Sanırım bu paylaşım dizisinin birinci bölümünde bilginin tanımı üzerinde yeterince durduk. Tartışmalarımız artık bizi yeni açılımlara götürmüyor.
Onun için, bilginin türlerine şöyle bir bakalım. Sanırım bunu yaparsak, önceki bölümde biraz karşıt düşmüş olduğumuz konulardaki karşıtlığımızın niçin doğmuş olduğu da belirecek.
Benim bildiğimce, şayet bilgi bilen ile bilinen arasındaki ilişki ise ve şayet biz bilen yerine insanı, bilinen yerine de insanın dışında her şeyiyle somut ve nesnel doğa öğeleri arasında potansiyelden kinetik durumuna geçmiş olana alıyorsak, bilginin üç türünden söz edebiliriz.
Bilginin bu üç türüne değinmeden önce şunu bir kez daha vurgulamalıyım: Bu üç tür ancak ve ancak bilginin belirttiğim biçimde tanımlanması durumunda geçerlidir. Bu nedenle, örneğin katılımcılarımızdan Sayın Karahan bu tanımı benimsemezse, bilginin benim öngördüğüm kategorilerini de doğru bulmayabilir. (Kuşkusuz tanımda uyuştuğumuz katılımcıların az sonra vereceğim kategorileri benimsemeleri zorunlu değildir.)
1. Görsel ve Deneysel Bilgi:
Bu tür bilgi, duyulara, algılara, doğal gözlemlere, güncel deneyimlere dayanır. Burada söz konusu olan deneyim (tecrübe), özellikle yapılan bir test değil, yaşam ile kendiliğinden gelendir. Dolayısıyla bu tür bilgi, insanın düşünme ve akıl yürütme yeteneğini kullanmadan, yöntemli sınama ya da değerlendirmeler yapmadan, belki farkına bile varmadan edindiği bilgidir.
2. Bilimsel Bilgi:
Bu tür bilgi, görsel bilgi üzerine insanın düşünme ve akıl yürütme yeteneğini kullanması, deneyler yapması, bilginin yinelendiğini izlemesi, kendinden önce başkalarının yaptığı deneylerden yararlanması, sonraki gözlemlerini bunlarla birleştirerek sonuçlar çıkarması hatta tüm bunları yaparken alet ya da aygıt kullanması hatta bu amaçla o alet ya da argıtları yaratması, böylece veri toplaması ve bunların arasındaki bağlantıları kurması suretiyle oluşan bilgidir.
3 Felsefi Bilgi:
Bu tür bilgi ise önceki iki tür bilginin birikiminde ayrı ayrı duran bilgiler arasındaki bağlantıları kurarak, sonra hepsini bir bütün içinde toparlayarak oluşturulan bilgidir.
Şimdi belki bu bilgi türlerine ilişkin örnekler istenir. Gerekiyorsa o ayrıntıya gireriz. Ancak önce şu kategoriye bir bilgi olarak bakalım; bunda uyuşuyor muyuz? Az önce belirtmiş olduğum üzere, uyuşmak zorunda değiliz. İsteyen eleştirir; isteyen kendi bildiğince, dağarcığındaki birikim uyarınca eklemesini yapar. İsteyen araştırır; farklı bilgiler bulur; bizi de bilgilendirir.
Konu: Bilgi Nedir? … 2 (Okunma sayısı 2221 defa)
Mart 20, 2015, 11:57:50 ÖS
