu sayılabilirliğin adı "Khronos" yani 'zaman'dır.

Bir yanım 'kısa kes' diyor, diğer yanım 'ama daha çok şey söylemeli' diyor. Yazdıklarım biraz dağınık, bir oradan bir buradan konuşmuşum, kusura bakmayın. Konu saatler veya zaman olunca tutamam kendimi, birazcık konu dışına çıkarım böyle.

[Waldow]

Zaman kavramı geçmiş, gelecek ve bugünümüzü anlamlandırma isteğimizden ortaya çıkmıştır. Yani yine ihtiyaçlarımız doğrultusunda ortaya çıkardığımız bir kavramdır. İnsanların geçmişte yaşadıklarını anlamlandırma bir düzen ve sıra içine koyma çabasıdır. İlk olarak mevsimlere göre hareket edilmiştir. Örn: 30 kış yaşamıştı gibi. Ya da 5 kış önce şu olay olmuştu gibi. Ancak sonraları insanoğlu yıldızların belirli aralıklarla aynı şekilde dizildiklerini fark etti. Artık yıldızlara göre zamanlarını belirleyebiliyorlardı. Ancak asıl gelişme yerleşik hayata geçildiği zaman oluştu. Artık tarım ve hayvancılıkla uğraşılıyordu. Bu da tohumların ne zaman ekileceği kışın ve yazın ne zaman geleceğini bilmek önemli hale gelmişti. Önceden bilip ona göre hazırlık yapmaları gerekiyordu. M.Ö 4000 yılında sütünlar dikerek gölge saati ortaya çıktı. Ancak güneş ışınları ve dünyanın elips şeklindeki hareketi sebebiyle sürekli zaman kayması oluştu. Bunu aşmak için ortaya bir üçgen parça yerleştirdiler. Bu üçgenin eğimi güneş saatinin bulunduğu yerin enlemine göre ayarlanıyordu. Tabi güneş saati güneş olmadığı zaman çalışamazdı. Bunun içinde mısırlılar su saatini geliştirdiler. Güneş saatiyle hemen hemen aynı zamanda ortaya çıkmıştır. Konik şekli olan bu saatin içindeki su alttaki bir delikten sızdırılıyordu. İçerideki su azaldıkça üzerine işaretlenmiş derecelerden zamanlarını öğreniyorlardı. Tabi bunlardan sonra kum saatleri, sarkaçlı saatler şeklinde giderek gelişerek günümüzdeki hale geldi.