"Filistin" Kelimesinin Etimolojik Tarihcesi

[Isis]

Bugunku (3 Ocak 2009) Taraf gazetesindeki KELIMEBAZ kosesinde, Sevan Nishanyan, FILISTIN'in etimolojisini (kelime kokeni bilimi) konu alan bir yazi yazdi.

 

FILISTIN

En eski zamanlara gidersek Filistin bugunku kadar genis bir alan degil, simdiki Gazze seridi ile onun hemen devamindaki Asdod ve Askelon kentlerini iceren daracik sahil bandinin adi. Gec Bronz Caginda buraya muhtemelen denizden gelen ve yerli Sami dillerine benzemez bir dil konusan bir kavim yerlesmis. Ic kesimde oturan Ibrahim ogullariyla durmadan catismislar. Tevrat bunlara Pelisti adini verir, Ibranice cogulu Pelistim. Ilk sesli sewa, yani Turkce I'ya yakin kisa bir ses.

 

Bu marjinal kavmin adini Romalilar meshur etmis. Milattan sonraki 100-150 yilda Roma Imparatorlugu, eski adi Iudaea (Yahudiye) olan ulkede durmadan isyan cikartip teroristlik eden Yahudilerden yaka silkmis, 132 yilindaki son isyandan sonra hepsini memleketten surup, ta Lubnan sinirina ve Urdun'e kadar olan vilayetin adini da Palestina yapmislar. Maksat belli ki Yahudileri ve Yahudiligi anistiran her seyi haritadan silmek. Yahudistanin baskenti olan Ierusalem kentinin adi bile zamanin imparatoru onuruna Aelia Capitolina diye degistirilmis, tipki bin yillik Egin'in Kemaliye edilmesi gibi.

 

7. yuzyildaki Arap isgaline dek Bizans-Roma vilayetinin adi Palestina kalmis. Falestin veya Filistin bunun Arapcasi. Arapcada /p/ sesi yok, malum, her zaman /f/ olur.

 

Islam ve Osmanli asirlarinda bu isim buyuk olcude unutulmus, ya da tarihi bir ad olarak tek tuk animsanmis. Osmanli devrinde bugunku Israil'in kuzeyi Sam veya Beyrut vilayetinin bir parcasi. Guneyi ise Kudus sancagi, gayriresmi kullanimda cogu zaman Yahudiyye olarak anilmis. Ahim sahim Yahudi nufusu oldugundan degil, memleketin eski adi bu oldugundan.

 

1918'de ulke Ingiliz isgaline girince ortaya gene isim sorunu cikti. Avrupalilarin oteden beri bildigi adiyla Judaea deseler olmaz, Araplar kizar. Yahudilerin istedigi Eretz Israel hic olmaz. Notr olsun diye bir sure Jordan adi ustunde durduktan sonra, eski Roma vilayetinin adini canlandirmaya karar verdiler. Ulkenin adi bir kez daha Palestine oldu. Ingilizlerin yarattigi bu ulkede oturan Araplara da Palestine/Filistin Araplari dendi.

http://www.taraf.com.tr/makale/3397.htm