Bu başlığı görünce, açmadan önce kendi kendime «Eyvah! İşte bir gayya kuyusu.» dedim.
Açınca korktuğumda karşılaşmadım. Hatta Sayın akasya darılmazsa, umduğumu bulamadığımı bile söyleyebilirim.
Konuya biraz katkıda bulunayım bari.
Kaynakta belirtilmiş olduğu üzere; sözlük anlamı bakımından Landmark, “arazi işareti” demektir. Bu işaret, iki ayrı mülk olan arazilerin sınırlarını belirlemek üzere yerleştirilen taşlarla oluşturulur. Dolayısıyla sözlük anlamı bakımından Landmark'ın karşılığı “sınır taşı” olarak da verilebilir.
Bu taştan yapma işaret, arazinin sınırlarının değişmezliğini ve değiştirilemezliğini sağlar.
Yine sözlük anlamı bakımından Landmark, yeryüzü üzerinde röper olarak alınabilecek bir yeri tanıtlar. Bu kara yolculuklarında olduğu kadar ancak ondan da daha önemli olarak eskiden navigasyonda çok önemliydi. Bir doğal olarak bir tepe ya da dağ, uzaktan görülebilen bir ulu ağaç, yüzeye yansımış jeolojik bir farklılık olabildiği gibi insan eliyle yapılmış bir başka şey, örneğin bir bina, bir direk ya da kaya üzerine çizili bir şekil de olabilir.
Bunun da değişmeyeceği ve değiştirilmezliği kabul edilir.
Hepsi elbette büyük bir afette yok olmayacağı, değişmeyeceği varsayılarak geçerlidir.
Masonlukta “Landmark” teriminin kullanılması da bundan ileri gelir.
Masonlukta Landmark, mason kuruluşlarından bazılarınca, “Masonluğun temel öğeleri sayılan kuralları ve gelenekleri belirleyen ilkelerden her birinin genel adı” olarak benimsenmiştir.
Bu özet tanım, Masonluktaki Landmark kavramını anlatabilmek bakımından pek yetersiz kalır. Aslında bu kavramın tam ve yetkin bir tanımının yapılıp yapılamayacağı da kuşkuludur; çünkü Landmarkın ne olduğunu ya da ne olması gerektiğini açıklamaya çalışan dünya çapında ünlü masonik araştırıcı ve yazarların bu konu üzerinde yapmış oldukları tanım ve betimlemeler arasında yer yer büyük farklar hatta çelişkiler vardır.
Masonlukta Landmark sözcüğünün kullanılmasıyla, bu ilke ya da öğelerin, hiçbir zaman ve hiçbir koşul altında değiştirilemeyeceğinin vurgulanmasına çalışılıştır. Landmarkların en çok eleştiriye uğramış yönlerinden biri de budur.
“Landmark” terimi İngilizcedir. Bu terimin sözlük anlamının karşılıkları, başka dillerde başka türlüdür. Oysa Masonlukta, hangi dilde olursa olsun bu terim, hiç değiştirilmeksizin kullanılmaktadır. Bu durum da, Masonluktaki Landmark kavramının İngilizce konuşulan ülkelerde oluşturulmuş bulunduğunu ortaya koyar. Ancak kavramın böyle oluşturulmuş bulunması, başka bir dil konuşan ülkelerde Landmark benzeri ilke ve benimseyişlerin bulunmadığını göstermez. Nitekim Masonlukta, İngilizce konuşan ülkelerdeki mason kuruluşlarının benimsediği türden Landmarklar ile uyumlu olmasa bile, temelde benzer bir nitelik taşıyan başka tür ilke ve benimseyişlere de gene “Landmark” denmiştir.
Tanım olarak bu kadarı yeter sanırım.
Sevgilerle,
ADAM