Büyük Harflerin Yazımı

[edebiyat_ogr]

          Türkçenin doğru kullanımı için bazı kuralların bilinmesi gerekmektedir. Günlük hayatımızda ne yazık ki insanlar çok kez yazım yanlış yapmakta. Okullarda verilen eğitimin eksikliğini bir yana bırakalım, eğer birey isterse bu işlerin üstesinden gelebilir. Sonuç olarak yazım yanlışı yapmamak bizim elimizde. Tüm sözcüklerin yazımını öğrenmek elbette zor, özellikle de birleşik sözcüklerin yazımında ciddi hatalar yapılıyor ama iş bununla da bitmiyor. Ekleri de çoğumuz yanlış yazmakta. Bugün büyük harflerin yazımı hakkında bilgi vermek istedim sizlere.

          Bilindiği gibi cümlelerin ilk sözcüğü büyük harfle başlar.

Örnek: Yazarın tüm eserlerini zevkle okudum.
            Akşamüzeri dışarı çıkacakmış.

          Cümle içinde, ayraç veya tırnak içine alınan cümleler büyük harfle başlar ve bu cümleler uygun noktalama işareti ile tamamlanır.

Örnek: Yeni aldıkları daire (Doğrusu buna daire demeye bin şahit ister.) şehrin çok uzağındaydı.
            Atatürk, ''Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur!'' diyor.

          NOT: İki çizgi arasında yer alan ara söz ya da ara cümleler büyük harfle başlamaz.

Örnek: Geçen ay-aslında bir ay bile olmadı-alındı o ev.
            Bu akşamki hatası-sarhoşluğu-çok abartıldı.

          Rakam ya da sayıyla başlayan cümlelerden sonra gelen sözcükler büyük harfle başlamaz.

Örnek: 10 gün sonra Amerika'ya gidecek.

          Dizeler büyük harfle başlar.

Örnek: Kocaman yeminler ettin.
            Onların ardına takıldın kaldın.
            Sen yokken de yaşardım.
            Çok da umrumda, zaten laftın.

          Nokta, soru işareti, ünlem ve üç noktadan sonra gelen cümlenin ilk sözcüğü daima büyük harfle başlar.

Örnek: Hey, sana diyorum' Git buradan.
            Odanda dağınık duran yatağını, masanı, kitaplığını...Bir ben görsem yine iyi, herkes görecek odanın halini.

          İki noktadan ( sonra cümle geliyorsa büyük harfle başlar.

Örnek: Annesi: ''Ayşe eve erken gel.'' dedi.

[davut]

evet dediklerinize tamamen katılıyorum fakat maalesef günümüzde yaygın internet kullanımı ile birlikte internet dili diye tabir edilen yeni bir oluşum meydana geldi her şey saçma sapan kısaltmalardan ibaret bir oluşum. Merhaba :mrh  , selam      : slm  gibi .Burada soru şu insanlar bir birlerini anlaya biliyor ve bu şekilde yazmayı seviyor, aynı zamanda amaca da net olarak hizmet ediyorsa sorun var mıdır ? Sorun varsa ne yapmak gerekli ?

[edebiyat_ogr]

         İnternet dili diye bir şey olamaz, varsa da olmamalı. Teknoloji ile birlikte literatüre yeni sözcükler kazandırılabilir ama günlük konuşmadaki bilindik sözcükleri kısaltmak son derece yanlış. Bir amaca hizmet ediyor mu? Evet, o an için emekten ve zamandan tasarruf ettiklerini zannediyor öyle yazanlar. Yazdıkları yazıyı birkaç saniye ya da dakika geç bitirmek onlar için büyük eziyet oluyor sanırım. Benim de yakın çevremde genel olarak herkes kısaltmalar yapıyor yazı yazarken ama inanın bana bazen ne dediklerini ben anlayamıyorum. Bununla alakalı yaşadığım bir anım da var üstelik.

           Dil, bizim dilimiz. Buna bizden başkası da sahip çıkamaz. Şu da var ki, seviye gerçekten çok düşük. Geçtiğimiz hafta bir okulda derse girdim ve öğrencilerin sorulara verdiklere cevaba inanamadım. Sanırım kültürü, geleneği, bilinci vermeyi ilk olarak aile üstlenecek, sonra da okullarda ciddi çalışmalar yapılacak.

[edebiyat_ogr]

Bu arada yazımı incelerken bir hatamı fark ettım, bu hatamı hemen düzeltmek istiyorum. Klavyenin azizliği, diyeyim.

Örnek: Hey, sana diyorum! şeklinde başlamalıydı cümle. Yanlışlıkla ''de-'' eyleminden sonra kesme işareti koymuşum, tamamen klavyeden kaynaklanan bir durum. Özür dilerim.

[davut]

Elbette teknoloji çağındaki her türlü teknolojiyi kullanacağız ama bunlar bizim kim olduğumuzu bize unutturmamalıdır. Kendi kültürümüzde nereden çıktığı çoğu zaman belli olmayan bir sürü hurafeleri neden kendimize, dilimize, kültürümüze yerleştiriyoruz. Dış kaynaklı ne varsa aldık bizimmiş gibi kullanmaktan adeta gurur duyar hale geldik ’bize ne oldu’ nereye gitmekteyiz?

Türk vatandaşı olarak sokaklarımda caddelerimde gezerken etrafıma baktığımda, sanki Amerika’da, İngiltere’de veya başka bir ülkedeymişim gibi dolaşmaktayım. Her yerde yabancı isimler, her yerde yabancı lokanta ve mağaza isimlerine şaşkın bir vaziyette bakarak acımı içime gömüyorum ve ’ne oldu bize’ diyorum. Herkes milli değerlerinin yanına kuş uğratmazken dışarıdan gelen yabancılar benim saraylarımın önüne piknik kuruyor yan gelip çimenlerine yatıyor, Allah’ın bir kulu da ‘’sen burada ne yapıyorsun’’ demiyor.

[edebiyat_ogr]

        Çok güzel bir konuya değindiniz. Hatta unutmazsam bununla da alakalı bir yazı yazacağım: sokak adları, cadde adları. Yabancılaşma cadde ve sokak adlarında da mevcut. Türkçenin yapısındaki tamlayan ve tamlanan durumunu unutup sözcüklerimize iyelik eklerini koymaz olduk. Örnek vermek gerekirse, ''Menekşe Sokak''  yazılıyor artık. Halbuki bu çok yanlış bir kullanım. Bunun doğrusu ''Menekşe Sokağı'' olmalı. Tamlanan durumundaki ad ''-i' iyelik ekini almak zorunda. Cumhuriyet ve daha önceki dönemde yazılan eserlerimizi okursanız eğer, ''Polonezköyü, Kadıköyü, Erenköyü'' kullanımlarını görebilirsiniz. Eskiden doğru Türkçe vardı ama artık bundan eser yok. Mağaza isimleri de keza öyle. Bunun sonu yok tabi ki. Devlet politikası haline gelmeli tüm bunlar. Hangi ülkedeydi unuttum ama yabancı dükkan isimleri kullanan tüm dükkanlara cezalar kesiliyordu orada. Bizde de sokakta öpüşene ceza kesilsin ancak, milletin namus bekçiliğini yapmaktan değerlerimiz unutuldu.
       İşin acı bir yönü de üniversitelerde Türk dili ve edebiyatı bölümlerinde okuyanların bile bunlardan habersiz olması. Onlar dil bilgisi kurallarını bilmiyorlar ve bunlardan öğrenci yetiştirilmesi isteniyor. Kısacası, neresinden tutsak elimize pislik bulaşıyor.

[ADAM]

Buradaki Türk dili ve Türkçe çabalarından ötürü Sayın arachnida'yı hem kutleamak hem ona çok çok teşekkür etmek gerek.

Forumda bir şey yazarken çok yanlış yapanlar var. Sayın arachnida forum üyelerine bu bağlamda çok değerli bir katkı veriyor; başka yerde arasak bulamayız.

Önemli olan iletmek değil, iletilenin alınmasını sağlamaktır. Bu nedenle birtakım kısaltmaları ya da  özel sözcükleri sadece bir kesim ya da ortam anlayorsa, onları sadece o kesim ya da ortamda kullanmak gerekir. Buradaki her yazı arşive girdiği ve binlerce kişi tarafından okunması söz konusu olduğu için, yazarken özenli olmak, dili doğru kullanmak gerekmektedir.

Bu Forumun bir "sokak ağzı ortamı" olmadığı bilinmelidir.

Ancak buradaki konumuz büyük harf.

Bu bağlamda benim ekleyeceğim iki şey var. Bunlar standart Türk dili kuralları dışında kalır fakat uygulamada geçerliği vardır.

1- Kimi zaman bir tümce ya da dizeler biçiminde yazılmış bir satır küçük harfle başlayabilir.  Ancak bu uygulama genel değil, ilgili yazarın sanatıyla bağlantılı bir özel durumdur. Bunu kimi şairlerin yapıtlarında (örneğin Nazım Hikmet) çok görürüz.

2- Yazı içinde bazı sözcükler büyük harfle yazılabilir. Bu ise, ilgili sözcüğün bir özel isim biçiminde kullanıldığını gösterir. Örneğin burada Forum denilince, bu, herhangi bir forum değil "bu forum" anlamına gelir. Örneğin  Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası'ndan söz ediyorsak, Büyük Loca terimini kullandığımızda, bu, "o büyük loca"dan söz ettiğimiz içindir; ancak iki büyük locadan birden söz ediliyorsa böyle bir özelleştirme yapılamaz.

Bu arada... "Menekşe Sokağı" sözü doğru ama "Polonez Köyü" ve benzerleri değil. Çünkü her ne kadar adının bir zamanlar konuşunun bir özgün gerekçesi varsa da, "Polonezköy" ve benzerleri (başka dillerde olduğu gib) bir özel isim oluşturma uygulamasıdır. 




     

[edebiyat_ogr]

          Ben insanların okuduklarından sıkılmamaları adına uzun uzadıya bilgiler vermek istemiyorum. Genel olarak, dikkat ederseniz yazılarım çok uzun değil. Büyük harflerin yazımıyla da alakalı ciddi sıkıntılar var, bunları burada gördüm. Detaylara inmiyorum insanları sıkmamak için. Belki de bu yaptığım bir yanlış ama insanların hatalarının bir yerinden tutup, en azından bu hataları en aza indirmelerini sağlamak benim çabam. Sizin belirttiğiniz iki madde de doğru elbette Sayın ADAM.

         Yazımda da dikkat ettiyseniz eğer ''Polonez Köyü'' yazmadım. ''Polonezköy'' kullanımının doğruluğuna asla inanmıyorum. Buradaki amaç kalıcı ad yapma vs. olamaz. Türkçede tamlayan-tamlanan durumu söz konusudur ve bu yazım da bir yanlıştır. Doğrusu ''Polonezköyü'' olmalıdır. ''Köy'' sözcüğü de büyük harfle yazılmamalıdır. İnsanlar arasında bu sözcükler bu şekilde kullanıma çıktığı için zamanla kabul edilmiş, hepsi bu. Eğer bunu bir kural ya da kalıcı ad yapma eğilimi söz konusu olsaydı ''yüzbaşı, ayakkabı'' gibi sözcüklerde de bunlar yapılırdı. Yüz-baş+ı sözcüğünde iyelikli ad varken, Polonezköy'deki iyelik eki neden kaldırılıyor? Amaç asla kalıcı ad yapmak olamaz.

         

[Kajmeran]

Her canlıda görüldüğü gibi zamanla dilimiz de mutasyona uğruyor.
Bunun önüne geçilemez bence,bu bir toplum piskolojisi.
Ben bu sayfadayken değerli üyelerin ve yöneticilerin ne kadar özenerek ve  düşünerek yazdığını hissettiğim için yazılarım da üslubuma ve kural uygunluğuna elimden geldiğince özen gösteriyorum.

Ama kişisel iletilerim de ve başka ortamlar da buna özen göstermiyorum.

Buna da piskolojisi diyebilirmiyiz ?

Bence internet dili de buna benzer.

Tabi doğru olanı düzgün Türkçe ile konuşup yazmaktır.

Saygılar

[ADAM]

Sayın Kajmeran özen gösterdiğini söylüyor madem, o zaman daha pek canlı olan şu anlatımı okumalı.

http://masonlar.org/masonlar_forum/index.php?topic=17054.new#new

Sonra da zamanında yetiştirebilirse yazısını düzeltmeli.

Dilin özü mutasyona uğramaz. Sadece halkın zamanında düazeltilemeyen birtakım yanlış benimseyişleri bir zaman diliminde öylece kalakalır, o kadar. Geçmişte buna benzer olgular görülmüştür. Biz o günleri yaşamadığımız için bilmiyoruz. Sonra düzeltildi. Bugünün bozukluklarını da gelecekte düzeltenler çıkacak.