Masonluğun Tarihi Üzerine Bir Özet – 2 (16. yüzyıl)

[ADAM]

Ben burada günümüzdeki Masonluğun tarihinin bir özetini yapacaktım ya… Bu bölümün başlığını “16. yüzyıl” diye koydum. O tarihte günümüzdeki Masonluk ufukta bir yerde bile yok.

Şu halde ne anlatacağım? Operatif Masonluk olarak anılan geleneksel inşaatçılık meslek ve zanaatının o yüzyıldaki görünümünü mü?

Hayır. İngiltere’nin o dönemdeki tarihçesinden söz edeceğim biraz.

Neden İngiltere?

Çünkü günümüzün Masonluğu düşünsel çatısı bakımından olmasa bile örgütsel yapılanması bakımından orada başlamış da ondan. Hem İngiltere tarihinin bazı ayrıntılarının bununla yakından bağlantısı da var.

Bu bağlantının nasıl kurulduğunu bilmiyorsanız, merak da ediyorsanız, korkarım sabırla okumanız gerekecek. Sizi ilgilendirmiyorsa, bu bölümü geçiniz.

Ancak öyle pek bir ayrıntıya girecek de değilim; sadece özet. Ayrıntıya tam anlamıyla girersem, başlı başına bir kitap yazmam gerek. O da benim işim değil.



İnternete girip herhangi bir arama motorunda “British Monarks” yazacak olursanız, İngiltere’nin gelmiş geçmiş tüm kralların listesi önünüze dökülür. (Arada birkaç tane de kraliçe var.) Bunlardan birçoğunun adını bile duymamışsınızdır. Ancak İngiltere tarihine hiç ilgi göstermemiş olsanız bile mutlaka duymuş olduklarınız var. İçlerinde en ünlüsü de bence 8. Henry. Onu kim bilmez ki?

Nedir 8. Henry’yi bu denli ünlü yapan?... Sırf karısını boşayıp sevgilisi Anne Boleyn ile evlenebilmek için İngiltere’yi Katolik Kilisesi’nden kopararak Anglikan Kilisesi’ni kurmuş ve başına geçmiş olması. Böylece Avrupa Tarihi’ndeki ilk teokratik düzenin de kurucusu…

Bu kadar mı?

Hayır, dahası var.

Sonra ikinci karısını öldürtüp yeni sevgilisiyle evlenmiş. Aynı tarzda birbiri ardınca altı evlilik yapmış. Katolik Kilisesi’ne göre tam aforozluk.

Öldüğünde ilk karısından doğma oğlu 6. Edward çocuk yaşta tahta çıkarılmış ama bir süre sonra ölmüş. İspanyol asıllı Kral Philip’in de ömrü birkaç yıl sürmüş.

İngiltere tahtı, 8. Henry’nin öldürtmüş olduğu ikinci karısı Ann Boleyn’den doğma kızı Elizabeth’e kalmış. Ünlü 1. Elizabeth…

Bu arada 8. Henry’nin kız kardeşi Margaret bir İskoç soylusuyla evlenmiş; onun torunu Mary de İskoçların kraliçesi olmuş.

İskoçların Kraliçesi Mary, saray kahyası kuzeni Henry Stuart ile evlenmiş. İşte böylece İngiltere tarihinde Stuartlar sahneye giriyor.

Kraliçe Elizabeth hiç evlenmemiş; çocuğu da olmamış. Gayri meşru olanları varsa da bilinmiyor. 1587 yılında İskoçların Kraliçesi Mary’yi ortadan kaldırtmış.

İşte şimdi tarihin cilvesi geliyor.

Elizabeth 1603 yılında öldüğü zaman, tahta Mary’nin oğlu, İskoçların Kralı 6. James’in çıkması gerektiği belirlenmiş. Londra’ya gelip İngiltere tacını da giyince adı değişmiş; 1. James olmuş.  (Ancak İskoçlar ondan hep 6. James diye söz eder.)

Biz hep “İngiltere” der geçeriz ya… Aslında siyasal bakımdan o ülkenin adı “Birleşik Krallık” (United Kingdom). İngiltere ile birlikte İskoçya ve Galler’i de (Wales) içerir. İşte bunun doğuş tarihi 1603.

Bu özet tarihçe Masonluğun tarihinde niçin önemli?... Çünkü bunun sonrası, İngiltere’deki Stuartlar döneminin Masonluğun tarihinde önemli bir yeri var.