Ziya Umur'a Göre Aklın Tanımı

[Who]

Ziya Umur'un bir yazısını okurken altını çizdiğim, hoşuma giden bir bölümü sizlerle paylaşmak isterim.

-Arapçadan gelen akıl kelimesinin eski ve asıl manası:'men etmektir' İkal devenin ayağını ve dizini bağlayan ipe denir;Akel ise bacakları eğri ve çarpık devedir.Şimdi, hayvanın ayağına vurulan köstekle, men etmek manasına geldiği halde, bizim bugün anladığımız 'akıl' arasında ne münasebet olacak.
Latinceden gelen kelimelerin de evvela maddi bir kavramdan hareket ederek mecazi manalarla fikirleri ifade ettiğini görmüştük,fakat bu mesafe biraz daha uzun görünmektedir.Münasebet şudur ki: köstek deveyi eğri büğrü yürümekten men ettiği gibi, akılda insanları eğri yola gitmekten men eder ve onlara sığınabilecekleri bir melce olur.
Mimar Sinan-Sayı 24-Sayfa 23

Peki size göre aklın tanımı nedir ?

[ADAM]

Bu yazının başlığına bakınca, önce  “Bu Ziya Umur da kim?”, “Böyle başlık olur mu?” diye düşünüyordum: Sonra anladım kim olduğunu. Eski masonlardan biriymiş anlaşılan. Çünkü baktım, 24 sayılı Mimar Sinan Dergisi’nin basım tarihi1977.  Ancak bu konu 23. değil de, 25. sayfada geçiyor ve Ziya Umur’un anlatımının devamı da var. Bu konu üzerinde bir irdeleme yapılacaksa, o devamın da göz önünde tutulması gerekir. Hatta belki öncesinin de çünkü yazının bütünü  aslında Aklü Hikmet (Akıl ve Bilgelik)  üzerine.

Ancak ben bu “akıl” sözcüğünün Arapçadaki kökeninin böyle bir anlam taşıdığını doğrusu bilmiyordum. Acaba bundan ötürü mü bizim öz Türkçeciler bu kelimeden hiç hoşlanmaz ve bunun yerine “us” sözcüğünü önerir?

Ben ise o “us” sözcüğünü hiç tutamamışımdır tüm Öz Türkçeciliğime karşın çünkü bu sözcük bana bir baskıcı uygulama gibi gelir hep. Örneğin kişiye akıllı olmasını önermekle uslu olmasını önermek aynı şey değildir.  Mecazi anlamda akılsız kişi vardır ama onun ussuz olduğunu söyleyemezsiniz çünkü Türkçemizde öyle bir terim yoktur. 

Masonlukta akıl konusuna çok önem verildiğine göre; Mason Sözlüğü’ndeki tanımına bakalım: “Birtakım düşünce ilkelerine göre düşünmek ve sonuç çıkarmak yeteneği” deniyor. Gelişigüzel değil “birtakım düşünce ilkelerine göre”… Demek ki düşünce ilkeleri farklı olunca akıl da farklılaşabilir; en basitinden olumlusu ve olumsuzu olur.

Bu konu Ansiklopedik Mason Sözlüğü’nde biraz daha ileri gidilerek özetle irdelenmiş. Dahası için başka terim ve kavramların da incelenmesi gerekiyor; zekâ, bilim, dogma, batıl, rasyo gibi…

Bu konuyu irdelemeye devam edeceksek, ya Sayın Ziya Umur’un etimolojik çalışmasını daha geniş olarak almalı ya da kavram üzerine daha geniş bir irdelemeye yönelmeliyiz.  Bu konudaki tercihi,  başlık sahibi Sayın Who belirlemeli.

[Who]

Ben ise o “us” sözcüğünü hiç tutamamışımdır tüm Öz Türkçeciliğime karşın çünkü bu sözcük bana bir baskıcı uygulama gibi gelir hep. Örneğin kişiye akıllı olmasını önermekle uslu olmasını önermek aynı şey değildir.  Mecazi anlamda akılsız kişi vardır ama onun ussuz olduğunu söyleyemezsiniz çünkü Türkçemizde öyle bir terim yoktur. 


Bu konuyu irdelemeye devam edeceksek, ya Sayın Ziya Umur’un etimolojik çalışmasını daha geniş olarak almalı ya da kavram üzerine daha geniş bir irdelemeye yönelmeliyiz.  Bu konudaki tercihi,  başlık sahibi Sayın Who belirlemeli.

Sayın ADAM
Çok farklı bir noktaya değinmişsiniz.Gayet hoşuma gitti bence çok iyi bir tespit yaptınız.
Konuyu irdelemeye gelince ben Ziya Umur'un yazısını bir örnek olarak verdim.
Yani A kişi'nin yada bana göre aklın tanımını da verebilirdim ancak bana farklı geldiği için Ziya Umur'un bu tanımını kullanmak istedim.
Bunu vermekteki amacım şudur ;
Ziya Umur'un bu örneğinden yola çıkarak bize göre akıl nedir ? sorusunun bir ortak cevabını bulmak ve üyelerimiz arasında bu konuda bir beyin fırtınası
yaratmak istedim.
Saygılarımla...

[ADAM]

Çok iyi...

Ancak başlık böyle olunca doğrudan kişiye bağlı. Belki "Akıl nedir?" ya da benzeri bir başlık açılabilir. O zaman o başlık altında akıl yürütürüz.

Aslında Forumda yapılmışlığı da var. Hem de ben yapmışım:
http://masonlar.org/masonlar_forum/index.php?topic=12524.0
http://masonlar.org/masonlar_forum/index.php?topic=12538.msg77749#msg77749

Ancak yeterli olmayabilir. Devam edebiliriz.

[Who]

Çok iyi...

Ancak başlık böyle olunca doğrudan kişiye bağlı. Belki "Akıl nedir?" ya da benzeri bir başlık açılabilir. O zaman o başlık altında akıl yürütürüz.

Aslında Forumda yapılmışlığı da var. Hem de ben yapmışım:
http://masonlar.org/masonlar_forum/index.php?topic=12524.0
http://masonlar.org/masonlar_forum/index.php?topic=12538.msg77749#msg77749

Ancak yeterli olmayabilir. Devam edebiliriz.

Aslında konu başlığını bu şeklide seçerken düşündüm ki 'akıl nedir ?' yada aklın tanımı nedir ? gibi normal bir başlık atsaydım belki de sizin ve diğer üyelerin dikkatini çekemeyecektim.Bu şekilde başlık atarak hem konu hakkında bir merak duygusu uyandırmak, hem de Ziya Umur'un araştırılmasına vesile olmak istedim.Amacıma da ulaştım sanırım 
Sizin başlattığınız konu da genel olarak aklın işlevi tartışılmış benim istediğim ise ;
Sizin yazmış olduğunuz
Akıl nedir?... Sözlükte verilen basit tanımı uyarınca belli birtakım düşünce ilkelerine göre düşünmek ve sonuç çıkarmak yeteneği.
gibi bir tanım oluşturmaktı.Herkesin öznel tanımından yola çıkarak nesnel bir tanım oluşturmaktı.
Saygılar...

[NOSAM33]

Akıl nedir?
1. Öğüt, salık verilen yol
2. Düşünme, anlama ve kavrama gücü, us
3. Hafıza, bellek
4. Düşünce, kanı
Köken: Arapça
Cümle içinde kullanımı
Bu aklı size kim verdi.
Akıl yaşta değil baştadır.
- Atasözü
Adı aklımda kalmadı.
Hala aklımda o tufan yağmuru.
- C. Sıtkı Tarancı
Şimdiki aklım olsaydı bu dükkanın yerine aç bir kahve!
- A. K. Tecer


Kaynak: http://akil.nedir.com/#ixzz30yCcyeTM

ALINTI ...

[Who]

Akıl nedir?
1. Öğüt, salık verilen yol
2. Düşünme, anlama ve kavrama gücü, us
3. Hafıza, bellek
4. Düşünce, kanı
Köken: Arapça
Cümle içinde kullanımı
Bu aklı size kim verdi.
Akıl yaşta değil baştadır.
- Atasözü
Adı aklımda kalmadı.
Hala aklımda o tufan yağmuru.
- C. Sıtkı Tarancı
Şimdiki aklım olsaydı bu dükkanın yerine aç bir kahve!
- A. K. Tecer


Kaynak: http://akil.nedir.com/#ixzz30yCcyeTM

ALINTI ...

Sayın NOSAM33
Konuyu açarken kalıp tanımlar yerine size göre aklın tanımını yapmanızı istemiştim aslında.
Ancak sizin fikriniz de yukarı alıntıyla aynı doğrultuda olabilir ya da sizce aklın tanımını karşılıyor olabilir.
Katılımınız için teşekkür ederim.
Saygılarımla...

[NOSAM33]

Akıl ; İnsanoğlunun kendi kendini idame etmesini sağlayan,  zaman içinde elde edilen deneyimlerin karşılığıdır...

[ADAM]

Sayın NOSAM33'ün tanımına göre, insan ancak deneyimle akıl sahibi olabilir. Akıl, kimilerinin dediği üzere genden gelme değildir; sonradan elde edilir. Zaman içinde deneyim elde etmeyen akılsızdır. Akıl olmayınca insan yaşamını sürdüremez. Sadece insan ile bağlantılı olduğundan, insan dışı hiçbir varlıkta akıl yoktur. Diğer varlıkların zaten aklı olmadığı için onlar yaşamını sürdürebilir.

Öyle mi, yoksa ben mi yanlış anladım?

[NOSAM33]

Sayın NOSAM33'ün tanımına göre, insan ancak deneyimle akıl sahibi olabilir. Akıl, kimilerinin dediği üzere genden gelme değildir; sonradan elde edilir. Zaman içinde deneyim elde etmeyen akılsızdır. Akıl olmayınca insan yaşamını sürdüremez. Sadece insan ile bağlantılı olduğundan, insan dışı hiçbir varlıkta akıl yoktur. Diğer varlıkların zaten aklı olmadığı için onlar yaşamını sürdürebilir.

Öyle mi, yoksa ben mi yanlış anladım?

Sayın NOSAM33'ün tanımına göre, insan ancak deneyimle akıl sahibi olabilir.

Doğru ve yanlışı ayırt eder .

 

Akıl, kimilerinin dediği üzere genden gelme değildir; sonradan elde edilir.

Anlama , kavrama, yetenek ,kabiliyetler vb. gibi yetenekler GENETİK' tir .

Akıl olmayınca insan yaşamını sürdüremez.

Sürdürür ; yalnız başına  normal  hayat yaşayamaz .

 
 

Akıl olmayınca insan yaşamını sürdüremez. Sadece insan ile bağlantılı olduğundan, insan dışı hiçbir varlıkta akıl yoktur.

Her canlıda AKIL vardır . Genetik olarak doğuştan var olan yetenekle doğar.

Diğer varlıkların zaten aklı olmadığı için onlar yaşamını sürdürebilir

Yanlış , benim anlatmak istediğim bu kadar ilerisi beni aşıyor ...
Saygılar