II. Abdülhamid 'e Karşı Düzenlenen İhtilaldeki Yabancı Parmağı

[Fraternis]

Bu konuda bir yazı dizisi hazırlıyorum bulduğum bilgileri kaynaklarıyla birlikte ilginize sunacağım.

Saygılarımla.

[Fraternis]

           Birinci Bölüm...

             Doktor raporları sonucu Sultan V. Murat 'ın iyileşmeyeceği ortaya çıkınca , Veliaht Abülhamid 'in Osmanlı tahtına oturması zorunlu hale gelmişti. İngilizler , Yeni Osmanlılar ve Masonlar tarafından daha Sultan Abdüllaziz zamanında Padişah olmasına çalışılan ve hatta bu uğurda onun için '' hal '' olayına bile başvurulan Sultan V. Murat 'ın işbaşından uzaklaştırılması , adı geçen taraftarlar için çok kolay olmamıştır.
           
             Sonra bunlar , Veliaht Abdülhamid 'e şüphe ile bakıyorlardı. Onun cülusunu müteakip Yeni Osmanlıları takibata alması ise , ona şüpheyli düşmanlığa çevirmeye başlamıştı. İşte buna başka sebeplerde eklenince , Yeni Osmanlılar onu hal edip yerine iyileştiği iddia edilen V. Murat 'ı yeniden yeniden başa getirmeye yönelik ihtilal olayları kendini gösterdi.
           
             Sultan II. Abdülhamid 'i hal 'i esas alan ilk ihtilal hareketi 20 Mayıs 1878 'de ortaya çıkan ve adına '' Ali Suavi Vakası '' veya '' Çırağan Vakası '' denilen ihtilal hareketidir. Adı geçen ihtilalin lideri Ali Suavi idi. Yeni Osmanlıların bir üyesi olan Ali Suavi Türkiye 'de Meşrutiyet propagandası yapması sonucu Avrupa 'ya kaçmış , burada dokuz yıl kalmış , Sultan II. Abdülhamid 'in tahta geçmesini müteakip İstanbul 'a gelerek , İngiliz Sait Paşa 'nın onu Sultana takdim etmesi sonucu , Sultanın '' has müşaviri '' olmuştu.

             Sultan II. Abdülkamid daha sonra Ali Suavi 'yi Saraydan uzaklaştırarak Galatasaray Lisesi Müdürlüğüne atadı. Ali Suavi dengesiz hareketleri gerekçesiyle bir müddet sonra bu vazifeden azlolundu. Bu yüzden sefalete düşerek Abdülhamid 'in can düşmanı kesildi.
           
             Bu sırada İstanbul 'da V. Murat 'ın iyileştiğisöylentileri dolaşıyordu. Bu söylentiyi annesi Sevkefza Sultan çıkarmıştı. Amacı , oğlunun hastalığı sebebiyle tahtı '' vekaleten işgal ettiğini öne sürdüğü '' II. Abdülhamid 'i iş başından uzaklaştırarak yerine oğlunu getirmekti.

             Ali Suavi , acaba Sultan II. Abdülhamid 'e karşı ihtilal girişiminde bulunurken , bunu sırf kendi şahsi ihtirasını tatmin etmek için mi yapmıştı ? İşin içinde başka sebepler de var mıydı ?


Birinci Bölüm Sonu...

[SublimePrince]

Paylasim icin tesekkurler

[Fraternis]

Rica ederim ilginiz için sağolun

Sayılaırmla.

[MASON]

Kaliteli ve caba gosterilmis bir arastirmanin sonuclarini guzel yansitiyorsunuz. Okudugunuz bolumde basarili oldugunuz anlasilabiliyor. Guzel bir yazi dizisinin baslangici olduguna inaniyorum. Tebrik ederim.

[Fraternis]

Teşekkür ederim dileğim bu bir başlangıç olr ve çeşitli konularda araştırma yazıları ilgililerle paylaşılır.

Bu sitede böyle bir imkanı sağlamış olduğunuz için bende sizi tebrik ederim.

Saygılarımla.

[Fraternis]

  İkinci Bölüm :

          Çeşitli kaynaklara ,  göre bunda Rus ve İngiliz parmağı vardı. Buna sebep 1877-78  Türk-Rus Harbi 'nin meydana getirdiği kargaşa ortamı idi. Ruslar 'ın galibiyeti ile sonuçlaan saa , 3 Mart 1878 'de imzalanan Ayestefanos Antlaşması ile sona erdirilmişti. İçinde kendisinin buladığı adı geçen antlaşmayı menfaatlerine aykırı bulan İngiltere buna itiraz emişti. Bu itiraza , bir kısım Avrupa devletleri de katılına , eni bir sulh antlaması çin Berlin 'de konferans toplaması kararlştırıldı.

          İnglitere , bu konferansta Türkiye lehine yardım karşılığı ondan taviz kopamak peşine düşmüştü. Bu uğurda Kıbrıs 'a yerleşmenin yanında , Doğu Anadolu 'da Ermeniler lehine ıslahat istiyor , Sultan bunları kabul etmemek için direniyordu. Rusya ise , toplanacak olan Berln Konferansı 'nda II. Abdülhamid 'in rölünün kendisi açısından zararlı olabileceğini düşünüyordu.

          İşte bu sebeplerden dolayı İngiltere ve Rusya , Osmanlı Devleti 'nden istedikleri tavizleri almak için adı geçen konferansa '' Sultan Abdülhamid 'siz '' bir Türkiye ile girmek istiyordu.
     
          İngiltere Sultanı gerek Rus gerekse '' hal '' korkularıyla yola getirmeye çalışırken , Rusya da önceden '' deli '' olduğunu ileri sürerek '' kendisi ile çalışmayacağı '' doğrultusunda aleyhine propaganda yaptığı deli V. Murat 'ı iş başına getirip , onun bu pozisyonundan faydalanarak tavizler koparmak peşine düşmüştü.
     
          Her iki devlet de bu emellerini gerçekleştimek uğrunda en müsait kişi olarak Ali Suavi 'yi bulmuşlardı.

[Fraternis]

Konuda buraya kadar sürekli adını gördüğümüz ve devamındada baş aktörlerden biri olan Ali Suavi 'nin benim hayatımdaki yeri başkadır ,  şöyleki öğrenim hayatıma başladığım ilkokul İzmir Bornova daki Ali Suavi İlköğretim Okuluydu. Bu sebepten Ali Suavi hakkında detaylı bir araştırma yaptıktan sonra hayatı mesleği düşünceleri hakkında toplayabildiğim bilgileri sizlerle paylaşmak amacındayım. Şunuda belirtmeden geçemiycem yazımda kimseye sataşma yada karalama amacı olmamakla birlikte tarihin sırlı yollarında yürüyebildiğim kadarını aktarıcağım...

Saygılarımla...

[Fraternis]

        Üçüncü Bölüm :

         Ali Suavi ötedenberi İngilizler 'e taraftar birisi idi. Ayrıca Suavinin eşi de bir İngilizdi. Ali Suavi , İngiliz siyasetine taraftar ve saray müşaviri İngiliz Sait Paşa 'nın da dostu idi. Fakat o İngilizler 'in II. Abdülhamid 'e itimat etmediklerini de biliyordu. Bu sebepten Sultan V. Murat 'dan faydalanmayı lüzumlu görüyordu.
       
         Ali Suavi bazı İngilizler 'le mektuplaşarak '' Sultan Murat 'ın saraydan alınarak bir İngiliz gemisiyle Londra 'ya kaçırılmasını '' planlıyordu.
       
         Bu sırada V. Murat 'ı (*) destekleyen Masonlar da onun iyileşmesi e bunun sonucu tahta yeniden geçmesini istiyorlardı.

          İstanbul 'da bulunan Sultan Murat taraftarları bir taraftan da harekete geçmek için toplantılar yapıyorlardı.

          Kendisi de bir Mason olan Ali Suavi , Masonların desteği yanında İngilizler 'in de aktif desteğini almaya çalışıyordu. Ali Suavi ile işbirliği halinde çalışan Sultan V. Murat 'ın annesi , İngiliz Sefiri Layard 'a gizli bir ajanını göndererek , oğlunun lehine İngiltere 'nin desteğini istemiş , hatta Sefirin bizzat Çırağan Sarayı 'na giderek Murat ile görüşmesini talep etmişti.

          İngiliz Sefirinin V. Murat 'la görüşüp görüşmediği bilinmemekle beraber , İngiliz Konsolosluğu Baş Tercümanı İstavridis 'in kardeşinin Ali Suavi ve V. Murat ile işbirliği halinde olduğu bilinmektedir. İstavridis , Sarayda bir gece kalmış , Sultan V. Murat 'ın dairesinde yatmış ve Murat 'ın kaçması için bir plan yapmıştı.

(*) Mimar Sinan Dergisinde Süha Umur , V. Murat 'ın nasıl ve nerede Mason olduğunu araştırarak sonucu açıklamıştır. Buna göre V. Murat '' Prodos Locası '' nda eriştirilmiştir. 1868 'de açılmış bulunan bu locada 1872 yılında Kleanti Skalyeri Üstadı Muhterem idi. V. Murat 'ın eriştirilmesi ise gizlice Luis Amiable 'nin Kadıköy 'deki evinde yapılmıştır.
 Kaynak :
Abdurrahman Erginsoy , '' Türkiye 'de Masonluğun Doğuşu '' ( Erciyaş Yayınları )
         

 Üçüncü Bölümün Sonu :

[Fraternis]

  Dördüncü Bölüm :


          Bu plana göre Saray 'ın karşısına bir İngiliz gemisi gelip demirleyecek ve bu geminin geldiği gün Sultan Murat 'ı kaçırmaya memur olanlar bir yolunu bulup Çırağana girecekler ve gece yarısı gemiden fenerle Saray 'a bir işaret verilecek ve bir de sandal göndericeklerdi. Gemiden verilen işaret üzerine Saray 'a girmiş olanlar Sultan Murat 'ı alıp , yavaşça rıhtıma inecekler , oradaki nöbetçilerden birisini güzellikle veya zorla elde edip , sandal ile Sultan Murat 'ı İngiliz gemisine götüreceklerdi. Çırağana giren İstavridis , Sultan Murat 'ın kaçırılma planını tertip ettikten sonra ertesi gün yine çıkıp gitmişti. Bu kaçırma olayı çerçevesinde diğer bir iddiaya göre , Sultan Murat , bir İngiliz gemisi ile Londra 'ya değil , bir Rus gemisi ile Odesa 'ya kaçırılacaktı.

          Bu olayı planlayanlar İstavridis 'in yanında yer alan üç kişi idi : İstanbul 'da Prodos Locası 'na kayıtlı Leh asıllı Mihalovsky, Maliye Nezareti memurlarından Hüsnü Bey ve Adliye Nezareti memuru Mehmet Bey. İ. Hakkı Uzunçarşılı 'ya göre , V. Murat ilkin Odesa 'ya kaçırılarak buradan Londra 'ya götürülüp , iyileştikten sonra , İngiltere ve Rusya devletlerinin ittifakı ile hükümdar ilan edilecekti. V. Murat 'ın Odesa yolu ile Londra 'ya kaçılırması planının Ali Suavi Vakası ile ilişkisi olup olmadığı bilinmemektedir.

          Ali Suavi 'nin kaçırma teşebbüsünde , Türk-Rus Harbi sonucu İstanbul 'a gelen Rumeli göçmenlerinden bazıları kullanılmıştır.

           Ali Suavi 'nin Çırağan Sarayı Baskını 'nda kullandığı göçmenler içinde öncü rolü oynayan Nişli Salih ve Çerkes Nazi 'nin 1877-78 Türk-Rus Harbi 'nde Rusya hesabına casusluk yaptıkları iddia edilir. Bu iki casus , Türk ordusu Şıpka Geçidini almak için Ruzlar 'la canla başla savaşırken , askere moral bozucu propaganda yapmışlardı. Süleyman Paşa bunları yakalatıp , Edirne Divan-ı Harbine sevketmiştir. Daha sonra bunlar , bir yolunu bulup , buradan İstanbul 'a kaçarak Ali Suavi Vakasına Rusya hesabına katılmışlardı.


      Dördüncü Bölüm Sonu

Saygılarımla.