MASONLUKTAN SÖZ EDELİM - 6

[ADAM]

Masonluğu tanımlamaya çalışırken, ona bir de amaçları ve ilkeleri açısından bakalım.

Gerçi “Masonluğun Amaçları” başlıklı yazı dizisinde ayrıntılı olarak söz edilmişti ama burada, bu konu başlığı ile bağlantılı olmak üzere Masonluğun asal amacını bir kez daha özetleyelim.

“Tüm toplumların ve tüm insanların barış, güven ve mutluluk içinde yaşayabilmeleri için gerekli olan ortamın ve karşılıklı anlayışın gerçekleştirilebilmesi.”

Bu öyle kendi kendine olur mu? Masonlukta bu başkalarına mı bırakılıyor? Bu sadece bir dilek mi?

Hayır. Bunun için, birtakım çalışmaların yapılması öngörülüyor:

1.   İnsanlar arasındaki çeşitli farkların, bir ayırım ve ayırımcılık nedeni olmasının ortadan kaldırılması.

2.   Bilgisizlik (cehalet) ve bağnazlık (taassup) ile savaşılması.

3.   İnsanların gelişimini ve giderek evrimini sağlayan her şeyin yaygınlaştırılması.

4.   (Belki de en önemlisi bu) Bunların önderliğini yapabilecek nitelikte bireylerin yetiştirilmesi.

Demek ki Masonluk, bu amaçların gerçekleştirilebilmesi için uğraşan bir kurumdur. Bu nedenle de işe bireylerden başlar. Önce masonlardan, sonra onların aracılığıyla diğer insanlardan.

Böyle amaçlar besleyen bir kurumun ilkelerinin bulunmaması olanaksızdır. Nitekim Masonlukta benimsenmiş birtakım asal ilkeler vardır. Bu ilkeler, Masonluğun, aynı ya da benzer amaçlı birtakım başka kurum ve kuruluşlardan farkını da ortaya koyar.

Bu ilkelerden en önemlileri, özgürlük-eşitlik-kardeşlik üçlemesiyle dile getirilmektedir. Bunlara iyilik, doğruluk, dürüstlük, alçak gönüllülük, dayanışma, tolerans, hoşgörü, sabır ve sevgi ile sevecenlik besleme gibi töresel ilkeler de eklenmiştir.

Ben böylece bir özet yaptım. Eksiklerim olabilir. Tartışalım.

[MMT]

   Özgürlük-Eşitlik-Kardeşlik
   Bu üçlemenin açıkçası bende çağrıştırdığı ilk şey komunist rejim oldu. "Özgürlük-Eşitlik-Kardeşlik" Bu üçlemeyi hep duyarız. Ve bu üçünün (bence) en azılı savunucuları (şöyle ya da böyle) komunist manifestodur. Ve ben, bu yazıyı okuyunca aklıma ilk gelen soru da şu oldu:
   "Masonluk ve komunizm?"
   Bu ikisinin amaçlarının özü bakımından birbirlerine benzediklerini hiç şüphesiz. Bu ikisi arasında bir bağ var diyebilir miyiz? Yoksa sadece amaçlarının özü bakımından birbirine benzeyen fikir topluluğu (sonuçta ikisi de belli bir fikre hizmet ediyor) mudur? Ama komunist rejimin hüküm sürdüğü ülkelerde (benim okuduğum kadarıyla) masonluğun çok zor şartlarda yaşatılıyor olması da bu olaya ayrı bir çelişki katıyor.
   Sn. ADAM. Bu konuya bir açıklık getirirseniz sevinirim. Umarım konunun dışına fazla çıkmamışımdır.
   Saygılar...

[ADAM]

Sayın MMT'nin dediği gibi; bu üçlemeyi çok kişi, çok kurum, çok toplum kullanmıştır ve hâlâ da kullanır.

Bilindiği kadarıyla tarihte ilk kez masonlar tarafından Fransa'da kullanılmış: Yıl 1746. Sonra yine Fransa'da Büyük Fransız Devrimi'nin sloganı haline getirilmiş. Kimileri, art niyetli bir tutumla masonların bunu Fransız Devrimi'nden aldığını ileri sürer; yanlış. Ancak tersi olabilir. Nitekim o devrimin önderleri arasında masonların da bulunduğunu biliyoruz. Ancak hepsinin mason almayışının yanı sıra (bu zaten olanaksız) devrimcilere yani cumhuriyetçilere karşı kralcı masonların da olduğunu biliyoruz ki, onların o tarihteki sayısı devrimcilerden çok daha fazla. Bu motto çok daha sonra Fransa devleti tarafından da benimsendi; nitekim Fransız paralarının üzerine de basıldı. Ancak buna bakarak Fransa'daki ya da ona yakın türde Masonluğu Fransa ile bitünleştirmek de yanlış.   

Ben Komünist manifestosunda bu üçlemenin kullanılmış olup olmadığını doğrusu bilmiyorum. Sayın MMT kullanılmış olduğunu söylüyorsa kullanılmıştır; ben araştırmadım.  Elbette bir bakıma ülkücü komünistlere uygun düşer. Ancak komünistler bu ülkülerini ne denli evrensel bir boyutta geçerli olarak tasarımlamış ve peşinde koşmuştur; işte o sorgulanabilir. Komünizmi daha çok ulusal bir boyutta düşünmüş ve bununla sınırlı kalmışlardır. Öte ülkeleri ve rejimleri de kendilerine karşıt saymışlardır. Bu da Komünizmin uygulamada Masonluktan farklılıştığı noktalardan biridir. Zaten Masonluk ülkü bakımından politikanın dışındadır.

Peki, madem bire bir aynı olmasa da hayli yakın olan bu iki ülkü birbirine ters düşer?

Çok basit bir nedenle... Masonlukta bu üçleme bir sıralama değildir. Şimdi buraya çizemeyeceğim ama anlatayım siz çiizimi tasarlayın. Bir eşkenar üçgen çizin. Tabanı özgürlüktür; öteki kenarlar ise eşitlik ve kardeşliktir. Bunların hangisinin sağda, hangisinin solda olduğunun önemi yoktur. Üçgen eşkenar olmazsa, üçlemeyi oluşturan öğeler de birer önem sırasına göre dizilmiş demektir.  İkizkenar üçgende bile biri diğer ikisinden ya daha önemli/öncelikli ya da tersine daha önemsiz durumdadır. Üçgen dik kenar olursa bir tez ve antitez ile bunlardan oluşan sentez var demektir. Masonlukta her üçü de aynı değerdedir; aynı ölçüde önemlidir. Üçgen o nedenle eşkenardır. Oysa diğer birçok kurumsal, toplumsal ya da tasarımsal ülküde bu eşdeğerlik benimsenmez ve bir sıralama söz konusu edilir. Nitekim bu yüzden aynı üçlemeyi Masonluğa karşıt tutumu olan kurum ve kuruluşlar da kullanır ama Masonlukta olduğu gibi değil.

Dediğim üzere; Komusist manifestosunda nasıl yer aldığını bilmiyorum ama ancak şöyle olabilir diye düşünüyorum: Eşitlik - Kardeşlik - Özgürlük. En azından uygulamasında bu böyle. Önce eşitlik ama eşitlik bir türlü sağlanamadığı içindir ki kardeşliğe sıra gelemiyor; özgürlüğün ise sözü bile edilemiyor.

Bu konuya değindiğimde hep George Orwell'in "Hayvanlar Çiftliği" adlı o ünlü uzun öyküsü aklıma gelir. Okuduysanız, şu diyeceğinmi anımsayacaksınızdır; okumadıysanız, sanırım piyasada hâlâ bulunuyor, mutlaka alıp okumanızı öneririm. Enfes bir alegori, şahane bir hicivdir.

Hayvanlar devrim yaparak çiftliğin yönetimini ele geçirir. Kendi aralarında bir iş bölümü yapar, başa da domuzu getirirler. Domuz ilk manifestosunu yayınlar: "Bütün hayvanlar eşittir. Ancak kimileri daha eşittir."

[ADAM]

Bir bayram/tatil geçirdik. Bu arada forumumuza ilgi daha az oldu. Ben de kendimi dinlenmeye aldım.

Bayramı bayram olarak kutlayanlara kutlu olsun. Tatil vesilesi edenler ise umarım vakitlerini hoşça değerlendirmiştir.

Bu başlık altındaki yazı/tartışma dizisinin devamına geçmeden önce nerede kalmış olduğumuzu anımsayalım. Masonluğun tanımını yapmaya çalışırken ona amaçları ve ilkeleri bakımından göz atmıştık. Bir sonraki aşamada Masonluğa çalışma biçimi bakımından bakacağız ama şimdilik -hiç olmazsa bir gün daha- bu noktada durup bekleyelim.  Belki Sayın MMT dışında katkıdra bulunmak isteyen olur.