Düşünme Hürriyeti

[Risus]

Kaynak: Mimar Sinan Dergisi / Sayı 001 / Sayfa: 47,48,49,50

[ADAM]

Sayın Fikret Çeltikçi'nin öz olarak güzel bir yazısı.

Ancak bu yazıda iki önemli hata var.

Birincisi düşünme özgürlüğünün (hürriyetinin) engellenemeyecği yanlıştır. Engellendiği görülmektedir. Kısıtlama ve yönyendirme de birir engellemedir. Öyle bir durum ya da ortamda kişi, özgür düşünce üretemez.

İkincisi düşünme özgürlüğü (tefekkür hürriyeti) ile düşünce özgrlüğü (fikir hürriyeti) kavramlarının birbirine karıştırılmış olmasdır. Bunlardan önceki bireysel, sonraki toplumsal düzeyde geçerlidir.

[Risus]

Ekleme ve düzeltmeniz için teşekkür ederim sayın ADAM.

[karahan]

Sn.Risus

Galileo canını kurtarmak için o sözü söylediğinde aklına ve gözünün önüne gelen kişi giardiano bruno olmuştur.
Aynı düşünceyi dillendirdiği için engizisyon onu yakarak öldürmüştür.

Sn.Adam'a şu noktada katılmıyorum düşünme özgürlüğü engelenemeyeceği yanlıştır diyor ben katılmıyorum.
Fikri eyleme geçirmediğim ve bende kaldığı müddetçe engellenemez,sadece eylem halinde engelleneblir.

Şahsi fikrim ve profilimde kullandığım Edmun Burke'ye ait motto ,Özgürlükler bile sınırlandırılmalıdır.
Sınırlandırlması gereken özgürlük,düşünce özgürlüğüdür ve topluma yansıması ile doğru orantılıdır.

karahan

[mbulut]

Düşünme özgürlüğü engellenir.Başta inanç olmak üzere kimi zaman saygı, sevgi,nefret düşünmeye engeldir..

[ADAM]

Sayın karahan, beyin yıkama, bilinçli ya da bilinçsiz şartladırma, blgisizlari sadece belli bilgilerle donatıp dışarıya kapalı tutma uygulamalarını bilmez değildr.

İnsanların düşünmesini, özgür düşünce ürtmesni engellemek, tarih boyunca çıkarcı egemenlerin en etkili gücü olmamış mıdır?

[İNSAN]

Fikrimce düşünme, engellenemez.

Çünkü ''engellenmek'' fiili edilgen çatılıdır.

Yani fiili yapan bir başkasıdır.


Ancak düşünmeyi engelleyen faktörler vardır.

Onlar da dışarıdan bağımsız olan içsel ( bilişsel/kognitif) süreçlerle ilgilidir.

Yine fikrimce, düşünmeyi engelleyenler, kişiler değil ; yine düşüncelerdir.

[Risus]

Sayın ADAM'a katılıyorum. Tarih boyunca birçok yönlendirme teknikleri uygulanmıştır. Beyni ve dahası fikri yönlendirmek, bilinçaltını yönlendirmek bir engelleme değil midir?

[ADAM]

Sadece günümüzdeki ülkemizi göz önüne alalım...

Kırsal kesimde, kasabaların birçoğunda ve büyük kentlerin varoşlarında yaşayan insanlar, -onları küçümsemekte değilim ama ağırlık orada- üstelik daha da özele giderek hele hele kadınlar, her istediklerini kendi istemleri çerçevesinde, özgürce düşünebiliyorlar mı?

[İNSAN]

Ben bahsi edilen düşünme engellerinin sadece kırsal kesimde veya köşe uçlarında değil ; her kesimde ve her meydanda kendini gösterebileceğini düşünüyorum.

Ancak Sayın ADAM'ın dediği gibi bunun çıktıları köşede kalmış yerlerde daha çok belirir,göze çarpar.

Bunu kabul etmek gerek.

Ayrıştığımız nokta ise şu ; engelin kişiler mi, yoksa düşünceler mi olduğu...

Ben düşünme eyleminin kişi veya kişiler tarafından dizayn edildiğini değil, yanlış düşünceler ve inançlarla dizayn edildiğini savunuyorum. Körü körüne değil ama ; gözlerim açık.  ( Birtakım psikolojik teknikleri ise bu noktada hariç tutuyorum )


Belki de farklı yerlerde durmamızın sebebi, benim Akılcı-Duygusal terapiyi keşfeden Albert Ellis'i kendime yakın görüyor olmamdır.

Ona göre düşünmede ve algıda set oluşturan şeyler bireyin kendi içindeki yanlış inanç ve düşüncelerden kaynaklanır.

Bir insan hırsızlık yaparken yakalandığında utanır,kızarır ; ancak bunu zihninde oynayınca kızarmaz. Buna rağmen de bunu düşünmenin ayıp olduğunu düşünebilir. Ve bu akılcı-duygusal düşünceler davranışlarımızı etkiler. Bu yaklaşımın amacı ise, o yanlı ve boş inançlara,tutumlara müdahale etmektir.

Bunların yanı sıra, ben her türlü koşullandırmanın, ister operant olsun ister klasik ; insana düşünce değil davranış kazandırdığını söyleyenlere kendimi daha yakın hissediyorum.

Yani koşullu ve koşulsuz uyarıcıların bizlerin zihninden ziyade, bizlerin davranışlarını etkilediğine inanıyorum.

Şöyle ki ; bir solucana ışık ve ardından şok verdiğimizde ve onu belli bir aralıkla devam ettirdiğimizde ; solucan bir süre sonra ışığı alınca hemen büzüşme tepkisi veriyor.

İnsan da biraz öyle. Şartlandırıldığı zaman büzüşme,kaçma, korkma tepkileri verebilir ancak ; düşünmede bir kayma yaşamaz.


Cemil Meriç ; 'Yığın düşünemez maruz kalır' diyor.

Fikrimce bunu söylerken de, düşünmenin değil, edimlerin dar bir fanusa koyulduğundan bahsediyor.

Kesin konuşmamak gerekir elbette. Kim bilir belki de bunu söylerken Sayın ADAM'ın dediği şeyi ifade etmeye çalışıyordur.

Yani düşünemeyinin, düşüncelere maruz kaldığını ve uyarıcılar sonucu bir düşünce dünyası oluşturduğunu söylüyordur.