AYLAR
Yahudilik, takvimini Ay’ın hareketlerine göre düzenler, batı uygarlıkları ise aylarını Güneş’e göre belirlerler. Bu, bir ikilemi doğurur. Ay, Güneş’e göre günde yaklaşık 48 dakika kadar daha yavaş ilerler. Güneş’ten sürekli artan bir süre geri kalır. (Ay yılının bir ayı 29,5 gündür). Nihayet 12. ayın sonunda Ay yılı, Güneş yılından 11 gün daha kısa olur, her üç senede bir de böylece bütün bir ay kaybedilir.
Bu, dini takvim için özel bir sorunu da beraberinde getirmiştir: Pesah (Hamursuz bayramı) bahar gündönümünde kutlanmalıdır; çünkü bu tarih ilkbahar ve hasat zamanının damgasını vurduğu, doğanın yeniden dirilişi ile Yahudi insanının kurtuluşunu birleştiren bir zamana denk gelir. Eğer Ay takvimi üç senede bir tam bir ay geri kalırsa, Pesah’ın her yıl kayması ve sırayla tüm mevsimlere denk gelmesi gerekir. Sorun sadece bununla kalmamaktadır. Kipur günü Cuma veya Pazar’a düşmemelidir. Çünkü Kipur Cuma gününe denk düşseydi, iş yapılması yasak olan iki gün art arda gelmiş olacaktı ( Kipur ve Şabat ) . Bu yüzden Kipur günü ölenler iki gün sonra gömüleceklerdi. Dinimizce ölünün mümkün olduğu kadar erken gömülmesi gerekir. Aynı durum Kipur Pazar günü düşerse de oluşur. ( Şabat ve Kipur ) Bunun için İbrani takvimi, Kipur’un ne Cuma ne de Pazar’a düşmeyecek şekilde ayarlanmıştır. Bu ayarlama, Kipur’un Salı günü düşmemesini ve aynı zamanda bazı bayramların belirli günlere rastlamamasını otomatik olarak ayarlar. Hangi bayramların hangi günlere düşmeyeceğini gösteren ilginç bir tablo :
Bayramlar (1.gününün rastlamayacağı günler)
Pesah: Pazartesi, Çarşamba, Cuma
Şavuot :Salı, Perşembe, Cumartesi
Roş-Aşana: Pazar, Çarşamba, Cuma
Kipur: Salı, Cuma , Pazar
Purim: Cumartesi, Pazartesi, Çarşamba
Şimdi de bir ilginç tablo daha görebiliriz. Pesah’ın 1. gününün hangi güne düştüğünü bilirsek ( Örneğin, Pesah’ın 1.günü Salı olmuşsa Tişa Beav da Salı günü olacaktır ), diğer bayramların hangi güne düştüğünü bu tablodan bulabiliriz :
Pesah’ın Günleri: Hangi Bayramla aynı gün olduğu
Pesah’ın 1. günü: Tişa-Beav
2. günü: Şavuot
3. günü: Roş-Aşana
4. günü: Simhat Tora
5. günü: Kipur
6. günü: Purim ve Lag Baomer
7. günü: Yom Aatsmaut
Talmud hahamları, 19 yıllık bir döngüye, İkinci Adar ( Veadar ) da denen 7 fazla ay ekleyerek bunun ayarlamasını yapmışlardır. İlave aylı seneler bu 19 yılın 3,6,8,11,14,17,19 uncu seneleridir. Böyle dahice hazırlanmış bu takvim tüm bayramları olmaları gereken mevsimde ve günde tutmayı başarmıştır.
İbrani ayları şunlardır : Nisan , İyar, Sivan, Tamuz, Av, Elul, Tişri, Heşvan, Kislev, Tevet, Şevat, Adar , ( Veadar ) .
Ay yılına göre, ayın ilk günü olan “Roş Hodeş”, önceleri Yeruşalayim’deki merkezi kurul tarafından, yeni ayın gözle görülmesinin hemen ardından ilan edilirdi. İnsanlar 29,5 gün süren aylarla baş edemeyecekleri için bazı aylar 29, bazıları ise 30 günlüktür. 30 günlük olanlarda iki tane, 29 günlük olanlarda ise bir tane Roş Hodeş bulunur. Kurul’ın Yeni Ay beyanına benzer biçimde, günümüzde de Roş Hodeş’ten hemen önceki Şabat gününde dua esnasında , yeni ayın gelişi ve Roş Hodeş’in tam olarak başladığı zaman belirtilir.
Yahudi geleneği, Roş Hodeş’in , kadınlığı kutladığını söyler. Bu sadece kadınların şerefine bir kadeh kaldırma ya da onlara olan minnettarlığı bildirme değil, aynı zamanda kadınların çalışmaması gereken bir bayram olarak belirlenmiştir.
Bu aylık övgü özel bir ödüllendirme olarak gelmiştir; çünkü Sinay Dağı’nda kadınlar, erkeklerin aksine, Tanrı’ya ve onun elçisi Moşe’ye olan inançsızlıklarının en çıplak simgesi olan altın buzağının yapılması için mücevherlerini vermemişlerdir.